Morgunblaðið - 16.12.2019, Síða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 16. DESEMBER 2019
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Lögreglu-yfirvöld íDanmörku
stóðu í umfangs-
miklum aðgerðum á
miðvikudag í liðinni
viku, þar sem lög-
regluþjónar vítt og breitt um
landið gerðu húsleitir á tuttugu
stöðum og handtóku í aðgerðum
sínum rúmlega tuttugu manns.
Flestir hafa verið látnir lausir
en aðrir eru enn í haldi vegna
gruns um að hafa ætlað að
fremja hryðjuverk, bæði með
sprengjuefni og skotvopnum.
Svo virðist sem viðbrögð lög-
reglunnar í Danmörku hafi
komið í veg fyrir að enn einn
harmleikurinn yrði á Vestur-
löndum og ber að þakka fyrir
það. Verra er að aðgerðirnar
staðfesta að frændríki okkar
Danmörk er greinilega í sigti
þeirra sem vilja valda vestræn-
um lýðræðisríkjum fjörtjóni. Í
frétt dagblaðsins Berlingske
um málið um helgina segir að
þeir sem undirbjuggu hryðju-
verkin hafi haft tengsl við fjölda
manna sem farið hafi til Sýr-
lands að berjast fyrir Ríki ísl-
ams og hafi jafnframt haft
tengsl við hópa íslamista í Dan-
mörku. Þessum hópum lýsir
Berlingske þannig að þeir séu
„best þekktir fyrir það meðal
annars að fordæma lýðræði og
„mannanna lög“, fyrir að reyna
að koma upp „sjaría-svæðum“ í
íbúðahverfum í Kaupmanna-
höfn og fyrir að hvetja unga
múslima til að ferðast til Sýr-
lands“.
Handtökurnar vekja þannig
athygli á öðrum vanda sem ýms-
ar nágrannaþjóðir okkar standa
frammi fyrir, nefnilega að
tengsl hafa verið á milli hópa á
Vesturlöndum og
vígamanna sem far-
ið hafa til að berjast
í Mið-Austur-
löndum, og ekki
síður að þegar öfga-
mennirnir snúa
heim, jafnvel forhertari og
hættulegri en nokkru sinni, þá
er ekki hlaupið að því fyrir lýð-
ræðisríki að eiga við slíka menn.
Talið er að frá Danmörku hafi
150 menn farið þessara illu
erinda til Sýrlands og í sumum
löndum Evrópu hleypur þessi
tala á þúsundum. Þessir víga-
menn, sem ferðast á vestrænum
vegabréfum, hafa margir hverj-
ir verið í haldi í Sýrlandi eftir að
hryðjuverkasamtökin fóru hall-
oka. Deilt hefur verið um það á
milli þeirra sem hafa vígamenn-
ina í haldi og ríkjanna sem þeir
koma frá hvað gera eigi við þá.
Hafa sum ríki reynt í lengstu
lög að koma sér undan því að fá
þessa vígamenn aftur heim, með
þeim rökum, sem skiljanleg eru,
að sú hugmyndafræði haturs
sem Ríki íslams boðaði gæti
knúið þá til þess að eitra út frá
sér.
Vesturlönd standa frammi
fyrir miklum vanda í þessum
efnum. Hann er enn erfiðari við-
ureignar vegna þess að Vestur-
lönd vilja ekki fórna réttar-
ríkinu og frelsi einstaklingsins í
baráttunni gegn illvirkjunum,
enda má segja að þá væri til lít-
ils barist. En þau mega ekki
heldur láta eins og ekkert sé eða
láta einfeldni ráða för. Illvirkj-
arnir verðlauna ekki þá sem
gefa þeim aukið svigrúm til at-
hafna. Aðgerðirnar í Danmörku
benda til að þar séu yfirvöld
vakandi gagnvart þessari ógn
og þannig verður það að vera.
Handtökur í Dan-
mörku sýna að hætt-
an af Ríki íslams er
nær en talið var}
Þakkarverð
lögregluaðgerð
Stjórnmálamennhafa hver á
fætur öðrum stigið
fram og lýst
áhyggjum af því
ástandi sem skap-
aðist í óveðrinu á dögunum.
Enn hefur ekki verið leyst úr
þeim vanda og allt of margir
íbúar landsins búa enn við raf-
magnsleysi eða ótryggt raf-
magn. Gera verður ráð fyrir að
gripið verði til þeirra aðgerða
sem duga svo að þetta endur-
taki sig ekki, enda algerlega
óboðlegt ástand og óviðunandi
fyrir almenning að búa við slíka
óvissu.
Framkvæmdastjóri Land-
verndar steig fram vegna ásak-
ana sem komið hafa fram um að
síendurteknar kærur vegna
lagningar raforkulína eða virkj-
ana hafi ekki auðveldað að
tryggja raforkuöryggi. Fram-
kvæmdastjórinn hafnaði því að
Landvernd eða
landeigendur bæru
nokkra ábyrgð á
ástandinu og benti
á raforku-
fyrirtækin.
Ef til vill er ekki gagnlegt að
deila um það sem gerst hefur í
þessum efnum eða hverjum er
um að kenna. Landsmenn hafa
fylgst með umræðum og átök-
um um þessi mál árum saman.
Það sem máli skiptir er að nú
snúi allir bökum saman, leggi
ágreining til hliðar og sameinist
um að tryggja að nægt rafmagn
verði framleitt í landinu og að
flutningskerfið sé þannig að
rafmagnið komist örugglega til
notenda. Ekki er hægt að úti-
loka að þessu megi ná fram að
óbreyttum lögum ef öllum er al-
vara um að leysa vandann. Að
öðrum kosti verður Alþingi að
grípa inn í og tryggja viðunandi
lausn.
Raforkuöryggi
verður að tryggja
með öllum ráðum}
Þörf á þjóðarsamstöðu
S
tormurinn í liðinni viku minnti á að
náttúruöflin eru ekkert lamb að
leika sér við. Sums staðar hætti
allt að virka sem við reiknum með í
nútímasamfélagi: Rafmagn, hiti,
vatn, sími og útvarp. Vegir lokuðust og heil
sveitarfélög misstu samband við umheiminn
þegar netið lagðist í dvala. Eru þá ótaldar
skemmdir á húsum og hörmuleg slys.
Í fjölmiðlum birtast ábúðarfullir ráðamenn
og segja að nauðsynlegt sé að efla innviði á
landsbyggðinni. Leitin að sökudólgi hefst.
Forystumenn sveitarfélaga tala um að fólk
fyrir sunnan skilji ekki vanda dreifbýlisins
sem hafi lamast í illviðrinu. Samgönguráð-
herra segir að ekki sé hægt að leggja raflínur
vegna andstöðu landeigenda, sem svara á
móti að þeir hafi aldrei verið á móti jarð-
strengjum.
Forstjóri Landsvirkjunar sagði: „Við erum að upplifa
afleiðingu þess að ekki hefur verið fjárfest í kerfinu um
árabil og ekki hefur verið skilningur á nægjanlega mörg-
um stöðum í samfélaginu á því að það þurfi að byggja upp
til framtíðar.“
Óveðrið afhjúpaði vanda sem allir vita af. Virkjanir og
raflínur fegra sjaldnast þótt framkvæmdir auðveldi oft
aðgengi að fallegum stöðum. Ósnortin náttúra er vissu-
lega auðlind, en við þurfum að spyrja okkur: Hvernig
náum við jafnvægi á milli ásættanlegs öryggis og nátt-
úruverndar? Og hverju viljum við fórna? Öryggið er ekki
ókeypis. Ríkissjóður er rekinn með halla af vinstristjórn-
inni. Á að skera niður í heilbrigðiskerfinu eða
skerða kjör aldraðra?
Fólki farnast best þegar það ber ábyrgð á
sér sjálft. Enginn græðir á deilum milli lands-
hluta um hvort stofna eigi limum fólks eða lífs-
björg í hættu. Reynslan sýnir líka að biðin eft-
ir hjálp að sunnan verður oft býsna löng. En
peningarnir eru til og þeir eru nær vandanum
en sumir myndu ætla.
Þegar neyðin er stærst er hjálpin oft næst. Í
öllum landsfjórðungum eru mikil verðmæti.
Kvótakerfið hefur reynst vel til þess að vernda
fiskistofna, en eigum við ekki að nýta ávinn-
inginn til þess að vernda íbúa á þeim svæðum
sem gert er út frá? Útgerðarmenn hafa greitt
sér meira en 100 milljarða í arð á áratug. Pen-
ingarnir hafa streymt frá landsbyggðinni í
fjárfestingar á höfuðborgarsvæðinu og í fjar-
lægum löndum. Þótt ekki færi nema brot af arðgreiðsl-
unum í innviði yrði landið allt byggilegra.
Viðreisn vill að byggðirnar njóti beint ávinnings af
hagkvæmu fiskveiðistjórnunarkerfi, meðan forystumenn
ríkisstjórnarflokkanna telja sanngjarnt að úthluta kvót-
anum til nokkurra útgerðarmanna gegn vægu og lækk-
andi gjaldi. Þegar valið stendur milli auðmanna og al-
mennings velur vinstristjórnin auðmenn.
Fyrirtæki eiga að gefa af sér hæfilegan arð til eigenda
sinna, en þegar eigendur félaga segjast ekki lengur vita í
hvað peningar þeirra fara eiga þeir allt of mikla peninga.
Benedikt
Jóhannesson
Pistill
Vildarvinir eða venjulegt fólk?
Höfundur er stærðfræðingur og stofnandi Viðreisnar.
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
BAKSVIÐ
Guðni Einarsson
gudni@mbl.is
Miklar breytingar eru aðverða á skipulagiþjóðkirkjunnar. Þærsnúa að sameiningu
prestakalla eða flutningi þeirra
milli prófastsdæma. Prestsemb-
ættum mun ekki fækka heldur
verða fleiri prestar í hverju hinna
sameinuðu prestakalla. Af því leið-
ir öflugri sóknir, betri þjónustu og
meiri samvinnu starfsfólks, að
sögn Péturs Georgs Markan, sam-
skiptastjóra Biskupsstofu.
Fjallað var um þessar breyt-
ingar á Kirkju-
þingi 2019. Þar
kom fram að
Breiðholts-,
Fella- og Hóla-
prestakall í
Reykjavík
myndu samein-
ast í Breiðholts-
prestakall 23.
nóvember. Sama
dag breyttist
heiti Garða- og
Hvalfjarðarstrandarprestakalls í
Garða- og Saurbæjarprestakall.
Einnig tók þá gildi flutningur
Flateyjarsóknar úr Breiðafjarðar-
og Strandaprestakalli og tilheyrir
hún nú Stykkishólmsprestakalli.
Sömuleiðis var Skarðssókn færð til
í skipulaginu og tilheyrir nú Dala-
prestakalli.
Þá sameinuðust Súðavíkur-
sókn, Vatnsfjarðarsókn og Ögur-
sókn og heita nú Súðavíkursókn.
Þess má geta að fyrr í haust sam-
einuðust Bústaðasókn og Grens-
ássókn í Fossvogsprestakalli í
Reykjavík. Þar þjóna þrír prestar.
Fleiri sameiningar
ráðgerðar
Enn frekari sameiningar eru
ráðgerðar og mun önnur umræða
um þær fara fram á framhalds-
þingi Kirkjuþings í mars 2020.
Þetta á við um sameiningu Ás-,
Langholts- og Laugarnespresta-
kalls í Reykjavík í Laugardals-
prestakall.
Einnig að Digranes- og
Hjallaprestakall í Kópavogi sam-
einist í Digranes- og Hjalla-
prestakall. Þá er áformað að Bol-
ungarvíkur-, Holts-, Ísafjarðar- og
Þingeyrarprestakall sameinist í
nýtt Ísafjarðarprestakall.
Lagt er til að Breiðabólstaðar-,
Melstaðar-, Skagastrandar- og
Þingeyraklaustursprestakall í
Húnavatns- og Skagafjarðar-
prófastsdæmi sameinist í Húna-
vatnsprestakall.
Einnig að Akureyrar- og
Laugalandsprestakall sameinist í
Akureyrar- og Laugalandspresta-
kall. Í Suðurprófastsdæmi er lagt
til að Breiðabólstaðar-, Fellsmúla-
og Oddaprestakall sameinist í
Breiðabólstaðar- og Oddaprestakall
og að Selfoss- og Eyrarbakka-
prestakall verði Árborgarpresta-
kall.
Kostir við sameiningu
Pétur sagði að haft væri sam-
ráð við sóknarnefndir um samein-
ingu prestakalla. Kirkjuþing, sem
er æðsta vald í málefnum þjóð-
kirkjunnar, tekur endanlega
ákvörðun um skipulagsbreyting-
arnar.
„Hingað til hafa þetta ekki
verið þvingaðar sameiningar. Þetta
hefur verið vel undirbúið heima í
héraði og menn hafa áttað sig á
kostunum og tækifærunum við að
sameina,“ sagði Pétur.
„Með sameiningunum verða
til öflugri vinnustaðir. Það hefur
háð mörgum prestum að vera einir
í sínu prestakalli. Við sameiningu
eignast þeir tvo til þrjá samstarfs-
menn, samverkamenn og bak-
hjarla í prestakallinu. Það er helsti
kosturinn,“ sagði Pétur enn-
fremur.
Prestarnir geti betur leyst
hver annan af án þess að kalla
þurfi til utanaðkomandi auk þess
geti þeir ráðfært sig við vinnu-
félagana og skipt með sér verkum.
Þetta gerir prestum einnig kleift
að sérhæfa sig.
„Það er mjög merkilegt og
frábært að sjá hvað prestar eru
margir orðnir sprenglærðir. Marg-
ir eru með framhaldsmenntun í
sáttamiðlun, sálgæslu og á fleiri
sviðum. Í stærri sóknum með fleiri
þjónandi prestum geta þeir skipt
með sér verkum eftir sérhæfingu
hvers og eins. Þjóðkirkjan er í
skyndisókn inn í framtíðina með
öflugri sóknarliðum,“ sagði Pétur.
Sóknir flytjast á milli
prestakalla og sameinast
Morgunblaðið/Sigurður Ægisson
Sóknir Hjallakirkja í Kópavogi er á meðal þeirra sókna sem ráðgert er að
sameinist, þannig að úr verði Digranes- og Hjallaprestakall.
Pétur Georg
Markan