Morgunblaðið - 24.10.2019, Síða 26

Morgunblaðið/Hari
N
ægjusemi er það orð sem fyrst
kemur upp í huga Margrétar
Kristmannsdóttur, fram-
kvæmdastjóra PFAFF, þegar hún
er spurð hverju hún þakkar þann góða árang-
ur sem felst í því að vera eitt þeirra fyrir-
tækja sem hafa verið á lista Creditinfo yfir
framúrskarandi fyrirtæki frá upphafi, nú 10
ár í röð. Margrét er af þriðju kynslóð fjöl-
skyldu sinnar sem sinnir rekstri PFAFF en
afi hennar, Magnús Þorgeirsson, stofnaði
fyrirtækið árið 1929 er hann hóf innflutning á
saumavélum til landsins. Kristmann, faðir
Margrétar, tók við rekstrinum 1963 en Mar-
grét settist í framkvæmdastjórastólinn árið
1994. Þá tók þriðja kynslóð fjölskyldunnar al-
farið við rekstrinum.
Kynslóð sem fór á flug
„Ef ég ætti að nefna eitthvert eitt orð væri
það nægjusemi og þessi gömlu gildi sem giltu
hér í viðskiptalífinu á tímum afa og pabba.
Svo fór mín kynslóð svolítið á flug; þessi kyn-
slóð sem var við stjórnvölinn um og eftir alda-
mótin og fór eiginlega fram úr sér með afleið-
ingum sem allir þekkja. Við tókum hins vegar
aldrei þátt í því og þóttum örugglega hálf-
hallærislegt fyrirtæki hér í kringum 2007. Í
viðskiptum þurfa hins vegar allir að græða –
ekki bara fyrirtækið heldur starfsfólkið og
viðskiptavinurinn, en það er himinn og haf á
milli gróða og græðgi. Þegar kom að hruninu
var Pfaff því í góðum málum og við fórum í
gegnum hrunið með bravör,“ segir Margrét.
Margrét segir að það að hafa verið viður-
kennt sem framúrskarandi fyrirtæki rétt eftir
hrun hafi verið gríðarlega mikilvægt á þeim
tíma.
„Ég myndi segja að á árunum eftir hrun
þegar það var verið að velja þessi fyrirtæki þá
hafi þessi verðlaun skipt gríðarlega miklu
máli. Ekki bara fyrir fyrirtækin sjálf heldur
ekki síst út á við. Það sýndi þjóðinni (út á við)
að ekki öll fyrirtæki væru svo til tæknilega
gjaldþrota heldur væru til fyrirtæki sem væru
með sín mál á hreinu. Þetta var mjög sterkt
fyrir ímyndina og mikilvægt fyrir atvinnulífið
sjálft. Einnig styrkti þessi viðurkenning sam-
band okkar við erlenda birgja og sýndi að
hlutirnir væru ekki allir í skralli á Íslandi en
sú mynd var oft dregin upp í erlendum fjöl-
miðlum. Það að geta sýnt fram á að þitt fyrir-
tæki væri með þennan stimpil hafði mjög mik-
ið að segja og hefur styrkt tengslin við okkar
erlendu birgja og auðveldað okkur að ná í ný
viðskiptasambönd.“ segir Margrét.
„Gjörólíkt því sem pabbi og afi ráku“
Margrét segir að velgengni fyrirtækisins í
90 ára sögu þess hafi byggst á því að stjórn-
endur PFAFF hafi verið óhræddir við að
henda „heilu vöruflokkunum út og taka inn
nýja“, eins og Margrét orðar það. „Fyrirtækið
sem ég rek í dag er gjörólíkt því sem pabbi og
afi ráku. Við höfum bara verið nokkuð lánsöm
að finna út hvar fyrirtæki eins og okkar á
heima,“ segir Margrét.
Spurð nánar út í það hvernig fyrirtækinu
hefur tekist að aðlagast breyttri tíð og hvern-
ig það hefur þróast frá stofnun, árið 1929, seg-
ir Margrét að auðvitað hafi svona rótgróið
fyrirtæki gengið í gegnum margar breytingar.
Sem dæmi hafi stór breyting orðið á starfsemi
þess þegar prjóna- og saumageirinn hér á
landi dróst verulega saman fyrir um þremur
áratugum en Pfaff hafði áratugum saman selt
gríðarlega mikið af tækjum og tólum til þess
iðnaðar. Þessi geiri átti hins vegar undir högg
að sækja þar sem Ísland, eins og önnur Evr-
ópulönd, varð sífellt minna samkeppnishæft
við ódýrari lönd og síðan kom ný samkeppni
við prjónaiðnaðinn þegar flísið kom. Í raun og
veru dó þessi iðnaður nánast yfir nótt og á
skömmum tíma missti fyrirtækið um fjórðung
af veltu sinni. Þetta var mikið áfall fyrir fyrir-
tækið og það tók okkur nokkur ár að komast í
gegnum það og finna jafnvægi á ný.
Við gerðum einfaldlega meira úr öðrum
vöruflokkum sem við vorum með – vorum um
árabil mjög stór innflytjandi þvottavéla og
kæliskápa og flutti fyrirtækið líklega inn 50-
60 þúsund heimilistæki. Við ákváðum það líka
fyrir um 20 árum að þarna lægi framtíð okkar
ekki og ákváðum því að fara úr þessum
bransa og, einhverjum tíu árum seinna, líka
úr því að flytja inn smáraftæki,“ segir Mar-
grét. Í kjölfar þessara breytinga hafi fyrir-
tækið m.a. keypt fyrirtækið Borgarljós og far-
ið þannig inn á ljósamarkaðinn, en einnig inn
á símamarkaðinn með því að taka yfir umboð-
ið fyrir NEC sem þjónustar mörg af stærri
fyrirtækjum landsins með símkerfi. „Oft
passa þessi gömlu rótgrónu fyrirtæki ekki
upp á það að breytast með tíðarandanum held
ég. Þau eru oft svolítið föst í sínu. En þú verð-
ur alltaf að vera að endurnýja þig – því stöðn-
un er oft upphafið að endalokunum.“ segir
Margrét.
Sjaldan staðið betur
Í dag felst umfangsmikill hluti rekstrarins
hjá PFAFF í því að flytja inn saumavélar en
fyrirtækið rekur einnig öflugar ljósa- og
hljóðdeildir.
„Hvað varðar hljóð og heyrnartól þá erum
við aðallega á fyrirtækjamarkaði. Við þjón-
ustum útvarps- og sjónvarpsstöðvar, leik-
húsin, stúdíó o.fl. Svo erum við mjög stór í
jólavörum; ekki sem við erum að selja mikið í
verslun hjá okkur heldur flytjum við inn mikið
af jólavörum til endursölu í gegnum aðra,“
segir Margrét. Einnig eru stærri aðilar eins
og sveitarfélög sífellt að skreyta meira hjá sér
og við flytjum inn mikið af jólaskrauti fyrir
þessa aðila. En hvernig jólaskraut? „Bara það
sem þú sérð t.d. á Óslóartrénu og á staur-
unum niðri í bæ og í kringum tjörnina – og
fátt lífgar meira upp á svartasta skammdegið
fyrir höfuðborgarbúa en ljós og fallega
skreyttur bær,“ segir Margrét.
Fjölskyldufyrirtækjum hefur farið fækk-
andi undanfarin ár en PFAFF er að sögn
Margrétar eitt af elstu fyrirtækjum landsins
sem enn er rekið af sömu fjölskyldu og stofn-
aði fyrirtækið og segir hún að á 90 ára afmæl-
inu sé óhætt að segja að það hafi sjaldan stað-
ið betur, en eiginfjárhlutfall fyrirtækisins í
árslok 2018 nam 81%.
peturh@mbl.is
Óhrædd við stórtækar breytingar
350. sæti
PFAFF
Meðalstórt 132. sæti
Margrét
Kristmannsdóttir
26 MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 23. OKTÓBER 2019 VIÐSKIPTAMOGGINN FRAMÚRSKARANDI FYRIRTÆKI
Þegar rætt er um breytingar hugsa eflaust
margir um nafnið á fyrirtækinu; PFAFF,
sem fer kannski ekki vel í munni í íslensk-
um framburði, en fyrirtækið dregur heiti sitt
af PFAFF-saumavélaframleiðandanum
sem Georg Max Pfaff stofnaði árið 1862 í
Kaiserslautern í Þýskalandi. „Við höfum al-
veg gert okkur grein fyrir því að þetta er
ekki þjálasta nafnið á íslensku. Við eydd-
um því töluverðum tíma og peningum í
þetta fyrir um 15 árum, löngu fyrir hrun,
þegar það var í tísku hjá mörgum fyrir-
tækjum að skipta um nafn. Til álita komu
alls konar furðuleg nöfn, oft runnin upp úr
latneskum heitum, og við fengum al-
mannatengslafyrirtæki til þess að fara yfir
þetta nafnamál með okkur. Á endanum
enduðum við með fimm eða sex nöfn sem
við töldum koma til greina sem nafn á fyrir-
tækinu. En við vorum bara svo lánsöm að
eitt af nöfnunum í pottinum var PFAFF,“
segir Margrét, og það varð á endanum fyrir
valinu. „Það var með það sterka ímynd og
sterka stöðu að niðurstaða okkar var að
ekki væri rétt að fórna því fyrir einhverja
tískubylgju þess tíma. Við erum afskaplega
ánægð að hafa haldið í það nafn í dag,“
segir Margrét.
En hvaða nöfn komu til greina? „Gott ef
eitt af þeim nöfnum var ekki bara NOVA,“
segir Margrét. „Þetta voru oft nöfn með
einhverjum latneskum skírskotunum. En
íhaldssemin getur stundum verið besta
niðurstaðan,“ segir Margrét.
Pfaff eða Nova?
Margrét segir nauðsynlegt fyrir
fyrirtæki að breytast í takt við
tíðarandann hverju sinni.
Stöðnun er að hennar mati
upphafið að endalokunum.