Fréttablaðið - 18.12.2020, Qupperneq 17

Árni
Helgason
Í DAG
Síðumúla 2-4 | 520 7900 | rafland.is
BETRA BORGAR SIG
Opið virka daga 10 – 18 | Laugardaga 11 – 16
HRÍMHVÍTT JÓLATILBOÐ
ÖLLUM HRÍMHVÍTUM 156 HRÆRIVÉLUM MEÐ GLERSKÁL FYLGIR AUKASKÁL AÐ EIGIN VALI.
AUKASKÁL
AÐ EIGIN VALI FYLGIR!
HRÍMHVÍT 156 HRÆRIVÉL OG AUKASKÁL · VERÐ 99.995
SKRAUTSKÁLAR Á JÓLATILBOÐI!
FULLT VERÐ 13.995 | JÓLATILBOÐ 10.995
Vandaðar keramikskálar í miklu úrvali. Tilvalin leið til þess að breyta til og
fríska upp á gömlu hrærivélina, eða sem gjöf fyrir bakarann í fjölskyldunni.
Margir litir og mynstur í boði.
Hægt að velja um venjulega stálskál eða glæsilega skrautskál.
Þótt fólk vilji almennt vel þá hefur raunveruleikinn ein-stakt lag á að stilla okkur upp
við vegg, búa til óvæntar uppá-
komur og erfiða valkosti með
skömmum umhugsunarfresti.
Kórónaveiran og baráttan við hana
hefur verið ágætis dæmi um þetta.
Þótt samstaða hafi einkennt
þessa baráttu hingað til er ekki víst
að hún muni einkenna lokakafla
baráttunnar. Við fengum nasaþef af
þessu í gær þegar fréttir bárust um
tafir á komu bóluefnis til landsins.
Þetta eru augljós vonbrigði og
skýringarnar að utan heldur fátæk-
legar. Það sem meira er þá vekur
þetta upp alls konar spurningar um
hvernig útdeiling bóluefnisins mun
ganga fyrir sig.
Takmörkuð gæði
Því má til dæmis velta fyrir sér
hvers virði þeir samningar eru sem
Ísland hefur gert um bóluefni. Þó
þeir séu til staðar og undirritaðir,
þá förum við ekki til sýslumanns og
tökum árangurslaust fjárnám hjá
Pfizer eða Moderna ef samningar
verða ekki efndir. Við erum í raun
og veru upp á náð og miskunn
þessara fyrirtækja komin að fá
bóluefnið afhent á tilsettum tíma.
Það hve hratt verður hægt að
bólusetja nægjanlega stóran hluta
hverrar þjóðar, ná hjarðónæmi og
aflétta sóttvarnaaðgerðum mun
skipta gríðarlegu máli efnahags-
lega.
Þar til að lokið verður við að
bólusetja heimsbyggðina er þetta
í raun útdeiling á takmörkuðum
gæðum með tilheyrandi álitaefn-
um. Þegar svona stórir hagsmunir
eru í húfi er eitt öruggt, það verður
tekist á um þá.
Ýmsir gagnrýndu Donald Trump
þegar hann sagðist vilja tryggja
Bandaríkjamönnum forgang að
bóluefni og til staðar eru alþjóð-
legar skuldbindingar um dreifingu
bóluefnisins um allan heim. Það fer
minna fyrir þessari umræðu núna
þegar bóluefnið er í augsýn. Fram
hefur komið að ríkasti hluti heims-
ins, um 13% jarðarbúa, hafi tryggt
sér aðgang að meira en helmingi af
öllu væntanlegu bóluefni.
Tene-sprautan
Þetta er snúið. Við myndum auð-
vitað helst vilja hjarðónæmi strax,
innbyrða bóluefnið með ketó-
kúrnum og panta Tene-ferðina
áður en verðin fara að hækka. Að
ekki sé talað um mikilvægari mál
eins og að koma atvinnulífinu í
gang aftur og hressa við andlegt
ástand þjóðarinnar. Samt blasir
við að staða okkar í samanburði
við margar aðrar þjóðir heimsins
er mjög góð, við erum rík þjóð sem
getur tekist á við þessi áföll.
En það eitt að geta ráðið við
erfiðleika breytir því samt ekki að
maður vill gjarnan sigrast á þeim.
Því má t.d. velta fyrir sér hve vinsæl
sú skoðun yrði pólitískt séð að
okkur lægi ekkert á að fá bóluefnið
til landsins og aðrar verr settari
þjóðir ættu að hafa forgang. Senni-
lega ætti viðkomandi ekki langa
framtíð fyrir sér í stjórnmálum. Það
eru jú kosningar á næsta ári.
17 milljónir minka
Samstaða meðal þjóða heimsins
er ekki eina fórnarlamb þessara
skrýtnu tíma. Á dögunum stóðu
dönsk stjórnvöld frammi fyrir
þeirri stöðu að grunsemdir höfðu
vaknað um að kórónaveiran hefði
smitast yfir í minka og að mögulegt
væri að veiran gæti stökkbreyst,
Samstaða, minkar og fleiri fórnarlömb COVID-19
smitast í menn aftur þannig að
bóluefnið myndi mögulega ekki
virka. Með takmarkaðan tíma og
upplýsingar og mikla hættu á að
missa tökin á stöðunni var ákveðið
í flýti að útrýma öllum minkum
landsins, sem voru um 17 milljónir.
Núna hefur komið í ljós að
hættan á stökkbreytingu veirunnar
hafi sennilega verið ofmetin og
ekkert bendir til þess að bóluefnið
ætti ekki að ráða við þetta af brigði
veirunnar.
Á milli steins og sleggju
Danski ráðherrann sem tók þessa
ákvörðun vissi hins vegar ekki af
því þá. Hann stóð frammi fyrir
erfiðri stöðu. Ef áhyggjurnar væru
á rökum reistar, þ.e. að smitið gæti
stökkbreyst og borist í mannfólk,
þá myndi hann alveg örugglega
vera ábyrgur. Hans arfleifð yrði
þá sú að hafa beðið, hikað og eytt
dýrmætum tíma á meðan veiran
breiddist út. Hvert dauðsfall yrði
sett í samhengi við þetta mál og
ráðherrann sem gat ekki tekið af
skarið.
Síðar kom í ljós að ekki var
lagaheimild fyrir ákvörðun ráð-
herrans um útrýmingu mink-
anna. Það varð aftur til þess að
ráðherrann sagði af sér. Maður
veltir því fyrir sér hvað danska
minknum sjálfum þætti um þetta,
þ.e. að í umræðum um útrýmingu
hans hefði stóra málið ekki verið
útrýmingin sjálf heldur skortur á
lagaheimild.
Lærdómur og hyggjuvit
Þegar fram líða stundir verður
ef laust dreginn af öllum þessum
álitamálum stór lærdómur.
Þangað til þurfum við að treysta
okkar eigin hyggjuviti.
Þrátt fyrir allan okkar góða
hug höfum við tilhneigingu til
að setja okkar hagsmuni í for-
gang þegar á reynir. Við erum
jú hvorki fullkomin né ófull-
komin, við erum fyrst og fremst
mannleg.
S K O Ð U N ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð 17F Ö S T U D A G U R 1 8 . D E S E M B E R 2 0 2 0