Fréttablaðið - 18.12.2020, Blaðsíða 4

FAN G E L S I S M ÁL Dómsmálaráð-
herra hefur afturkallað úrskurð um
öryggisvistun fanga sem kveðinn
var upp í ráðuneytinu 5. ágúst síð-
astliðinn. Erindi þess efnis var sent
til lögmanns fangans 4. desember,
fjórum mánuðum eftir að hann var
kveðinn upp.
Með úrskurðinum sem nú hefur
verið afturkallaður, staðfesti ráðu-
neytið ákvörðun forstöðumannsins
á Litla-Hrauni, frá 10. júlí síðastliðn-
um um vistun fanga á öryggisgangi
í þrjá mánuði. Lögmaður fangans
kærði ákvörðun forstöðumannsins
til ráðuneytisins, en í kvörtun hans
kom fram að hann væri vistaður
einn á öryggisgangi og því í raun og
veru í einangrun. Ráðuneytið stað-
festi ákvörðun forstöðumannsins
25 dögum síðar.
Afstaða, félag fanga, tilkynnti
umboðsmanni Alþingis um málið á
grundvelli svokallaðs OPCAT-eftir-
lits sem umboðsmaður hefur með
stofnunum sem vista frelsissvipt
fólk. Umboðsmaður sendi erindi
til ráðuneytisins 28. ágúst og óskaði
upplýsinga um hvort ráðuneytið
hefði kannað hvernig skilyrðum
evrópsku fangelsisreglnanna um
lág mark s mannleg samsk ipti
fanga sem aðskilin er frá öðrum,
hefði verið framfylgt. Enn fremur
óskaði umboðsmaður upplýsinga
um hvort mat læknis á mögulegum
áhrifum öryggisvistunar fyrir fang-
ann hafi legið fyrir þegar úrskurðað
var í máli hans og hvort ráðuneytið
hefði að öðru leyti lagt mat á aðbún-
að og aðstæður hans.
Í svari ráðuneytisins kom fram
að þar sem umræddur fangi væri
sá eini sem ekki teldist hæfur til að
vistast á almennri deild væri óhjá-
kvæmilegt að „hann fari á mis við
samskipti við aðra fanga“. Geð-
heilbrigðisteymi sinni honum auk
fangavarða og sálfræðings. Öðrum
spurningum umboðsmanns var
ekki svarað með fullnægjandi
hætti og ítrekaði hann því erindið
20. nóvember og innti ráðuneytið
einnig eftir viðhorfum sínum til
eigin eftirlitshlutverks með fang-
elsismálastofnun.
Viku síðar svaraði ráðherra skrif-
legri fyrirspurn þingmanns um fyr-
irkomulag öryggisvistunar. Ráðu-
neytið kanni nú hvort ástæða sé til
að setja nánari ákvæði um vistun
fanga á öryggisdeild í lög.
Guðmundur Ingi Þóroddsson,
formaður Afstöðu, segir að ráðu-
neytið hafi í þrjátíu ár verið með-
vitað um að úrskurðarvald fang-
elsisyfirvalda um einangrun fanga
stangist á við Mannréttindasátt-
mála Evrópu. Umboðsmaður hafi
upplýst ráðuneytið um þetta í
sambærilegu máli fanga árið 1990.
Þáverandi ráðherra hafi viðurkennt
túlkun umboðsmanns með því að
leggja fram frumvarp um kærurétt
fanga í því skyni að uppfylla skil-
yrði um réttláta málsmeðferð.
Nú blasi við að ráðherra þurfi að
taka nýja ákvörðun í máli fangans.
Þótt hann sé nú laus úr öryggis-
vistun þurfi málið að fá lúkningu.
Fanginn hafi kært ákvörðun for-
stöðumanns og enn eigi eftir að
úrskurða um mál hans.
„Að forstöðumaður fangelsis geti
úrskurðað einstakling í einangrun
mánuðum saman, sem löngu er
orðið ljóst að eyðileggur fólk, getur
bara engan veginn fengið staðist,“
segir Guðmundur Ingi Þóroddsson,
formaður Afstöðu. Dómstólar sem
þó hafi úrskurðarvald séu hættir
að leggja blessun sína yfir svona
langan einangrunartíma.
„Að dómsmálaráðuneytið skuli
staðfesta svona ákvörðun er svo
alvarlegt að Afstaða sá sér ekki
fært annað en að tilkynna hugsan-
legt brot á samningi Sameinuðu
þjóðanna um varnir gegn pynding-
um og senda erindi til CPT-nefndar
Evrópuráðsins.
Við munum beita öllum mögu-
legum úrræðum sem við höfum til
að fá þessari ákvörðun hnekkt.“
adalheidur@frettabladid.is
Syngdu með Láru og Ljónsa inniheldur
11 skemmtileg lög í flutningi Birgittu Haukdal.
Lögin má bæði spila með og án söngs
– og börnin syngja með!
GEFÐU
GÓÐA
GJÖF
1. Barnabækur
7.-13. des. 2020
Bókabúð Forlagsins | Fiskislóð 39 | Opið 10–19 alla daga fram að jólum | www.forlagid.is LANDSINS MESTA ÚRVAL BÓKA
STJÓRNMÁL Stjórnarf lokkarnir
hafa náð sátt í ágreiningi sem ríkt
hefur um útfærslu á fæðingarorlofi.
Frumvarpið er nú til afgreiðslu í
þinginu um að lengja samanlagðan
rétt foreldra til fæðingarorlofs í tólf
mánuði. Frumvarpið verður tekið
til atkvæðagreiðslu í dag.
Ágreiningur var milli stjórnar-
f lokkanna um sveigjanleikann.
Í frumvarpinu var upprunalega
gert ráð fyrir að hvort foreldri
fyrir sig fengi sex mánuði í orlof en
gæti framselt fjórar vikur til hins
foreldrisins. Ákveðið hefur verið
að rýmka þennan framsalsrétt úr
fjórum vikum í sex.
Samfylkingin gagnrýnir að í
frumvarpinu sé ekki tryggð rétt-
arstaða foreldris sem sætt hefur
of beldi heldur er færsla réttinda
einungis heimil þegar of beldið
hefur beinst gegn barninu sjálfu.
Helga Vala Helgadóttir, þing-
maður Samfylkingarinnar og for-
maður velferðarnefndar, telur
frumskyldu að standa með þol-
endum. „Því skil ég ekki að stjórn-
armeirihlutinn sjái sér ekki fært að
lögfesta að fæðingarorlofsréttur
foreldris sem sætir nálgunarbanni
færist til þess foreldris sem mátti
sæta of beldi af þess hálfu. Það er
vissulega jákvætt þegar foreldri
snýr frá of beldishegðun og getur
mögulega síðar myndað góð tengsl
við barn sitt þrátt fyrir of beldið
en hér er annars vegar um að ræða
ómálga ungbarn í frumbernsku og
foreldri þess sem verður að vernda
gegn of beldi sem og tryggja rétt
barnsins til umönnunar í fæðing-
arorlofi.“ – ab
Frumskylda
að standa með
þolendum
Við munum beita
öllum mögulegum
úrræðum sem við höfum til
að fá þessari ákvörðun
hnekkt.
Guðmundur Ingi Þóroddsson,
formaður Afstöðu
Helga Vala
Helgadóttir,
þingmaður Sam-
fylkingarinnar
UTANRÍKISM ÁL Guðlaugur Þór
Þórða rson ut anr ík isráðher ra
hefur beðið um að tollasamningur
Íslands og Evrópusambandsins um
landbúnaðarvörur verði endur-
skoðaður. Samningurinn var undir-
ritaður árið 2015 en síðan þá hefur
staðan gjörbreyst og hallar nú mjög
á íslenska útflytjendur.
„Það er augljóst að það sem lagt
var upp með gekk ekki eftir og
lítill sveigjanleiki til að mæta því.
Við þurfum að ná meiri jöfnuði í
þennan samning,“ segir Guðlaugur
Þór. Vonast hann til að könnunar-
viðræður við Evrópusambandið
geti hafist í janúar.
Í úttekt utanríkis- og atvinnu-
vegaráðuneytanna kemur fram að
útflutningstollar fyrir lambakjöt og
skyr voru auknir mikið enda voru
sóknarfærin talin þar. „Ekki hefur
tekist að nýta þessi tækifæri síðan
samningurinn tók gildi. Öllu verra
er, út frá íslenskum útflutningshags-
munum, að ekki er fyrirsjáanlegt að
nokkur breyting verði þar á,“ segir í
úttektinni.
Í dag er staðan sú að nýting
útf lytjenda á tollkvótum er lítil
eða jafnvel engin eins og í tilfelli
svína- og alifuglaræktenda. Toll-
kvótar innflytjenda eru hins vegar
fullnýttir og innflutningur jafnvel
tvö- eða þrefaldur á við kvótana.
„Við erum með mjög frjálslynda
utanríkisviðskiptastefnu og höfum
haft lengi. Um 90 prósent af toll-
númerunum okkar eru tollfrjáls
samanborið við 26 prósent númera
í Evrópusambandinu,“ segir Guð-
laugur Þór. „En eins og önnur EFTA-
ríki höfum við verið í varnarstöðu
þegar kemur að hefðbundnum
landbúnaðarvörum. Það er sjálf-
sagt að semja um innflutning en þá
verðum við að fá eitthvað í staðinn,
það er að komast með okkar vörur
inn á erlenda markaði.“
Hvað viðskiptaójöfnuð varðar
nefnir Guðlaugur Þór til dæmis
verslun með sjávarafurðir. Ísland
hafi enn aðeins 86 prósent tollfrelsi
með sjávarafurðir inn á Evrópu-
markað á meðan lönd utan EES-
svæðisins eins og Japan og Kanada
hafi fullt tollfrelsi með þær. „Ég hef
tekið þessi mál oft upp við Evrópu-
sambandið og lagt áherslu á að við
fáum aukið tollfrelsi fyrir sjávaraf-
urðir.“ – khg
Nauðsynlegt að leiðrétta ójöfnuð tollasamningsins
Guðlaugur Þór
Þórðarson, utan-
ríkisráðherra
Krefst upplýsinga í máli fanga
Dómsmálaráðherra staðfesti í ágúst ákvörðun forstöðumanns Litla-Hrauns um þriggja mánaða öryggis-
vistun fanga. Staðfestingin hefur verið afturkölluð í kjölfar erindis frá Umboðsmanni Alþingis.
Öryggisvistun hefur verið gagnrýnd á þeim grundvelli að um einangrunarvist sé að ræða. FRÉTTABLAÐIÐ/SIGTRYGGUR
1 8 . D E S E M B E R 2 0 2 0 F Ö S T U D A G U R4 F R É T T I R ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð