Skessuhorn - 03.04.2019, Qupperneq 23

MIÐVIKUDAGUR 3. ApRÍl 2019 23
Vísnahorn
Á þeim svonefndu kalár-
um var töluvert alvarlegt
ástand víða á landinu og
meðal annars var skipuð kalnefnd sem átti að
afla sér upplýsinga um ástandið og gera tillög-
ur til úrbóta. Ekki gleymdu menn þó alveg að
gera sér glaðan dag og héldu Dalamenn sínar
Nesoddakappreiðar þessi ár sem önnur. Eitt-
hvert árið voru þeir staddir á Nesodda Ingvar
Magnússon á Hofsstöðum og Jónas á Mel-
um í Hrútafirði og ræddust við. Jónas bar sig
heldur illa undan kali en hafði auk þess á orði
að hann þyrfti að koma fyrir kalnefnd eftir
helgina og vissi varla hvað hann ætti að segja. Í
því ganga þeir framhjá manni sem var að kasta
af sér vatni en hafði þó tæpan uppistöðumátt
í hnjánum, hafði opnað buxnaklaufina og tek-
ið út skyrtuna en vökvinn fór hindrunarlaust
í buxurnar svo Ingvar segir, „Ja, þú getur þó
allavega sagt þetta:“
Hart að sækja harðindin,
hrekkur varla af ljánum
sést því margur maðurinn
mígandi á hnjánum.
Ef einhver kann þessa sögu betur eða
gleggri væri gaman að frétta af því en þegar
bændur á Grænavatni í Mývatnssveit klæddu
þök útihúsa sinna bárujárni orti Þura í Garði:
Framsókn mörgum gerir grikk;
glampar í augun stinga.
Allt er komið undir blikk
íhald Grænvetninga.
lengi hafa verið kjarabaráttur hérlendis
sem og erlendis og alltaf hefur í orði kveðnu
verið barist fyrir bættum kjörum þeirra lægst
launuðu. Og álíka lengi hafa atvinnuvegirnir
ekki borið meiri álögur og ofboðið þessi frekja
í fólkinu. Í einhverjum kjarasamningaundir-
búningi komu fulltrúar atvinnurekenda með
nákvæmlega uppsett útgjöld verkamannafjöl-
skyldu. Kjötið kostaði þetta, mjólkin þetta og
fiskurinn þetta; ,,og hvað ætlið þið svo sem
að gera við meiri peninga?“ Þegar hrökk upp
úr einhverjum verkamanninum að þeim gæti
kannske dottið í hug að kaupa sér einhver
húsgögn sagði atvinnurekandi dolfallinn af
undrun: ,,Hvað ætla verkamenn að gera með
lænestóla?“ En eftirfarandi vísa er úr Odds
rímu sterka eftir Örn Arnarson:
Snauður, þjáður bað um brauð,
brauði ráða hróðug gauð,
gauð sem dáðu aðeins auð
auð sem smáði þjóðar nauð.
Valdemar K. Benónýsson var í vegavinnu
og kvað um einn vinnufélaga sinn og hans
holdafar:
Þá allt er reitt og rakið greitt,
rannsókn beitt í haginn,
á Pétri feitt er aðeins eitt
og er það steyttur maginn.
Dwight D. Eisenhower varð forseti Banda-
ríkjanna nokkru eftir stríðið og kom meðal
annars allavega einu sinni til Íslands. Ríkisút-
varpið gerði mikið úr þessari komu hans og
tíundaði grandvarlega hvenær flugvél forset-
ans kæmi inn í lofthelgi landsins, hvenær sæist
til hennar og hvenær hún hæfi aðflug og loks
að nú væri vélin að lenda. Þá hrökk út úr Jóni
M. péturssyni frá Hafnardal:
Ýmsar plágur ennþá henda
okkar smáu þjóð.
Eisenhower er að lenda,
ekki er spáin góð.
Ætli við grípum svo ekki næst niður í Æs-
inháis rímum sterka eftir Kristján Bersa
Ólafsson og er þetta upphaf mansöngs fyrstu
rímu:
Út á hálan held eg ís,
hróður ber ég konum.
Stuðlamála dyra dís,
dugðu mér á honum.
Funa veitir faldagná.
Fljóðin teit við kjósum.
Greppar leita gleði hjá
gæfum, feitum drósum.
Vænlig fljóðin vilja óð
vísnasjóði heyra.
Yndið góða ástin rjóð,
yrkjum ljóð - og fleira .
Hins vegar man ég ekki í svipinn hver orti
þessa:
Erindi heldur Eisenhower
útum flestar koppagrundir.
Það er verst hvað hæsin háir
honum nú um þessar mundir.
Þótt það sé gaman að yrkja dýrt er alltaf
ákveðin hætta á að rímorðin fari að ráða of
miklu. Stundum reyndar getur það farið bara
vel en ekki alveg sjálfgert samt. Anna M Sig-
urðardóttir hafði þetta að segja um málið:
Oft er rándýrt stirt og stuðlað,
stundum sakna ég hins,
saman rímið keyrt og kuðlað
á kostnað efnisins.
Oft er það með gamlar bókmenntir að þær
má túlka með ýmsum hætti og lesa eitt og
annað út úr orðanna hljóðan. Ekki síst ef búið
er að þýða nokkrum sinnum milli tungumála
og menningarsvæða. Allsherjargoðinn sálugi
orti svo um löngu látinn trúarleiðtoga sem
langar bækur hafa verið ritaðar um:
Aldrei sást hann inná bar
eða lék með konum
en forðum þegar veislan var
vínið kom frá honum.
Það er ekki öruggt að þeir sem sjálfir hafa
það best í lífinu séu endilega þeir sem miðla
mestri hlýju til smælingjanna. Magnús Sig-
urðsson í Arnþórsholti orti eftirfarandi vísu
um einhverja sem hann taldi sig standa í þakk-
arskuld við þó ekki væri hennar eigið líf neitt
ofhlaðið sælu:
Auðargrundin gleði svipt
græddi undir mínar.
Gæti ég undir aðeins lyft
amastundir þínar.
Gaman væri nú ef einhver gæti upplýst mig
um höfundinn að þessari:
Ævin er týnd við töf og kák,
tækifærin að baki;
síðustu leikir í lífsins skák
leiknir í tímahraki.
Það var hinsvegar Ólafur Gunnarsson frá
Borgum sem orti þessa á seinni árum sínum
í Borgarnesi:
Að mér sækir ellin fast,
ennþá stend ég keikur,
þó ég reyni að þverskallast
það er enginn leikur.
Gísli Jónsson menntaskólakennari sá lengi
um þættina Íslenskt mál í Morgunblaðinu og
birti gjarnan limrur eftir hin ýmsu stórskáld
eins og Vilfríði Vestan og fleiri höfuðsnill-
inga. Eitt sinn er hann var að ganga frá þætti
barst honum skeyti frá Salómon Sunnan:
Gefðu Hlymreki Handan nú frí
svo hann megi rólega í-
huga sitt leir-
hnoð. Ekki meir
af endemis ótæti því!
Eigum svo ekki að enda þetta á vísu eftir
Eyjólf Jónasson í Sólheimum. Alltaf gott að
hugsa til vorsins:
Löngum er mér létt um spor
lífsins kenndir vaka.
Svona er þegar sól og vor
saman höndum taka.
Með þökk fyrir lesturinn,
Dagbjartur Dagbjartsson
Hrísum, 320 Reykholt
S 435 1189 og 849 2715
dd@simnet.is
Síðustu leikir í lífsins skák - leiknir í tímahraki
Í byrjun desember á liðnu ári var
undirrituð samstarfsyfirlýsing á
milli Bændasamtaka Íslands og um-
hverfis- og auðlindaráðuneytis þess
efnis að könnuð verði tækifæri í
samþættingu landbúnaðar og nátt-
úrverndar. Verkefnið er fjármagn-
að af umhverfisráðuneytinu sem
hefur gert samning við Ráðgjafar-
miðstöð landbúnaðarins ehf. um
að vinna verkefnið. Markmið og
tilgangur verkefnisins er að kanna
möguleika á samþættingu landbún-
aðar og náttúruverndar auk þess
að greina tækifæri, hindranir, sam-
legðaráhrif og mögulegan ávinning
af náttúruverndaraðgerðum á land-
búnaðarsvæðum.
Vinnufundur í
Lyngbrekku
„Stór hluti verkefnisins er að leita
eftir hugmyndum frá bændum og
kanna viðhorf þeirra til náttúru-
verndar. Ákveðið var að setja fók-
usinn á Vesturland og Norðaustur-
land og hafa Mýrar í Borgarbyggð
og Bárðardalur í Þingeyjarsveit
orðið fyrir valinu sem sérstök rýni-
svæði. Boðað hefur verið til funda
á svæðunum þar sem kynna á verk-
efnið, en einnig kalla eftir stað-
bundinni þekkingu og viðhorfum
íbúa til náttúruverndar. Fundurinn
á Mýrum verður haldin í félags-
heimilinu lyngbrekku miðviku-
daginn 10. apríl og hefst kl. 12:00
og reiknað er með að hann standi
til kl. 15:00,“ segir í tilkynningu.
Undanfari fundanna er spurn-
ingakönnun sem hefur nú þegar
verið send út til bænda til að greina
þekkingu þeirra og viðhorf til nátt-
úruverndar. Anna Ragnarsdóttir
pedersen nemandi í umhverfis- og
auðlindafræði við HÍ hefur séð um
gerð og uppsetningu könnunarinn-
ar en verkefnið verður að hluta til
mastersverkefni hennar. Anna mun
halda stutta kynningu um verk-
efnið sitt og segja frá greiningum
úr könnuninni. „Allir þeir sem hafa
fengið könnunina senda eru hvattir
til að taka þátt og svara könnuninni.
Í framhaldi af fundunum munu að-
standendur verkefnisins óska eft-
ir að hitta bændur og taka við þá
stöðluð viðtöl sem verða notuð í
greiningarvinnunni. Þeir sem ekki
hafa lent í úrtakinu en vilja taka þátt
í könnuninni geta haft samband við
Önnu Ragnarsdóttur pedersen í
gegnum netfangið arp13@hi.is.
„Mýramenn og Borgfirðingar,
sem áhuga hafa á málefninu, eru
hvattir til að mæta á fundinn og
taka þátt í verkefninu. Til að áætla
fjölda er fólk beðið um að skrá sig
á fundinn en skráning fer fram á
heimasíðu RMl. www.rml.is Boðið
verður upp á súpu og brauð í há-
deginu og eru allir velkomnir,“ seg-
ir í tilkynningu.
mm
Kynningarfundur um
landbúnað og náttúruvernd
Ráðherra og þáverandi formaður Bændasamtaka Íslands handsöluðu í byrjun
desember samkomulag um að könnuð verði tækifæri í samþættingu landbúnaðar
og náttúrverndar. F.v. Sindri Sigurgeirsson og Guðmundur Ingi Guðbrandsson.
Kýr á meltunni.
Ljósm. Jóhann Óli Hilmarsson.
Ný listsýning verður opnuð í Hall-
steinssal í Safnahúsi Borgarfjarð-
ar laugardaginn 13. apríl næstkom-
andi. Nefnist hún Vefnaður, þæfing
og bókverk og listakonan er Snjó-
laug Guðmundsdóttir. Snjólaug er
fædd og uppalin á Ísafirði en hef-
ur lengi búið á Brúarlandi í Hraun-
hreppi á Mýrum. Hún er með vefn-
aðarkennarapróf frá Handíða- og
myndlistaskóla Íslands og hefur
kennt vefnað og mynd- og hand-
mennt ásamt því að vinna við hand-
íðir og hönnun í allmörg ár. Við þá
iðju notar hún margs konar hráefni,
svo sem ull, skeljar, bein og fleira.
Hún hefur sótt ýmis námskeið auk
þess að halda sjálf námskeið, eink-
um í þæfingu. Snjólaug hefur bæði
haldið einka- og samsýningar.
Á sýningunni nýtir hún band,
ull og pappír sem hún hefur lengi
átt, en bætir nýju við eftir þörfum.
Blómaplatta gerir hún með því að
vefja ullarkembu um þæfðar af-
klippur og þæfa með þæfingarnál.
Blautþæfð verk eru heft á viðar-
plötur og í þau ofnu er blandað
saman nýju og gömlu. ljóð, sem
lengi voru límd á kort, eru komin
í bók. Hugmyndir sínar fær Snjó-
laug gjarnan frá náttúrunni, ljóðum
og ljóðahendingum, myndum og
því sem hugurinn fangar og leiðir
til hugmynda að verkum.
Núverandi verkefni í Hallsteins-
sal er sýning Josefinu Morell og
hefur hún hlotið afar góða aðsókn.
Íbúar og gestir Borgarfjarðar hafa
gegnum tíðina verið duglegir að
sækja listsýningar í Safnahúsi og
margir listamenn í héraðinu hafa
sýnt þar. Salurinn er kenndur við
listvininn Hallstein Sveinsson sem
gaf Borgnesingum umfangsmik-
ið og merkilegt listasafn sitt árið
1971. Í Safnahúsi er unnið sam-
kvæmt hugsjónum hans. Þess má
geta að næsta verkefni í Hallsteins-
sal er fræðslusýning úr sjálfu safni
Hallsteins og verður hún opnuð 18.
maí.
Sýning Snjólaugar verður opin
kl. 13.00-16.00 á opnunardaginn
og eftir það 13.00-18.00 alla virka
daga fram að 1. maí en eftir það alla
daga samkvæmt sumaropnunartíma
Safnahúss. -fréttatilkynning
Sýning Snjólaugar opnuð
í Safnahúsi 13. apríl
Snjólaug Guðmundsdóttir.