Morgunblaðið - 31.12.2019, Blaðsíða 24

24 STJÓRNMÁL
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 31. DESEMBER 2019
S
it hér við lyklaborðið umvafin anda jólanna. Falleg
jólaljósin brosandi allt um kring. Ég velti því fyrir
mér hvort ég geti mögulega sleppt því að skrifa um
stjórnmál. Ég veit þó fyrirfram að það gengur ekki
upp. Skrifa af fingrum fram og fer með ykkur þangað
sem hugurinn ber mig.
Ég horfi um öxl til anda liðinna jóla. Hugsa um alla þá sem
ekki geta tekið þátt í jólunum eins og þau hafa þróast undanfarna
áratugi. Öll litlu börnin sem geta ekki skilið af hverju þau fá ekki
notið þess sama og aðrir sem eiga og geta. Foreldrana sem gráta
það að geta ekki veitt börnunum sínum það sem almennt er
viðurkennt svo sjálfsagt hjá öllum þeim sem eiga nóg fyrir sig og
sína. Jú, líklega verð ég á stjórnmálalegum nótum. Ég bara get
ekki annað þegar kemur að því að horfast í augu við staðreyndir
fátæktarinnar. Þegar kemur að því að þurfa að viðurkenna af
hverju hún er við lýði hér í okkar gjöfula ríka landi.
Fátæktin er mannanna verk. Hún er í boði stjórnvalda hverju
sinni. Þeirra sem hafa með fjárreiður ríkisins að gera og for-
gangsraða þeim fjármunum í allt annað en fólkið fyrst.
Að hugsa sér að á nýliðnum aðfangadagi jóla voru hátt í 300
einstaklingar sem borðuðu jólamatinn hjá Hjálpræðishernum,
þar af um 40 börn. Þúsundir Íslendinga þáðu aðstoð af ýmsum
toga vegna fátæktar. Hundruð stóðu tímunum saman í biðröð
eftir matargjöfum hjálparstofnana.
Svona er Ísland í dag. Þannig hafa valdhafar undangenginna
ára með vitund og vilja breikkað bilið enn á milli þeirra fátæku og
ríku. Þannig vinnur núverandi ríkisstjórn einnig eins og allir vita
sem búa við fátækt í hennar umboði. Græðgisvæðing og auðsöfn-
un á fárra hendur þar sem þeir ríku eiga aldrei nóg af peningum,
telja sig aldrei nógu ríka. Tilvera þeirra snýst um að græða og
græða meira.
Ég stóð líka í röð
Ég þekki það af eigin raun. Eitt sinn var það ég sem stóð í röð
Mæðrastyrksnefndar og þáði matargjafir fyrir fjölskylduna
mína. Maðurinn minn hafði handleggsbrotnað og vegna síendur-
tekinna læknamistaka var hann handleggsbrotinn í sex ár. Já,
þið lesið rétt. Hann var óvinnufær og handleggsbrotinn í sex ár.
Einhvern veginn er þessi lífsreynsla í minningunni eitthvað það
erfiðasta sem ég gekk í gegnum fyrir utan að missa bróður, mág
og tengdason. Á þeim tímapunkti fann ég fyrir algjörum van-
mætti.
Ég á fjögur yndisleg börn. Ef væri nóg að segja: „Fyrirgefið,
elsku börnin mín, hvað við vorum fátæk af veraldlegum auði,“ þá
myndi ég biðja þau fyrirgefningar hvern einasta dag. En þannig
virkar það víst ekki í raunveruleikanum.
Mér finnst þetta hafa verið allt öðruvísi þegar ég var að alast
upp í litla fallega firðinum heima, Ólafsfirði. Kröfurnar voru
minni og ein mandarína í skóinn var mikill gleðigjafi. Við vorum
sex í 60 fermetra íbúð. Enginn glamúr eða veraldleg gæði, samt í
minningunni ekkert nema ást, kærleikur og yndisleg jól.
Við erum á valdi kaldlyndis stjórnmálanna
Ég stóð með forystumönnum stjórnmálaflokkanna í beinni út-
sendingu í Ríkissjónvarpinu kvöldið fyrir kjördag 29. október
2017. Hlustaði á „visku þeirra“ og loforðaflauminn sem gusaðist
út úr þeim eins og beljandi foss. Jú, það þótti sanngjarnt og rétt-
látt að hækka lágmarksframfærslu í 300 þúsund krónur á mán-
uði, minna mátti það nú ekki vera.
Ég fann hvernig tárin þrengdu sér fram, hvernig kökkurinn
varð óyfirstíganlegur og skynjaði að ég var að brotna niður í
beinni útsendingu. Ég vissi sem var, að þau voru öll að segja það
sem kjósendur vildu heyra, þeim var nákvæmlega sama hvort
þau gætu staðið við það eða ekki. Að sjálfsögðu var ég óreynd á
þessum vettvangi og spurði mig jafnvel hvað ég hefði verið að
hugsa þegar ég ákvað að stofna Flokk fólksins til að útrýma fá-
tækt á Íslandi.
En tárin lentu í áramótaskaupinu með flottu lagi og frábærri
frammistöðu Ólafíu Hrannar sem lék mig snilldarvel, hefði líklega
ekki getað leikið mig betur sjálf. Fræðingar telja að ég hafi grátið
okkur á þing en aðrir gerðu að mér grín og vildu gera úr mér
grenjuskjóðu með meiru.
Já, ég er farin að átta mig á því að stjórnmálamaður má hvorki
sýna tilfinningar né hafa skopskyn. Það eru alltaf einhverjir illa
innrættir tilbúnir að grípa það upp til þess eins að ata mann auri.
Eitt er víst að ég hef öðlast mikla og skjóta reynslu af óheiðar-
leika, valdagræðgi og illgirni. Skrápurinn hefur þykknað svo um
munar og litlar líkur á að kappræður í beinni eigi aftur eftir að
græta mig. En enginn veit sína ævina eins og þar stendur.
Réttlæti skortir í okkar samfélagi
Talandi hreint út um stjórnmál um þessi áramót skulum við
byrja á hinni margrómuðu skattalækkun ríkisstjórnarinnar;
þriðja skattþrepinu. Þessu viðbótarflækjustigi í skattkerfinu sem
á ekki að sjást þar sem lægstu tekjurnar eiga að sjálfsögðu að
vera skattfrjálsar með öllu.
Fjármálaráðherra „geislar“ hreinlega af góðmennsku þegar
hann státar af þessari stórkostlegu kjarabót þeirra tekjulægstu.
Kjarabótinni sem var af sömu góðmennsku flýtt um eitt ár þann-
ig að hún kemur nú að fullu til framkvæmda korteri í næstu kosn-
ingar. Það má jú til með að sýna í verki hvað ríkisstjórnin stendur
sig vel og er frábær við fólkið: „Það skiptir jú minna máli hvernig
þessi kjarabót raunverulega nýtist þeim tekjulægstu, bara ef þið
kjósið okkur aftur, annað skiptir ekki máli.“
Skattalækkunin kostar 23 milljarða á ári og gefur þeim lægst-
launuðu örfáa þúsundkalla þegar hún er að fullu komin til fram-
kvæmda 2021.
Mig svimar hreinlega af þessu rugli. Að sjálfsögðu munar um
hverja krónu, en hvað ef persónuafslátturinn yrði þurrkaður burt
af öllum þeim sem eru komnir í hátekjuskatt? Myndi það ríða
þeim að fullu að færa þessar tæpu 60 þúsund krónur á mánuði
sem þeir fá til þeirra sem virkilega þurfa á þeim að halda?
Ég segi NEI. Okkur ber skylda til að gera allt til að bæta kjör
þess þjóðfélagshóps sem skilinn hefur verið eftir allt frá hruni.
Mér verður hreinlega flökurt þegar ég hugsa um allt þetta ógeðs-
lega óréttlæti sem ríkisstjónrnin fylgir eftir kinnroðalaust um
leið og hún hælir sér af lækkun bankaskatts og gífurlegri lækkun
á veiðigjöldum.
Lágmarksframfærslu hafnað þrisvar
Flokkur fólksins hefur þrisvar mælt fyrir þingsályktunar-
tillögu um 300 þúsund króna lágmarksframfærslu almanna-
trygginga, skatta- og skerðingalaust. Málið kom til atkvæða-
greiðslu nú rétt fyrir jólin. Það er skemmst frá því að segja að
ríkisstjórnarflokkarnir þrír kæra sig alls ekki um þessa kjarabót
til fátækasta þjóðfélagshópsins, ekki frekar en Viðreisn og Mið-
flokkur. Þessir flokkar veittu tillögu okkar ekki brautargengi en
felldu hana ískalt og kinnroðalaust. Hver voru rök þeirra fyrir
því? Allt frá því að tala um brot á jafnræði til þess að þingsálykt-
unin væri ókostnaðargreind.
Ég gantaðist við fjármálaráðherrra og sagði kostnaðinn vera
36 milljarða. Hamingjan góða, hann hljóp með það í ræðustólinn
og þóttist þar hafa himin höndum tekið þegar hann benti á hvað
tillagan væri galin og dýr. Það fannst Pírötum og Samfylkingu
ekki og studdu tillöguna heilshugar.
Hið rétta er að kostnaðurinn við tillöguna er um 12 milljarðar á
ári sem með forgangsröðun fjármuna er akkúrat ekkert mál að
framkvæma og það strax. En nei, frekar skal lækka bankaskatt-
inn um 7,3 milljarða og veiðigjöldin um milljarða á ári. Þeir verða
nú um átta milljörðum lægri en 2014. Fátækt fólk skal halda
áfram að bíða eftir réttlætinu.
Hvað brot á jafnræði varðar, þá var þingsályktunin fyrst og
fremst að kalla eftir því að jafnræðisreglan væri virt og sú tæp-
lega 30 prósenta kjaragliðnun sem almannatryggingaþegar hafa
mátt sæta frá hruni leiðrétt ekki seinna en strax. Svona er þeirra
réttlæti, vei okkur að horfast í augu við þeirra ranglæti.
Dýr eiður, daprar efndir
Hér í lokin vil ég minna á að alþingismenn sverja eið að stjórn-
arskránni og heita þar með eiðsvarnir að greiða ávallt atkvæði
samkvæmt eigin sannfæringu og samvisku. Í því samhengi vil ég
vitna í ummæli Katrínar Jakobsdóttur forsætisráðherra og for-
manns Vinstri-grænna, við stefnuræðu þáverandi forsætisráð-
herra hinn 13. september 2017: „Og fólk á lægstu launum er
beðið að vera þakklátt fyrir 20.000 krónur því að hlutfallslega sé
það nú ekki lítið. „Því miður þarf að bíða aðeins með réttlætið fyr-
ir þig,“ er viðkvæðið, „en allt stendur þetta til bóta.“ Þegar þetta
fátæka fólk er beðið að bíða eftir réttlætinu er verið að neita því
um réttlæti.“
Það eru aðeins rétt rúm tvö ár síðan þessi orð voru mælt af
blaði í beinni sjónvarpsútsendingu frammi fyrir alþjóð.
Nú um áramótin spyrjum við í Flokki fólksins: Hve margir
þurfa á matargjöfum að halda í boði ríkisstjórnar Katrínar
Jakobsdóttur á komandi ári? Hve margir munu enn bíða eftir
réttlætinu? Við ætlum hvergi að láta deigan síga og köllum eftir
hjálp almennings í baráttunni gegn ranglæti á nýju ári.
Kæru vinir, takk fyrir allan stuðninginn og hvatninguna á
árinu sem er að líða. Guð gefi ykkur gæfuríkt komandi ár.
Inga Sæland, formaður Flokks fólksins
Morgunblaðið/Kristinn Magnússon
Kaldlynd stjórnmál
dýrra eiða og dapra efnda
Hve margir munu enn bíða eftir réttlætinu?
Við ætlum hvergi að láta deigan síga og köllum
eftir hjálp almennings í baráttunni gegn
ranglæti á nýju ári.