Íslenskar landbúnaðarrannsóknir - 01.09.1976, Side 32

Íslenskar landbúnaðarrannsóknir - 01.09.1976, Side 32
30 ÍSLENZKAR LANDBÚNAÐARRANNSÓKNIR þessu sést, að miðað við íslenzkar aðstæður er hér að jafnaði um stór kúabú að ræða, að meðaltali um 47 kýr á búi. Geldneyta- fjöldi er mjög breytilegur á þessum búum eftir því, hvort um kjötframleiðslu er að ræða eða gripi einungis til viðhalds, en meðal- geldneytafjöldinn er 25 gripir. Mjólkurkálfa- fjöldinn er einnig breytilegur af sömu ástæð- um, en að meðaltali voru um 8 kálfar á búi. Eins og fram kemur í 1. töflu, er hér einkum um nýleg fjós að ræða, þar eð aðeins 20% þeirra eru eldri en 10 ára. Flest eru fjósin með hefðbundnu skipulagi, þ.e. bása- fjós, með kýrnar bundnar eða lokaðar á básum. I 5 fjósum, þ.e. 25% þeirra, gengu kýrnar lausar, ýmist með eða án legubása. A hverjum bæ voru gerðar vinnumælingar í tvö mál, alls sem svarar einum sólarhring. Byrjað var á því að skrá ýmis tæknileg atriði varðandi mælinguna, svo sem flutningavega- iengdir og tækjabúnað. Einnig voru skráð helztu mál varðandi innréttingar, básalengdir og flórbúnað. Þá var gefin einkunn fyrir hreinleika kúnna. Tímamælingarnar voru gerðar með skeið- klukkum. Urin eru látin ganga stöðugt, með- an á vinnu stendur (kontinuitetsmetoden). Sú aðferð er í því fólgin, að úrin eru sett í gang, þegar vinna hefst. I lok hvers vinnuþáttar er lesið á þau og tíminn skráður á þar til gerð eyðublöð. Tími hvers vinnuþáttar er síðan fundinn með einföldum frádrætti. I þessum mælingum var lögð áherzla á að skipta vinnunni í eins smáa þætti og gerlegt þótti að mæla við þessar aðstæður. Með slíkri skiptingu gefst kostur á að nýta einstaka hluta mælinganna í öðrum verkefnum (t.d. fóðrun sauðfjár). Við uppgjör mælinganna er reiknuð vinnu- þörfin við einstaka verkþætti (arbejdsopera- tion) og síðan tekið saman í aðalverkþætti (delproces). Ef um óeðlileg vinnubrögð (of hröð eða hæg) er að ræða að mati þess, er mælir, er það leiðrétt (tempovurderet tid). Á sama hátt er leiðrétt, ef liðléttingar taka þátt í vinnunni, og tíminn þá umreiknaður í karl- mannsmínútur. Sé ekki annað tekið fram, þegar rætt er um mínúmr í mælingunum, er átt við karlmannsmínútur. Að öllum jafnaði eru aðstæður mjög breytilegar eftir bæjum og því erfitt að fá áhrif einstakra breytiþátta fram, ekki sízt ef haft er í huga, að einungis er mælt í tvö mál á hverjum stað. Aðferð við uppgjör er valin með hliðsjón af þessu. Rétt er að vekja athygli á því, að sú vinnu- þörf, er fram kemur í þessum mælingum, er einungis „fasta" vinnan við nautgripahirð- ingu, þ.e. sú vinna, er daglega þarf að inna af hendi um innistöðutímann. I mælingunum er því ekki talin með ýmis vinna, sem unnin er utan fjósatíma, svo sem eftirlit, bókhald og ýmsir aðdrættir. Einnig er sleppt vinnu við viðhald á innréttingum fjóssins svo og við vélar og tækjabúnað, sem telja mætti með vinnu við nautgripahirðingu. NIÐURSTÖÐUR Verkþeettir. Eins og fram kom í inngangi, er vinnunni skipt í eins stutta verkþætti og unnt er við sjálfa mælinguna. Þessir verkþættir eru síðan flokkaðir í aðalþætti (delprocesser) í upp- gjörinu. Aðalverkþættir eru þættir eins og mjaltir, þurrheysfóðrun, votheysfóðrun, hreinsun o.s.frv. Oft er erfitt að fá skarpa greiningu milli þátta, en nánar verður vikið að því síðar. Á 1. mynd má sjá skiptingu heildartímans eftir verkþáttum þeim, er vinnufrekastir eru við nautgripahirðinguna. Þessir þættir eru mjaltir, heyfóðrun og hreinsun. Mjaltirnar eru hér langmesti þátturinn, en breytileikinn eftir búum er mikill, frá um 48% til 92% af heildartímanum. Þessar tölur gefa að sjálf-

x

Íslenskar landbúnaðarrannsóknir

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Íslenskar landbúnaðarrannsóknir
https://timarit.is/publication/1499

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.