Fréttablaðið - 21.08.2020, Qupperneq 12

Frá degi til dags
Halldór
ÚTGÁFUFÉLAG: Torg ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Helgi Magnússon FORSTJÓRI OG ÚTGEFANDI: Jóhanna Helga Viðarsdóttir RITSTJÓRI: Jón Þórisson jon@frettabladid.is, FRÉTTASTJÓRAR: Aðalheiður Ámundadóttir adalheidur@frettabladid.is
Ari Brynjólfsson arib@frettabladid.is, Garðar Örn Úlfarsson gar@frettabladid.is MARKAÐURINN: Hörður Ægisson hordur@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 80.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. ISSN 1670-3871 FRÉTTABLAÐIÐ Kalkofnsvegur 2, 101 Reykjavík Sími: 550 5000, ritstjorn@frettabladid.is HELGARBLAÐ: Björk Eiðsdóttir bjork@frettabladid.is MENNING: Kolbrún Bergþórsdóttir kolbrunb@frettabladid.is
LJÓSMYNDIR: Anton Brink anton@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is

Ríkistjórnin
fór á taugum
og í stað
þess að stýra
atburða-
rásinni kaus
hún að
framselja
völdin til
embættis-
manna og
læknis úti í
bæ.

En við
megum aldrei
gleyma þeim
réttindum
frelsisins sem
voru dýru
verði keypt af
fyrri kyn-
slóðum.
Hörður
Ægisson
hordur@frettabladid.is
Frelsið er ekki sjálfsagt. Margt hefur fengist vegna tækniframfara, til að mynda í sam-göngum. En ekkert frelsi hefði fengist nema
vegna þess að fólk barðist fyrir frelsinu. Réttindi
borgaranna voru lítil fyrr á öldum. Það tók oft
langan tíma að öðlast frelsi og einföld mann-
réttindi. Sú kynslóð sem nú er í skóla þekkir lítið
annað en mikið frelsi. Ferðafrelsi, einstaklings-
frelsi, tjáningarfrelsi og frjálsa búsetu í samfélagi
þjóðanna. En það sem hefur áunnist getur oft
snögglega horfið.
Mörg dæmi eru um að frelsið sé snögglega
numið á brott. Það gerðist á síðustu öld eins og
lýst er í „Veröld sem var“ eftir Stefan Zweik. Við
sjáum hvernig ferðafrelsið sem við tókum sem
sjálfsögðum hlut hefur verið sett á ís. Stjórn-
völd í sumum löndum hafa nýtt sér tækifærið og
afnumið réttindi í nafni öryggisins. Og það án
mikillar umræðu.
Við þurfum öll að standa vörð um heilbrigði
okkar samfélags. En við megum aldrei gleyma
þeim réttindum frelsisins sem voru dýru verði
keypt af fyrri kynslóðum. Krísur eins og hryðju-
verk og farsóttir kalla oft á sterk viðbrögð. Við
þurfum að gæta þess að farið sé varlega með
valdið og frelsið sé varið. Viðbrögð almennings
hafa almennt verið þau að fara að gát og hlýða
fyrirmælum í sóttvörnum. Tæknin hefur verið
nýtt vel í að rekja smit. Tilmæli hafa stórbætt
sóttvarnir fólks og fyrirtækja og gagnast þannig í
baráttunni við smit. En lokun landa hefur aldrei
gefist vel til lengri tíma. Um það vitna dæmin.
Við verðum að vera vakandi þegar faraldur
geisar í landinu. Það á líka við um faraldur eins
og ótímabær dauðsföll vegna ofneyslu lyfseðils-
skyldra lyfja sem herjar á Ísland. Hann þarfnast
líka umræðu og skipulegra forvarna. Það er
eins og í annarri baráttu mikilvægt að fræða
fólk. Hætta er á að ríki loki hvert á annað. Það er
varasöm þróun. Fáar þjóðir eiga jafn mikið undir
frelsinu og Íslendingar. Verjum það.
Einstaklingsfrelsið 
Eyþór Arnalds
borgarfulltrúi
Sjálfstæðis-
flokks
Lifað með þríeykinu
Í gær fór fram samráðs-
fundur og pallborðsumræður
á vegum stjórnvalda undir
yfirskriftinni „Að lifa með
veirunni“. Þar f luttu stjórn-
málamenn og fagfólk ávörp
um lífið á vorum dögum.
Það er nokkuð vel í lagt að
leggja hálfan dag í að efna til
fundar um líf með einhverju
sem varla er til lengur, þó eitt
og eitt smittilfelli komi upp.
Betur hefði farið á að hafa
yfirskriftina „Að lifa með
þríeykinu“ því það eru sótt-
varnaaðgerðir í landinu sem
erfiðast gengur að lifa með.
Löggan
Nú er lögreglustjórinn á Suð-
urnesjum á leið í nýtt djobb.
Hann hefur lýst því að það
sé merki um trúnaðartraust
sem honum er sýnt með því að
velja hann í nýtt starf í dóms-
málaráðuneytinu. Hmmm ...
segjum það. Í framhaldinu
hefur Fréttablaðið f lutt fréttir
af því að margt sé í ólagi hjá
embættinu. Það er ekki ein-
leikið hvað oft virðast vera
átök og undirmál hjá löggunni
í landinu og umhugsunarefni
að allt sé í volli í þeirri stofnun
samfélagsins sem á að gæta að
því að allt sé í röð og reglu hjá
okkur hinum. Sem betur fer
ætti hann að fá eigin prentara
svo hann geti ljósritað klúran
texta án þess að allir á löggu-
stöðinni viti.
Það hefur orðið óskiljanleg kúvending í stefnu stjórnvalda. Fyrr í sumar, eftir að ákveðið var að taka það sjálfsagða skref að liðka fyrir frjálsri för fólks til og frá landinu og reyndist afar vel, var ráðist í fjárfestingu svo mögulegt væri að auka skimunargetuna á landamær-
unum í fimm þúsund manns. Flestir stóðu í þeirri trú að
það væri gert til að halda áfram á sömu braut. Hægt yrði
að halda landamærunum opnum, með varrúðarráðstöf-
unum, þannig að ferðafrelsið – sem telja má til mikil-
vægra mannréttinda í opnu frjálsu lýðræðisríki – væri
ekki skert og ferðaþjónustan gæti aflað þjóðarbúinu
gjaldeyristekna. Þetta reyndist allt vera misskilningur.
Ákvörðun stjórnvalda um að loka landinu fyrir ferða-
mönnum, með því að skylda alla í tvær skimanir og
sóttkví, var tekin í óðagoti. Harkalegasti valkosturinn
var valinn án heildstæðrar greiningar á efnahagslegu
áhrifunum. Það eru ekki boðleg vinnubrögð. Ríkis-
stjórnin fór á taugum og í stað þess að stýra atburða-
rásinni, sem sóttvarnalæknir hefur sérstaklega kallað
eftir að hún geri, kaus hún að framselja völdin til
embættismanna og læknis úti í bæ. Það er skandall.
Sumir ráðherrar Sjálfstæðisflokksins reyndu að standa
gegn þessari ákvörðun, án árangurs. Það hlýtur að vera
flokknum og kjósendum hans áhyggjuefni að hann
skuli ekki hafa meira vægi innan stjórnarinnar, sem
hefur að mestu verið farsæl, en raun ber vitni. Það gæti
orðið flokknum dýrkeypt í komandi þingkosningum.
Ísland, sem á hvað mest undir ferðaþjónustunni af
öllum ríkjum Evrópu, framfylgir nú einna hörðustu
aðgerðum við landamærin í allri álfunni. Þeir sem von-
uðust til að þessar nýju reglur myndu vara í skamman
tíma urðu fljótt fyrir vonbrigðum þegar sóttvarna-
læknir lýsti yfir að þær ættu að gilda í marga mánuði.
Enginn ráðherra hefur séð ástæðu til að mótmæla þeim
ummælum. Gríðarlegur fjöldi fyrirtækja á nú ekki ann-
arra kosta völ en að fara í tímabundið greiðsluskjól eða
óska eftir gjaldþrotaskiptum. Þúsundir munu bætast
við á atvinnuleysisskrá. Það er frostavetur í vændum.
Efnahagslegar afleiðingar þessarar misráðnu
ákvörðunar hafa strax komið fram. Fyrir utan þúsundir
afbókana ferðamanna til landsins hafa erlendir fjár-
festingarsjóðir, stærstu eigendur íslenskra ríkisskulda-
bréfa, í vikunni selt þær eignir fyrir marga milljarða
með tilheyrandi gengisveikingu krónunnar – sem
Seðlabankinn reynir að sporna við með sölu gjaldeyris
– og verðbólguvæntingar hafa snarhækkað. Ekki er að
sjá að sú atburðarás hafi verið tekin með í þeim dæma-
lausu útreikningum sem voru að baki þeirri ákvörðun,
byggðri á minnisblaði fjármálaráðuneytisins, að það
væri efnahagslega skynsamlegt að skella landinu í lás.
Búið er að skapa óraunhæfar væntingar hjá almenn-
ingi um smitlaust samfélag með því einu að halda
útlendingum frá landinu. Örfáir hafa verið að greinast
með smit og aðeins einn einstaklingur liggur á sjúkra-
húsi. Enginn er á gjörgæslu eða í öndunarvél. Það er vel.
En er það stefnan að framfylgja svo hörðum sóttvarna-
aðgerðum sem ganga gegn stjórnarskrárvörðum rétt-
indum og eru langt umfram nokkurt meðalhóf miðað
við hættuna? Ef svo er, þá er illa fyrir okkur komið.
Farið á taugum 
2 1 . Á G Ú S T 2 0 2 0 F Ö S T U D A G U R12 S K O Ð U N ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð
SKOÐUN