Bændablaðið - 25.01.2018, Blaðsíða 24

24 Bændablaðið | Fimmtudagur 25. janúar 2018
Kostnaður við aukna vetrar-
þjónustu Vegagerðarinnar
nemur um 100 milljónum króna.
Samgöngu- og sveitarstjórnar-
ráðherra og Vegagerðin hafa
ákveðið að auka vetrarþjónustu
og hálkuvarnir á ákveðnum
köflum á þjóðvegakerfinu í því
skyni að bæta umferðaröryggi.
Ráðherra og vegamálastjóri hafa
að undanförnu kannað með hvaða
hætti og hvar helst þarf að bæta
þjónustuna og Vegagerðin hefur
áætlað kostnað við þessa auknu
þjónustu, en hækkað þjónustustig
vegna aukinnar vetrarþjónustu,
m.a. með fleiri mokstursdögum
er talinn kosta um 100 milljónir
króna. Breytingarnar munu verða
framkvæmdar eins hratt og unnt er
með þeim tækjum og búnaði sem
er til staðar.
Fram kemur í máli Sigurðar Inga
Jóhannssonar samgönguráðherra á
vef Vegagerðarinnar að brýnt sé
að bæta vetrarþjónustu víða um
land vegna aukinnar umferðar
bæði vegna atvinnusóknar milli
byggðarlaga og aukinna umsvifa
ferðaþjónustu sem bjóði í síauknum
mæli upp á ferðir víða um land
árið um kring. „Með þessu eykst
öryggi á þjóðvegunum enda
nauðsynlegt að koma til móts við
aukinn umferðarþunga og tryggja
öruggar samgöngur allt árið. Reglur
um snjómokstur hafa ekki verið
endurskoðaðar í nokkur misseri og
þörfin var orðin brýn. Við tryggjum
meira fé til þjónustunnar í þágu
aukins öryggis en um leið vil ég
minna á að við þurfum alltaf að aka
eftir aðstæðum og huga að hinum
íslenska vetri,“ segir ráðherra.
Aukin viðvera og meiri
hálkuvarnir
Á hringveginum verður þjónusta
á kaflanum milli Víkur og
Jökulsárlóns færð upp um
þjónustuflokk. Felst aukin þjónusta
bæði í aukinni viðveru og meiri
hálkuvörnum. Suðurstrandarvegur
er færður upp um flokk og fær
5 daga þjónustu í stað 2 daga
áður. Þá verður þjónusta aukin
á nokkrum ferðamannavegum
á Suðurlandi þar sem umferð
hefur aukist mjög, svo sem á
Dyrhólavegi og við Skógafoss.
Einnig verður þjónusta aukin á
nokkrum stöðum í uppsveitum á
Suðurlandi, m.a. á Skeiðavegi,
Landvegi, Búrfellsvegi og víðar.
Mokstursdögum að
Hvanneyri fjölgað
Þjónusta á milli Borgarness og
Vegamóta á Snæfellsnesi verður
færð upp um þjónustuflokk sem og
á milli Borgarness og Hvanneyrar.
Mokstursdögum verður fjölgað úr
tveimur í fimm og þjónustustig á
leiðinni í Húsafell verður einnig
uppfært. Þá verður þjónusta á
Útnesvegi aukin en umferð um
hann er meiri en á veginum yfir
Fróðárheiði þar sem þjónusta hefur
verið meiri. Á þessum köflum
hefur umferð aukist mjög síðustu
misseri bæði vegna ferðamanna
og eins atvinnusóknar.
Á Vestfjörðum verður þjónusta
aukin í nágrenni Bíldudals og í
Skutulsfirði og á Norðurlandi á
Svarfaðardalsvegi, í Eyjafirði og á
nokkrum stöðum á Norðausturlandi.
/MÞÞ
Kostnaður við aukna vetrarþjónustu
nemur um 100 milljónum króna
– Brýn þörf orðin á að endurskoða reglur um snjómokstur
Samgöngu- og sveitarstjórnarráðherra og Vegagerðin hafa ákveðið að auka vetrarþjónustu og hálkuvarnir á ákveðn-
MAST krafðist aflífunar á nautgripum frá Eystri-Grund í mars á síðasta ári eftir að þeir komust í kjötmjöl:
Bætur fyrir gripina verða ekki metnar
fyrr en þeim hefur verið fargað
– Engin neyðarslátrun í boði vegna slíkra mála, segir Viktor Pálsson, forstöðumaður samhæfingarsviðs Matvælastofnunar
Nautgripunum frá bænum Eystri-
Grund við Stokkseyri sem komust
í kjötmjöl sem bannað er að
gefa nautgripum, hefur enn ekki
verið fargað, þó að úrskurður
um það hafi legið fyrir í atvinnu-
og nýsköpunarráðuneytinu í lok
marsmánaðar á síðast á ári. Á
þeim tíma hefur bóndinn þurft að
standa straum að fóðurkostnaði
fyrir gripina án þess að fá metnar
bótagreiðslur fyrir þá.
Forsagan er sú að þann 27. mars
á síðasta ári lagði Matvælastofnun
bann á markaðssetningu afurða frá
bænum, slátrun til manneldis og
flutning gripanna. Skýringin var sú
að um 140 nautgripir á bænum höfðu
aðgang að óvörðum og götuðum
sekkjum af kjötmjöli sem ætlað var
að nota sem áburð. Ekki er heimilt
að nota kjötmjöl sem fóður fyrir
dýr í matvælaframleiðslu, vegna
hættu á kúariðusmiti. Í tilkynningu
Matvælastofnunar frá því í mars á
síðasta ári kom fram að ummerki á
staðnum bentu til að nautgripir hafi
verið við sekkina og þeir hafi sleikt
og étið kjötmjöl úr þeim.
Útgjöld vegna fóðurkaupa
Í byrjun þessa árs var greint frá því í
fréttum Ríkisútvarpsins að nautgripirnir
væru enn á lífi og var haft eftir Sævari
Ástmundssyni, bónda á Eystri-Grund,
að þessar tafir hefðu kostað hann mikil
útgjöld vegna kaupa á fóðri. Jón
Gíslason, forstjóri Matvælastofnunar,
gaf þær skýringar að skortur á
aðstöðu, vangeta sláturhúsa til að
taka við nautgripunum og ósk frá
bóndanum um að fresta förgun hafi
leitt til að drátturinn varð. Vildi
bóndinn athuga réttarstöðu sína
gagnvart ákvörðun ráðuneytisins og
síðan fá staðfestingu á bótum – og
þetta tafði málið. Frestun förgunar
var hafnað í júní. Annir í sláturhúsum
í sláturtíðinni í haust töfðu svo málið
enn frekar, því ekki var hægt að taka
nautgripina þar inn á meðan.
Að aflokinni sláturtíð, þegar til
stóð að fara með gripina í sláturhús,
var bóndinn ekki tilbúinn að gera
það nema staðfesting á bótum lægi
fyrir. Samkvæmt upplýsingum úr
ráðuneytinu verður bótafjárhæðin
ekki ákveðin fyrr en búið er að farga
dýrunum.
Neyðaraflífun átti ekki við
Arnar Árnason, formaður
Landssambands kúabænda, hefur
gagnrýnt málsmeðferðina og benti
á það í umfjöllun Ríkisútvarpsins
að til væru ferlar sem gera ráð fyrir
að hægt sé að koma neyðarslátrun
við undir þessum kringumstæðum.
Dýralæknir geti þannig í krafti
embætti síns komið slíkum gripum
í gegnum sláturhús og þeim fargað
svo fljótt sem auðið er. Hann hefur
líka gagnrýnt að ekki sé vilji til að
reikna út bætur fyrir Sævar bónda,
þar sem fyrir liggur hver aldur og
fjöldi gripanna sé.
Viktor Stefán Pálsson,
forstöðumaður Samhæfingarsviðs
Matvælastofnunar, segir að í tíð
eldri reglugerðar um slátrun hafi
neyðarslátrun átt við þegar dýr voru
aflífuð utan sláturhúss, samkvæmt
ákvörðun dýralæknis, vegna slyss
eða af öðrum ástæðum.
„Í núgildandi reglugerð er
talað um neyðaraflífun og er þá
átt við aflífun dýra sem eru með
áverka eða sjúkdóm sem hefur í
för með sér mikinn sársauka eða
þjáningu. Í tilviki nautgripanna á
Eystri-Grund var þessu ekki fyrir
að fara og engin neyð sem knúði á
um að krefja sláturleyfishafa til að
breyta sláturplönum og riðla þannig
sláturtíðinni með því að taka daga
frá til að slátra fjölda nautgripa frá
Eystri-Grund,“ segir Viktor.
Engar bætur ákvarðaðar fyrr en
búið er að farga
Elísabet Anna Jónsdóttir, lög-
fræðingur í atvinnu- og nýsköpunar-
ráðuneytinu, segir í svari við
fyrirspurn frá Bændablaðinu að
um kostnað og bætur vegna slíkra
aðgerða sé fjallað í 6. kafla laga
um dýrasjúkdóma og varnir gegn
þeim.
„Til að komast að niðurstöðu
um bótafjárhæð í málum sem
þessum þurfa að liggja fyrir
upplýsingar um meðal annars
fjölda og aldur gripa, sem liggja
ekki fyrir samkvæmt upplýsingum
ráðuneytisins. Ráðuneytið hefur
því ekki undir höndum nein
haldbær gögn til að styðjast við
til að meta bætur vegna málsins,“
segir Elísabet. Hún bætir við
að ráðuneytið hafi samið við
Ráðgjafarmiðstöð landbúnaðarins
um að taka að sér að aðstoða við
mat á bótum vegna málsins. Spurð
um það hvort ekki sé hægt að
nálgast upplýsingar um aldur og
fjölda gripa hjá héraðsdýralækni
til að mynda, segir hún að
ráðuneytið muni að svo stöddu
ekki veita ítarlegri upplýsingar um
efnistök málsins sem það hefur til
meðferðar. Vísar hún til fyrra svars
hvað varðar fyrirliggjandi gögn
og þá lagaheimild sem ákvörðun
byggir á.
Samkvæmt upplýsingum frá
Matvælastofnun er nú stefnt á að
búið verði að farga gripunum í
febrúar. /smh
Áburðarverð hefur hækkað
um 10 til 14 prósent
Verðskrár áburðarsala liggja nú
fyrir og eru aðgengilegar á vefjum
þeirra. Meðalverðhækkanir eru
í kringum 10 til 11 prósent frá
því í fyrra og vega hækkanir á
heimsmarkaði þyngst.
Lífland býður upp á 16 tegundir
Jóhannes Baldvin Jónsson,
deildarstjóri ráðgjafar og
vöruþróunar hjá Líflandi, segir að
vorið 2016 hafi áburður lækkað
nokkuð frá fyrra ári og í fyrra urðu
einnig allsnarpar lækkanir, eða 20–25
prósent frá fyrra ári. „Nú erum við að
sjá 10–11 prósent meðalhækkun milli
ára og vegur þar erlend hækkun mest
þó svo að gengið sé líka að spila með.
Lífland býður í ár upp á 16
vörutegundir og er áhersla lögð á
að bjóða aukið úrval af selenbættum
vörum þetta árið. Til viðbótar höfum
við bætt við okkur tvígildum DAP
áburði með háu fosfórhlutfalli auk
kornaðs kalks.“
Nýr kostur hjá Skeljungi
Lúðvík Bergmann, sölustjóri áburðar
hjá Skeljungi, segir að fyrirtækið
markaðssetji Sprettinn nú þrettánda
árið í röð. „Undanfarin ár höfum við
verið að kynna nýjan kost fyrir bænd-
ur, Sprettur+OEN, sem getur lækkað
áburðarreikninginn svo um munar.
Bændur hafa tekið þessari nýjung
fagn andi og salan aukist um 100
prósent á þessum tegundum milli ára.
Verðskrá Spretts hækkaði um
11 prósent að meðaltali frá 2017 og
kemur það til vegna erlendra hækkana
að mestu, en einnig vegna veikara
gengis krónunnar.“
Áburðarsala fer vel af stað
Að sögn Einars Guðmundssonar,
framkvæmdastjóra Búvís, varð
verðhækkun milli áranna 2017 og
2018, eftir verðlækkanir undanfar-
inna tveggja ára þar á undan. „Hækk-
unin er misjöfn eftir tegundum en
nemur að meðaltali 9,68 prósentum.
Orsaka þessara hækkana má finna
í hækkun á heimsmarkaðsverði.
Mest er hækkunin á köfnunarefni.
Hagstæðara gengi dollars nú miðað
við sama tíma í fyrra dregur hins
vegar úr hækkuninni. Búvís býður
upp á nánast sama úrval á áburði
og í fyrra og hefur áburðarsala
farið mjög vel af stað það sem af
er árinu.“
Tvær nýjar tegundir hjá SS
Elías Hartmann Hreinsson, deildar-
stjóri búvörudeildar hjá Sláturfélagi
Suðurlands, segir áburðarverð á
Yara-áburði hafa hækkað um 14
prósent á milli áranna 2017 og 2018.
„Munar þar mestu um hækkun á
köfnunarefni sem hækkaði um 18
prósent ásamt umtalsverðri hækkun
á fosfór og kalí á milli ára sem og
veiking gengis íslensku krónunnar.
Sláturfélag Suðurlands kemur
með tvær nýjar áburðartegundir með
seleni á markaðinn þetta árið; tvígild-
an áburð (NP 25 - 2 se) og þrígildan
áburð (NPK 23-3-8 se).
Við niðurstöður heyefnagreininga
kemur í ljós að selen í Yara-áburði
skilar sér að fullu í gróffóðrið.“
Verðþróun snúist við
Sigurður Þór Sigurðsson segir að
verð á áburði lækkað á alþjóðlegum
mörkuðum í erlendri mynt og á sama
tíma hefði gengi krónunnar styrkst.
„Fyrir þessa áburðarvertíð snerist
þessi þróun við. Innkaupsverð áburðar
hækkaði í erlendri mynt, verð á skipa-
unnar veiktist miðað við sama tímabil
fyrir ári síðan. Veiking krónunnar hef-
ur raunar haldið áfram síðan verðskrá
Fóðurblöndunnar var birt.
Verðskrá Fóðurblöndunnar
hækkaði um 14 prósent frá fyrra ári
eftir að hafa lækkað samtals um rétt
tæplega 40 prósent samtals á síðustu
tveimur árum þar á undan.
Vöruskráin okkar er lítið breytt
enda byggja okkar áburðarformúlur
á áralangri reynslu íslenskra bænda.
Undanfarin ár hefur verið bætt við
fleiri tegundum sem innihalda selen.“
/smh