Fréttablaðið - 17.02.2020, Qupperneq 34

MARÍA SNERTIR Á
FJÖLMÖRGUM OPNUM
SÁRUM EN NÆR EKKI AÐ RÍFA
SIG FRÁ AUGLJÓSUM ÁHERSLUM
OG KLISJUM.
LEIKHÚS
Er ég mamma mín? -
Kvenfélagið Garpur í samvinnu
við Borgarleikhúsið
Höfundur og leikstjóri: María
Reyndal
Leikarar: Arnaldur Halldórsson,
Katla Njálsdóttir, Kristbjörg Kjeld,
María Ellingsen, Sigurður Skúla-
son, Sólveig Guðmundsdóttir og
Sveinn Ólafur Gunnarsson
Leikmynd og lýsing: Egill Ingi-
bergsson
Tónlist og hljóðmynd: Úlfur
Eldjárn
Búningar: Margrét Einarsdóttir
Aðstoð við handrit, dramatúrgía:
Sólveig Guðmundsdóttir og
Sveinn Ólafur Gunnarsson
Leikgervi: Sigríður Rósa Bjarna-
dóttir
Síðastliðinn sunnudag frumsýndi
Kvenfélagið Garpur nýja íslenska
leikritið Er ég mamma mín? í sam­
starfi við Borgarleikhúsið. Síðasta
verkefni leikhópsins var Sóley Rós
ræstitæknir sem sló verðskuldað í
gegn fyrir nokkru. Leikhópurinn
sérhæfir sig í frumsömdum íslensk­
um leikritum sem oftar en ekki snú­
ast um reynsluheim kvenna. Í þetta
skiptið snýr hópurinn sér að veru­
leika kvenna á áttunda áratugnum.
Leitað í grínið
María Reyndal skrifar handritið og
dembir sér beint í heim sem virðist
fjarlægur samtímanum en er nær
en okkur grunar. Áhorfendur eru
staddir á fallegu millistéttarheimili;
pabbinn situr í húsbóndastólnum,
mamman sinnir húsverkum og
táningsstelpan fylgist með sam­
skiptum þeirra á milli. Ekki líður
á löngu fyrr en fjölskyldufaðirinn
byrjar að ausa úr sér misfallegum
skoðunum um rauðsokkur og
minnihlutahópa. Feðraveldið tekst
á við kvenfrelsið, og auðvelt er að
hlæja að forpokuðum skoðunum
pabbans en hláturinn kostar sitt.
Margt er nefnilega allskostar óljóst
í lífi þessa fólks. Tónninn í text­
anum tekur sífelldum breytingum
og nostalgíuhláturinn felur dýpri
harm. Lífið er kannski grátbros­
legt en María Reyndal finnur aldrei
samfellda áferð í textanum, og frek­
ar er leitað í grínið og staðalímyndir
frekar en að rannsaka hlutina ofan í
kjölinn. Stundum tekst þó vel til og
uppgötvun Ellu um að hún sé hænu­
skrefi frá því að verða mamma sín
er býsna vel skrifað, sömuleiðis
leikið.
Sólveig Guðmundsdóttir hefur
verið á miklu flugi síðustu misseri.
En heillandi nærvera hennar nær
ekki að lyfta upp þunglamalegum
textanum. Hún leikur bæði hina
fullorðnu Ellu og móður hennar fyrr
Uppgjör við
fortíðina og
nostalgíuna
Veruleiki kvenna á áttunda áratugnum er í forgrunni í verkinu.
Þjóðleikhúsið hefur ákveðið að bregðast hratt við vegna fyrir­hugaðs verkfalls leikskóla­
kennara í Reykjavík og bjóða upp á
leiksýningar fyrir yngstu börnin á
virkum dögum.
„Auðvitað vonum við að þessi
deila leysist sem allra fyrst,“ segir
Magnús Geir Þórðarson þjóðleik­
hússtjóri, „en við ákváðum að vera
tilbúin ef til verkfalls kemur, og
bjóða upp á sýningar fyrir börn
með lækkuðu miðaverði. Það
getur verið dýrmætt að fá tæki­
færi til að gera eitthvað óvenjulegt
og skemmtilegt með börnunum á
svona tímum, og því ákváðum við
að taka til sýninga eina af barna­
sýningunum okkar, Ómar Orða­
belg. Sýnt verður í Kúlunni kl. 13:00
þessa viku, frá og með þriðjudegi, ef
af verkfalli verður. Vegna aðstæðna
lækkum við miðaverð og kostar
miðinn aðeins 1.000 kr.“
Ómar Orðabelgur er nýtt, íslenskt
barnaleikrit eftir Gunnar Smára
Jóhannesson í leikstjórn Björns Inga
Hilmarssonar, sem Þjóðleikhúsið
sýndi síðastliðið haust. Ómar Orða­
belgur ferðast um heim orðanna og
kynnist allskonar skrýtnum orðum,
en eitt orð mun hann kannski aldrei
skilja til fulls. Sýningin tekur um 40
mínútur í f lutningi.
Sem fyrr segir munu sýningar
hefjast á morgun, þriðjudaginn 18.
febrúar kl. 13, ef verkfallsaðgerðir
standa enn. Ef deilan leysist verða
sýningar felldar niður, og gestir fá
ónotaða miða endurgreidda eða
geta nýtt þá sem inneign á aðrar
sýningar á tíma sem hentar. Nánari
upplýsingar eru á vef Þjóðleikhúss­
ins, leikhusid.is. -kb
Barnasýningar
í Þjóðleikhúsinu
vegna verkfalls
Ómar Orðabelgur verður í Þjóðleik-
húsinu og gleður börnin.
á tíð. Betri tökum nær hún í hlut­
verki Ellu, en leikrænt rof virðist
vera á milli hinnar ungu móður og
hinnar eldri. Sveinn Ólafur Gunn­
arsson, líkt og Sóley, fer með tvöfalt
hlutverk. Annars vegar faðir fortíð­
arinnar og hinsvegar faðir samtím­
ans. Sveinn nýtur sín miklu betur í
hlutverki Guðjóns, í samtímanum,
sem gerir sitt besta til að styðja við
konuna sína. En töluvert síðri er
hann í hlutverki fortíðarinnar og
dettur alltof oft í eftirhermuleik.
Kristbjörg stelur senunni
Kristbjörg Kjeld aftur á móti gerir
sér lítið fyrir og stelur sýningunni
með óborganlegum og eftirminni­
legum leik. Í hverri senu á eftir ann­
arri finnur hún nýjan tilfinninga­
f löt á konu sem fórnaði öllu fyrir
frelsið, fyrir sjálfa sig og dóttur
sína. Túlkun hennar á kómískum
línum byggist á textaskilningi og
hlustun sem orsaka flugbeitt tilsvör.
Ekki eru dramatískari augnablikin
áhrifaminni. Hér er á ferðinni ein­
stakt tækifæri til að sjá stórkostlega
leikkonu sem engu hefur gleymt.
Smærri hlutverk leika María Ell­
ingsen og Sigurður Skúlason, bæði
sjást alltof sjaldan á leiksviðinu.
María fær því miður ekki nægilegar
bitastæðar rullur, hér þá kannski
helst sem skelegga ameríska for­
tíðarvinkonan Rachel, en ekki fer
mikið fyrir baksögu né úrvinnslu
á örlögum hennar. Sigurður kemur
seint inn en spilar vel úr fyrstu
endurfundunum með harmrænni
þögninni í bland við lágstemmdan
húmor. Katla Njálsdóttir leikur
Ellu á unglingsárunum og leysir
það hlutverk nokkuð vel, þá sér í
lagi dramatísku augnablikin þegar
þyrmir yfir ungu konuna sem fær
engu stjórnað í lífi sínu. Ungling
samt ímans leik u r A r narldu r
Hall dórs son sömuleiðis vel, með
afslappaða nálgun að vopni.
Hökt á milli atriða
María sér einnig um leikstjórnina,
eitthvað sem hún hefur sinnt áður
í verkefnum leikhópsins með ágæt­
um árangri. En í þetta skiptið hefði
þurft að fá annað auga. Sýningin
höktir á milli atriða og pallurinn
fremst á sviðinu er af leitur, bæði
hönnunin og til leiks. Of mikið
er um að persónur tali út í sal, en
einnig á bakvið aðrar persónur.
Dramatíkin flest þannig út og sen­
urnar virðast stundum ótengdar.
Yfirhöfuð er þó listræn hönnun sýn­
ingarinnar með ágætum. Egill Ingi­
bergsson leitar djúpt í nostalgíuna
og fyllir rýmið af vísunum í áttunda
áratuginn. Margrét Einarsdóttir
leysir búningaskiptin almennt vel,
búningur Kristbjargar er frábær,
en betri lausn hefði þótt má finna
á búning fortíðarföðursins, gervi­
maginn eru mistök.
Blessu narlega hef u r marg t
breyst á fáeinum áratugum en
ennþá er langt í land. María snertir
á fjölmörgum opnum sárum en
nær ekki að rífa sig frá augljósum
áherslum og klisjum. Dramatísku
hnútar sögunnar eru leystir of auð­
veldlega. Nostalgían ber líka Er ég
mamma mín? næstum því ofurliði.
En Kristbjörg kemur svo sannarlega
til bjargar með sinni einstöku nær­
veru. Kvenfélagið Garpur er þess
virði að fylgjast með en þarf að kafa
dýpra í næsta skipti.
Sigríður Jónsdóttir
NIÐURSTAÐA: Kristbjörg Kjeld lýsir upp
sviðið en sýninguna skortir dýpt og gegn-
heila umgjörð.
Magnús Geir Þórðarson.
1 7 . F E B R Ú A R 2 0 2 0 M Á N U D A G U R18 M E N N I N G ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð
MENNING