Morgunblaðið - 21.03.2020, Qupperneq 32

32 MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 21. MARS 2020
Á morgun, 22.
mars 2020, hefði
Kirsten Henriksen
dýralæknir orðið tí-
ræð. Vil ég af því til-
efni minnast þeirrar
merkiskonu, sem
mér hlotnaðist að
eiga fyrir ömmu.
Hún lést hinn 26.
febrúar 2009, tæp-
lega 88 ára gömul,
eftir skammvinn
veikindi.
Amma var fædd og uppalin í
Kaupmannahöfn, dóttir hjónanna
Sofie Elisabetar L. Henriksen (f.
Andersen) og Ludvigs Lauritz
Henriksen. Átti hún eina eldri
systur, Else, sem lést árið 1986.
Sem ung kona var amma liðtæk í
íþróttum, stundaði m.a. dýfingar
og hugði á íþróttakennaranám.
Áhugi á náttúrufræði, einkum
dýrum, var einnig mikill, og til
greina kom að verða dýrafræðing-
ur (zoolog). Pláss í slíkt nám voru
Kirsten Henriksen
hins vegar örfá, og
valið féll að lokum á
dýralækningar.
Segja má, að þar hafi
örlög hennar verið
ráðin, því við upphaf
námsáranna í Kaup-
mannahöfn í byrjun
seinni heimsstyrjald-
ar kynntist hún afa,
Páli Agnari Pálssyni,
síðar yfirdýralækni.
Gengu þau saman
æviveginn upp frá því. Af samtöl-
um við ömmu var ljóst að náms-
árin í Kaupmannahöfn voru í senn
óvenjuleg og einstök. Það voru
umbrotatímar sem báru með sér
ógn sem birst gat handan næsta
götuhorns, en um leið tímaskeið
þar sem þau afi bundust sínum
sterku og fallegu tryggðaböndum.
Amma fylgdi loks afa yfir hafið til
Íslands árið 1948, tveimur árum
eftir að þau gengu í hjónaband, og
eignuðust þau fljótlega dæturnar
Hlín og Vigdísi.
Ljóst er að á blómaskeiði lífsins
hljóta dagar ömmu oft að hafa ver-
ið æði annasamir. Hún rak í ára-
tugi dýralækningastofu fyrir smá-
dýr að heimili þeirra afa að
Sóleyjargötu 7. Samhliða starfaði
hún lengi utan heimilis við heil-
brigðiseftirlit með sláturafurðum í
Reykjavík og á Suðurnesjum. Alla
tíð var hún að auki óformlegur rit-
ari embættis yfirdýralæknis, sem
oft var ærinn starfi. Þá er ótalið
húsmóðurhlutverkið, sem hún
sinnti af annáluðum myndarskap.
Muna margir sérstaklega hæfi-
leika hennar á sviði matseldar.
Hvort sem um var að ræða danska
eða íslenska „heimilisrétti“ eða
veisluföng við sérstök tækifæri
komust fáir með tærnar þar sem
hún hafði hælana. Jafnt hversdags
sem þegar gesti bar að garði
kunni hún þá list að skapa einstak-
lega hlýlegt og notalegt andrúms-
loft þar sem nostrað var við háa
sem lága. Þar voru hún og afi
raunar samstíga, enda gestrisni
annáluð á heimilinu. Við barna-
börnin fjögur nutum þeirra for-
réttinda að alast upp undir sama
þaki og afi og amma. Sýndu þau
okkur einstaka ræktarsemi. Þrátt
fyrir að gjarnan væri í mörg horn
væri að líta virtist ávallt tími og
rými fyrir smáfólk. Í sérhverju
verki var maður velkominn þátt-
takandi og leiðbeint lipurlega og
af þolinmæði. Lifandi áhuga á
menningu og listum var miðlað til
ungviðisins, hvort sem var heima í
stofu eða við heimsóknir á bóka-
safnið, á listsýningar og í tónleika-
sali. Þessi samvera öll varð okkur
ríkulegt veganesti.
Mest um verð er að sjálfsögðu
sú umhyggja og kærleikur í garð
okkar barnabarnanna sem auð-
sýnd var sérhverja stund. Sér-
stakt öryggi og vellíðan hlaust af
því að eiga hjá ömmu og afa at-
hvarf. Vart líður sá dagur sem ég
finn ekki til þess hvernig atlæti
þeirra mótaði mig.
Amma var kát og síung í anda
(„svona um nítján ára“ sagði hún
mér einhverju sinni), bjartsýn og
jákvæð að eðlisfari, þolinmóð og
þrautseig kona sem „kallaði ekki
alla menn ömmu sína“ eins og
þekkt máltæki hljómaði í hennar
munni. Hún átti auðvelt með að
kenna öðrum og var sjálf fljót að til-
einka sér nýja hluti. Þannig dreif
hún sig t.d. á námskeið i tölvunotk-
un fljótlega eftir að slík apparöt
urðu almenn eign. Þá sótti hún leið-
sögn í vatnslitamálum, og var drátt-
hög eins og margir í móðurættinni.
Liðtækur ljósmyndari var hún og
sá m.a. til þess að fjölmörg hesta-
ferðalög hennar og afa um óbyggðir
Íslands í góðra vina hópi væru fest
á filmu. Birtust ósjaldan eftir hana
myndir úr þessum ferðum í tímarit-
um um íslenska hestinn, Tölti og
Eiðfaxa. Af myndunum sést glöggt
hve víðerni íslenskrar náttúru áttu
sérstakan stað í hjarta hennar.
Eitt kemur þó upp í hugann
öðru fremur þegar ég hugsa um
ömmu. Hún var einstaklega örlát,
í víðustu merkingu þess orðs: Yrði
hún þess áskynja að skórinn
kreppti hjá einhverjum lá hún
ekki á liði sínu með aðstoð og úr-
bætur. Enn hærra ber þó hvað
amma gaf jafnan ríkulega af tíma
sínum, hjartahlýju og visku ár-
anna. Hjá henni fékkst ávallt
hvatning, jafnt þegar róður hafði
þyngst sem þegar brautin var
bein og greið.
Amma telst óhikað til þeirra
menntakvenna sem ruddu braut-
ina fyrir kynsystur sínar. Hún var
þriðja konan sem lauk dýralækna-
prófi í Danmörku, og sú fyrsta
sem starfaði við dýralækningar á
Íslandi. Þá var hún lengi virk í fé-
lagsmálum og var meðal stofn-
enda „Dansk Kvindeklub í Island“
og formaður þess félagsskapar ár-
in 1956-59. Einnig var hún um ára-
bil virk í starfi Zontaklúbbs
Reykjavíkur og sat í stjórn hans
um skeið. Heiðursfélagi var hún í
Dýralæknafélagi Íslands.
Amma var dönsk að uppruna,
en um leið mikill Íslendingur. Hún
naut þess að koma á æskuslóðirn-
ar og talaði jafnan um bernsku
sína í Danmörku með hlýju og
kímni, en ég skynjaði fullkomna
sátt og gleði yfir að leið hennar
skyldi hafa legið til Íslands. Hafði
hún stundum orð á því að hvergi
annars staðar hefði hún viljað
verja ævinni, og taldi sig í sam-
tölum gæfusama manneskju.
Víst er að ég var gæfusöm að
eiga hana fyrir ömmu. Hún var
einstök kona, sem ég minnist með
dýpsta þakklæti hjartans.
Kristín Helga Þórarinsdóttir.
✝ HrafnhildurLilla Guð-
mundsdóttir fædd-
ist í Reykjavík 24.
ágúst 1942. Hún
lést á gjörgæslu-
deild LSH 6. mars
2020.
Foreldrar henn-
ar voru Guðmund-
ur Hannes Agn-
arsson, f. 13. júní
1915, d. 20. okt.
1944 og Unnur Bárðardóttir, f.
16. ágúst 1914, d. 21. jan. 1944.
Hrafnhildur Lilla ólst upp hjá
móðurafa sínum Bárði Þor-
steinssyni, f. 6. júní 1882, d. 16.
mars 1962 og seinni konu hans
Kristbjörgu Rögnvaldsdóttur, f.
3. nóv. 1894, d. 3. feb. 1986.
alsteinsdóttur. Þau eiga Kára,
Hrafnhildi og Svein og sjö
barnabörn. Unnur María, f.
1964, gift Eiríki Helgasyni. Þau
eiga Helga og Borghildi og þrjú
barnabörn. Héðinn Rafn, f.
1975, giftur Jóhönnu Beck Ingi-
bjargardóttir. Þau eiga tvo syni,
Þórólf Rafn og Atla Rafn.
Hrafnhildur Lilla ólst upp í
Gröf við Grundarfjörð og bjó
alla tíð á æskuslóðum sínum.
Hrafnhildur Lilla starfaði alla
tíð við fiskvinnslu eða þar til
heilsan brast. Þau hjónin tóku
að sér að skera af og fella net
fyrir vertíðarbáta.
Hrafnhildur Lilla var mikil
prjónakona. Síðari ár starfaði
hún mikið með Vinahúsinu í
Grundarfirði þar sem meðal
annars var unnið mikið af hand-
verki og gefið til þeirra sem
vantaði.
Í ljósi aðstæðna í þjóðfélaginu
mun útförin fara fram laug-
ardaginn 21. mars í kyrrþey.
Systkini hennar eru
Jóhanna Bára, f.
1936, látin, og Arn-
ar Sævar, f. 1938,
látinn, uppeldis-
bróðir hennar er
Svavar Símonar-
son, f. 1937.
Hrafnhildur
Lilla giftist hinn 30.
nóvember 1963
Rafni Ólafssyni, f.
7. maí 1937, d. 25.
jan. 2019. Börn þeirra eru:
Kristbjörn, f. 1959, giftur Guð-
rúnu Pálsdóttur sem lést 2015,
þau eiga Agnesi Ýri, Örnu Rún
og Helga Rafn og sex barna-
börn. Sambýliskona Kristbjörns
er Oddný Gréta Eyjólfsdóttir.
Bárður, f. 1960, giftur Dóru Að-
Elsku yndislega mamma og
ein besta vinkona mín. Þá er
þessum kafla sameinaða lífs okk-
ar lokið, ég hélt að þeir væru
nokkrir eftir. Það er ólýsanlega
sárt að kveðja, en þetta er leiðin
okkar allra. Maður er aldrei
tilbúinn er dauðinn bankar upp á
en ég er sannfærð um að þér líði
betur í sumarlandinu með pabba
sem hefur ekki þurft að bíða þín
lengi.
Stórt skarð hefur verið höggv-
ið í fjölskyldu okkar, pabbi deyr
fyrir rúmu ári og svo þú. En við
getum yljað okkur við góðu
minningarnar, sem lifa áfram.
Þú varst hörkudugleg, sterk,
hrein og bein, fylgin þér, stríðin,
mikil handverkskona, dýravinur,
blómakona.
Elsku mamma mín, þakka þér
fyrir allt sem þú gafst mér og
kenndir mér. Ég veit að þú munt
líta til með okkur í anda og fylgja
okkur.
Þú munt ávallt vera í hjarta
mér.
Ekkert líf er öðru æðra.
Allra bíða sömu lok.
Það er mikilvægt að þiggja
gjafir bæði og dáð,
góðra manna vönduð ráð.
Þakka þér fyrir
að fylgja mér.
Um lífsins ljósabraut
ég hafði förunaut.
Og fleiri en einn,
það var mitt lán.
Þeirra gat ég ekki lifað án.
Bráðum dofnar ljós.
Blöðin fellir senn mín rós.
Ég þakka fyrir
þitt tryggðaband.
Um lífsins ljósabraut
ég hafði förunaut.
Og fleiri en einn,
það var mitt lán.
Ykkar gat ég ekki lifað án.
Góða nótt.
Góða nótt.
Tunglið brosir, allt er kyrrt og
hljótt.
(Stefán Hilmarsson)
Þín dóttir,
Unnur María.
Í dag kveð ég tengdamömmu
mína, Hrafnhildi Lillu Guð-
mundsdóttur (Lillu í Gröf). Ekki
gat mig órað fyrir því að þetta
yrði endirinn, er þú varst lögð
inn á sjúkrahús fyrir þremur
mánuðum, og síðasta mánuðinn
að berjast fyrir lífi þínu af því-
líkri hörku og dugnaði sem þér
var í blóð borið, eins og hann afi
þinn og uppeldisfaðir gerði á
Siglufirði forðum daga er hann
barðist einn við 30 Norðmenn.
En nú var við ofurefli að etja og í
rauninni aldrei von um sigur.
Ég man hvað mér fannst þú
ótrúlega handfljót, búin að vinna
í 10 tíma í akkorði við handsnyrt-
ingu á fiski, komst svo heim und-
ir kvöld og prjónaðir þorskanet á
pípur á meðan þú horfðir á sjón-
varpið. Og svo ef það róaðist eitt-
hvað vinnan þá runnu heilu lopa-
peysurnar fram af prjónunum
eins og ekkert væri.
Einu sinni sagði ég við þig að
lopapeysur væru svo stuttar að
það blési upp undir þær, þá
hlóstu að mér og gerðir svo fyrir
mig eina sem náði mér niður að
hnjám, dugði hún mér í mörg ár
og endaði svo sem leikmunur hjá
leikfélaginu Grímni (kannski
Fjalla-Eyvindur hafi klæðst
henni).
Ég verð að viðurkenna fyrir
þér að ég bað Unni að hringja í
þig til að athuga hvort þú værir
heima þegar við vorum að koma í
heimsókn. Það var eingöngu gert
til þess að þú vissir að við værum
að koma, þá gat ég verið viss um
að pönnukökurnar væru klárar
þegar við komum.
Ekki fóru börnin í Rússlandi
varhluta af góðmennsku þinni
þegar þú varst hætt að vinna sök-
um aldurs, þá varst þú í góðum
hópi fólks í vinahúsinu í Grund-
arfirði, sem saumaði og prjónaði
föt og sendi til Rússlands.
Jæja Lilla mín, þakka þér fyr-
ir allar stundirnar sem við áttum
saman hvort sem var í eldhúsinu
í Gröf eða annars staðar. En
mest þakka ég þér fyrir þessa
yndislegu konu sem þú gafst
mér.
Ég kveð þig með orðum sem
mér finnst eiga mjög vel við þig
og eru erindi úr ljóði eftir Ómar
Ragnarsson, Íslenska konan:
Hún bar þig í heiminn og hjúfraði að
sér.
Hún heitast þig elskaði og fyrirgaf þér.
Hún ávallt er vörn þín, þinn skjöldur og
hlíf.
Hún er íslenska konan sem ól þig og
helgar sitt líf.
Hún þraukaði hallæri, hungur og fár.
Hún hjúkrað́ og stritaði gleðisnauð ár.
Hún enn í dag fórna sér endalaust má.
Hún er íslenska konan sem gefur þér
allt sem hún á.
Og loks þegar móðirin lögð er í mold
þá lýtur þú höfði og tár falla á fold.
Þú veist hver var skjól þitt þinn skjöld-
ur og hlíf.
Það var íslenska konan sem ól þig og
gaf þér sitt líf.
(Ómar Ragnarsson)
Þinn tengdasonur,
Eiríkur.
Hrafnhildur Lilla
Guðmundsdóttir
Aldarminning
✝ Jón Ingi Sig-urjónsson,
Jonni, fæddist í
Norðurkoti á Eyr-
arbakka 23. febr-
úar 1936. Hann
andaðist á Land-
spítalanum í Foss-
vogi 7. mars 2020.
Foreldrar hans
voru Guðbjörg
Lilja Böðvarsdóttir
frá Skálmholts-
hrauni í Flóa, f. 9.4. 1914, d. 9.9.
2006, og Sigurjón Valdimarsson
frá Norðurkoti, f. 22.10. 1910, d.
25.8. 1952. Systkini Jóns Inga
eru Guðný Erna, f. 14.1. 1937,
búsett í Kópavogi, Böðvar, f.
6.12. 1938, d. 30.9. 2018, Valdi-
mar, f. 18.10. 1951, búsettur á
Selfossi. Uppeldisbróðir Jóns
Inga er Erlendur Ómar, f. 14.1.
1950, búsettur í Þorlákshöfn.
Þann 26. nóvember 1966 gift-
ist Jón Ingi Margréti Ólafs-
dóttur f. 4.2.1943, d. 10.5. 1995,
frá Götuhúsum á
Eyrarbakka. For-
eldrar Margrétar
voru Guðbjörg
Magnea Þórarins-
dóttir, f. 25.8. 1917,
d. 8.2. 1951, og
Ólafur Ólafsson
húsasmiður, frá
Þorvaldseyri á Eyr-
arbakka, f. 26.2.
1922, d. 16.4. 2001.
Þau skildu.
Jón Ingi var búsettur á Tún-
götu 63 á Eyrarbakka alla tíð.
Hann fór snemma til sjós, vann
hjá Rafmagnsveitum ríkisins og
síðar við fiskvinnslu og í pönnu-
verksmiðjunni Alpan á Eyrar-
bakka. Jonni söng í kirkjukór
Eyrarbakkakirkju í 54 ár og
með Karlakór Selfoss.
Útför Jóns Inga fer fram frá
Eyrarbakkakirkju í dag, 21.
mars 2020, klukkan 13. Vegna
aðstæðna í samfélaginu fer at-
höfnin fram í kyrrþey.
Deyr fé,
deyja frændur,
deyr sjálfur ið sama;
en orðstír
deyr aldregi,
hveim er sér góðan getur.
(Úr Hávamálum)
Það varð brátt um hann Jonna,
hann veiktist alvarlega og var dá-
inn eftir nokkra daga. Það er mér
ljúft og skylt að minnast hans með
nokkrum orðum.
Ég man eftir honum frá æsku-
árum mínum á Eyrarbakka, það
voru sjö ár á milli okkar, hann var
eldri.
Þegar hann og Magga frænka
mín urðu par þá kynntist ég
manninum Jonna frá Norðurkoti.
Hann var mikið prúðmenni og
reglumaður að öllu leyti. Hann var
vel að sér í ættfræði og grúskaði
mikið í þeim fræðum og ekki kom
maður að tómum kofunum þegar
maður spurði um menn og málefni
sem tengdust Eyrarbakka.
Jonni átti mikið bókasafn, hann
var vel lesinn og gaman var að
ræða við hann um það áhugamál
okkar beggja.
Konan hans Jonna var Margrét
Ólafsdóttir frænka mín og jafn-
aldra. Hún ólst upp hjá ömmu
sinni og afa á Þorvaldseyri en ég
hjá ömmu okkar og móðurbróður í
Götuhúsum.
Magga og Jonni bjuggu alltaf á
Eyrarbakka í húsinu sem þeir
bræður Böðvar og hann byggðu
saman. Í mörg ár komu þau alltaf
til okkar hjóna á Strandir þar sem
við vorum á hverju sumri í gamla
húsinu á Eyri í Ingólfsfirði. Það
var mikið gleðiefni að fá þau þang-
að í fásinnið. Þar var margt brall-
að, bátsferðir á Norður-Strandir,
rekaviðarferðir, berjaferðir voru
vinsælar og eftirminnilegar. Ekki
má gleyma að minnast á veiðiferð-
irnar á bátnum okkar „Þyt St-14“.
Jonni vakti þá almenna athygli á
bryggjunni í Norðurfirði þegar
hann dró á sig klofstígvélin sín, en
sá útbúnaður hafði þá ekki sést á
Ströndum í mörg ár.
Við rifjuðum upp ánægjustund-
ir við eldhúsborðið á Eyri. Mat-
arveislurnar og söngstundirnar,
þar var Jonni liðtækur, hann var
góður söngmaður og söng lengi í
kirkjukór Eyrarbakkakirkju og
um tíma með Karlakór Selfoss.
Jonni missti konuna sína hana
Möggu fyrir 25 árum, hún var hon-
um allt í öllu og söknuður hans
mikill og okkar allra. Nú eru þau
vonandi sameinuð í Sumarlandinu.
Það eru erfiðir tímar í heims-
byggðinni, ekki sér fyrir endann á
þessum hræðilega faraldri. Maður
vonar og biður að brátt sjái til sól-
ar, að sumarið komi og sólin skíni
á okkur á ný. Með þessum orðum
þakka ég Jonna vini mínum sam-
fylgdina og sendi öllum ástvinum
hans innilegar samúðarkveðjur.
Svanhildur Guðmundsdóttir.
Það er í meira lagi einkennilegt
þegar einhver sem hefur fylgt
manni alla tíð hverfur burt svo
skyndilega eins og nú hefur gerst.
Jón Ingi, eða Jonni eins og hann
var alltaf kallaður, var föðurbróðir
minn og bjó ásamt konu sinni Mar-
gréti Ólafsdóttur eða Möggu á efri
hæðinni á æskuheimili mínu, Tún-
götu 63 á Eyrarbakka. Alla mína
æsku fór ég reglulega upp á efri
hæðina þar sem ég tefldi við Jonna
eða horfði á sjónvarpið með þeim
Möggu. Svo var drukkið kaffi og
spjallað. Þegar ég fluttust svo aft-
ur á bakkann árið 2003 tók við nýr
kafli í lífinu hjá okkur Jonna. Hann
hafði þá verið ekkill í átta ár og ár-
ið áður hafði móðir mín látist og
bræðurnir, pabbi og Jonni orðnir
einir á Túngötunni. Ein þeir voru
aldeilis ekki einir. Í á annan áratug
voru þeir heimagangar á heimili
mínu og fylgdu okkur í ferðalög, á
ýmsa viðburði og samkomur.
Jonni var mjög hæglátur og reglu-
fastur maður. Hann hafði yndi af
því að hittast og ekki var verra ef
góður matur og gott rauðvín var í
boði. Hann var söngelskur og söng
lengi með Karlakór Selfoss og yfir
50 ár með kór Eyrarbakkakirkju.
Bókhneigður var hann með ein-
dæmum og byrjaði barnungur að
liggja með nefið í bókum og las þá
allt sem hann komst yfir. Í seinni
tíð má segja að nánasta fjölskylda
hafi verið honum allt. Hann fylgd-
ist einstaklega vel með ættingjum
sínum, hann var svo stoltur þegar
þeim gekk vel og fylgdist vel með
börnum mínum og fór á tónleika,
leikrit og flesta viðburði sem
tengdust þeim. Í tuttugu ár hefur
þú haldið jól með okkur og við ver-
ið saman flest áramót. En nú er
bleik brugðið, kallið kom óvænt því
þrátt fyrir háan aldur varstu ein-
staklega hress og hugsaðir um þig
sjálfur á allan hátt. Þú varst eini
maðurinn sem opnaðir dyrnar hjá
mér án þess að banka. Það þykir
mér vænt um og lýsir hversu vel
kom á með okkur. Í síðustu Vest-
manneyjaferð okkar í sumar sem
var einstaklega vel heppnuð í frá-
bæru veðri varstu svo glaður þeg-
ar þú kvaddir okkur að kvöldi að
þú sagðir „mikið er gott að eiga
góða vini og þekkja gott fólk“.
Þrátt fyrir að mér finnist að þú
hljótir að vera á leiðinni og dyrnar
opnist þá er það ekki svo. Nú hafa
aðrar dyr opnast. Þú varst mjög
trúaður maður og ég óska þess að
dyrnar hafi opnast til Möggu þinn-
ar sem þú misstir allt of snemma.
Ég mun setja Ilmskúfinn á leiði
ykkar og í beðið fyrir framan eld-
húsgluggann og kartöflurnar
munu fara niður. Elsku kæri
frændi minn, blessuð sé minning
þín góði drengur.
Sástu suð́r í Flóa
sumarskrúðið glóa,
þegar grænust gróa
grös um Ísafold?
Sástu vítt um vengi
vagga stör á engi?
Sástu djarfa drengi
dökka rækta mold?
(Freysteinn Gunnarsson)
Þín frænka og vinur,
Íris.
Jón Ingi
Sigurjónsson