Spássían - 2012, Síða 35

35
Eftir að Bjarni komst þarna upp á bragðið með
bókaútgáfu hefur hann haldið henni áfram en það er
helst að þátttaka hans í pólitík hafi ýtt þeim verkefnum
til hliðar. „Þetta er bara aukageta, svona verkefni sem
ég hef tekið ástfóstri við. Næstu bækur sem ég gaf út
voru þjóðsögur eftir gamlan vin minn, Helga Hannesson,
sem var fæddur 1896 og dó 1989. Hann hafði verið
kaupfélagsstjóri í Rangárvallasýslu á millistríðsárunum
en á árunum uppúr 1930 fékk hann ljósmyndadellu og
síðustu áratugi sinnar löngu ævi gerði hann ekki mikið
annað en sitja í Reykjavík við skriftir. Hann var mjög
sérvitur og ekkert mjög vinsæll í lifanda lífi fyrir hreinskilni
sína. Á þessum árum var til dæmis mjög fyrirkvíðanlegt
í Holtunum og á Rangárvöllunum að deyja. Það er það
náttúrulega alltaf að einhverju leyti en bættist við að
þegar menn voru dauðir skrifaði Helgi minningargrein.
Þær voru óskaplega flottar, hrein listaverk, en hann dró
ekkert undan, þetta voru engar lofgreinar. Hann bara
skrifaði um það ef menn höfðu einhvern alvarlegan
persónuleikagalla, eins og til dæmis að vera íhald. Annað
sem hann þoldi mönnum ekki var að vera drykkjuraftar
en gat haft mikla samlíðan með ýmsum öðrum brestum
manna. Hann kunni mannlýsingar allra á þessu svæði um
200 ár aftur í tímann, munnmæli frá 19. öld og auðvitað
allar kjaftasögur. Í minningargreinunum dró hann alltaf
fram upplýsingar á borð við að amma viðkomandi hefði
verið rangfeðruð og í raun dóttir prestsins og menn þorðu
varla að deyja.“
Bjarni bætti svo við kaffihúsa- og bókabúðarrekstri
fyrir hálfgerða tilviljun. „Við fórum inn í þetta húsnæði
árið 2002 með Sunnlenska fréttablaðinu sem ég gaf
út í næstum 20 ár. Þá leigði ég tveimur konum út hluta
rýmisins fyrir hárgreiðslustofu og þær eiga eiginlega
heiðurinn af innréttingunum. Þegar þær fluttu í stærra
húsnæði ákvað ég að prófa að setja upp bókabúð fyrir
jólin. Ég fór líka strax að selja kaffi en það var nú allt
fremur frumstætt í byrjun. Jólabókasalan gekk það vel
að við tímdum ekki að hætta og svo hefur búðin stækkað
smám saman. Fljótlega bættist við einn skápur af gömlum
bókum en nú eru þær orðnar mörg þúsund talsins og ég
er með sjálfboðaliða hjá mér í vinnu að skrá þær inn í
gagnagrunn.“
Bækurnar koma víða að og Bjarni segir að ekki líði
sú vika að einhver hafi ekki samband og bjóði honum
bækur. „Ég kaupi þó ekki nema það sé eitthvað bitastætt.
Oft finnst mönnum ég borga of lítið. En endursöluverð á
bókum er mjög lágt og fólk ofmetur stundum verðmætin
sem í bókunum felast. Auðvitað eru til bækur sem eru
mjög verðmætar en stór hluti af því sem mér berst hafa
verið tískubækur síns tíma og eru til í stóru upplagi.“
Gömlu bækurnar eru aðallega seldar á netinu en
það er þó afskaplega gaman að grúska í öllu því
mögulega og ómögulega sem finna má í hillum Sunnlenska
bókakaffisins. Bjarni segist helst taka eftir einni breytingu
á kaupvenjum viðskiptavina með aukinni tæknivæðingu.
„Fyrstu árin voru útlendir ferðamenn, sem koma við að
fá sér kaffi og fara á netið, hungraðir í að fá kiljur til
að lesa og ég er alltaf með slatta af kiljum hér frammi
á 300 kall. En nú nota lestrarhestar sem ferðast um
heiminn rafbækur, sem er skiljanlegt. Ég þekki þetta
vandamál, bakpokinn minn er alltaf hálfur af bókum. Það
er náttúrulega engin hemja að bera svona bækur milli
heimsálfa.“
Það virðist liggja í augum uppi að kaffihús og litlar
bókabúðir af þessu tagi þykja ávallt eftirsóknarverðar.
En Bjarni segir ekki síður þörf á litlum bókaútgáfum sem
mótvægi við þær stærstu. „Það er gríðarlega mikilvægt
að það sé flóra í þessum geira og ekki bara út frá
samkeppnissjónarmiðum heldur líka menningarpólitískum.
Útgáfur eiga að vera margar og með mismunandi
sýn; grasrótarútgáfur, höfundaútgáfur og þar fram
eftir götunum. Þetta hefur með ákveðið tjáningarfrelsi