Morgunblaðið - 27.05.2020, Síða 4

4 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 27. MAÍ 2020
Lækjargata 34a / 220 Hafnarfjörður
Komdu með
skóna þína í
yfirhalningu
- Við erum hér til að aðstoða þig! -
Bókhald & ráðgjöf
- Eignaskiptayfirlýsingar
& skráningartöflur
Numerus – bókhald og ráðgjöf / Suðurlandsbraut 22 / S. 896 4040
Höskuldur Daði Magnússon
hdm@mbl.is
Heilbrigðiseftirlit Reykjavíkur og
embætti byggingarfulltrúa borg-
arinnar fylgjast nú með starfsemi
Vöku við Héðinsgötu. Hefur fyrir-
tækið verið krafið um bætta ásýnd
og umgengni á lóð þess, til að mynda
með því að fjarlægja gáma sem þar
voru í leyfisleysi. Fyrirtækið flutti í
Laugarnesið í byrjun árs og í febr-
úar tóku að berast kvartanir vegna
hávaða, sjónrænna áhrifa og mögu-
legrar olíumengunar.
Morgunblaðið greindi á dögunum
frá óánægju bæjaryfirvalda í Mos-
fellsbæ með frágang á lóð Vöku við
Tungumela. Í kjölfarið bárust
blaðinu ábendingar um kvartanir
íbúa í Laugarnesi. Þessi óánægja
fékkst staðfest í svari frá Reykjavík-
urborg við fyrirspurn blaðsins. Þar
kemur fram að Vaka sótti um tíma-
bundið starfsleyfi til loka árs 2021
fyrir starfsemi bílapartasölu, bif-
reiða- og vélaverkstæðis og hjól-
barðaverkstæðis á Héðinsgötu 2.
Umsóknin var lögð fram í október
síðastliðnum en ekki hefur verið
unnt að ljúka henni þar sem ekki
hefur fengist samþykki bygging-
arfulltrúa. Í umsókn fyrirtækisins
var til að mynda ekki gert ráð fyrir
uppsöfnun á bílflökum.
„Í eftirlitsferðum starfsmanna
Heilbrigðiseftirlitsins hefur komið í
ljós að starfsemin er umfangsmeiri
en kom fram í umsókn um starfs-
leyfi, m.a. er tekið á móti bílum til
úreldingar, auk þess sem starfsemin
hefur teygt sig út fyrir lóðarmörk.
Því er nú til skoðunar hvort hafna
eigi núverandi umsókn um starfs-
leyfi og gera fyrirtækinu að sækja
um starfsleyfi að nýju í samræmi við
þá starfsemi sem er á staðnum,“
segir í svari Reykjavíkurborgar.
Nágrannar ósáttir
við „bílakirkjugarð“
Eftir Þessi mynd var tekin í apríl. Gámastæður og bílhræ á lóð Vöku.
Fyrir Þessi mynd er tekin í október síðastliðnum áður en Vaka flutti.
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
Talið er framkvæmanlegt, miðað
við gefnar forsendur, að taka sýni
úr farþegum sem koma til landsins
og greina þau með tilliti til kór-
ónuveirunnar. Jafnframt kemur
fram í skýrslu verkefnisstjórnar að
leysa þurfi úr mörgum verkþáttum
áður en hægt verður að hefjast
handa við skimun á landamærum.
Verkefnisstjórn sem heilbrigðis-
ráðherra skipaði til að undirbúa
framkvæmd sýnatöku og greining-
ar farþega sem koma til landsins
skilaði niðurstöðum í fyrradag.
Skýrsla stjórnarinnar var kynnt í
ríkisstjórn í gærmorgun. Þar var
ákveðið að forsætisráðuneytið
myndi leiða næstu skref. Ekki hef-
ur verið ákveðið hvort ráðist verð-
ur í verkefnið.
Fjöldi komufarþega óljós
Tillaga heilbrigðisráðherra og
dómsmálaráðherra sem verkefnis-
stjórninni var falið að útfæra geng-
ur út á að bjóða farþegum sem
koma til landsins covid-19-próf í
stað þess að fara í fjórtán daga
sóttkví eða framvísa vottvorði um
heilbrigði. Stefnt er að því að hefja
þetta 15. júní og endurmeta verk-
efnið að tveimur vikum liðnum.
Nefndin bendir á að áætlaður
fjöldi komufarþega um Keflavík-
urflugvöll á þessu tveggja vikna
tímabili sé óljós vegna ástandsins í
heiminum. Bent er á að tilkynning
um væntanlega sýnatöku og opnun
landsins fyrir ferðalöngum hafi
fengið töluverða athygli erlendis og
gæti leitt af sér aukna eftirspurn.
Fram kemur að sóttvarnastofn-
un Evrópu hefur gefið út að nýlegt
neikvætt próf geti minnkað líkur á
að einstaklingur beri smit til ann-
ars lands. Það útiloki slíkt þó ekki
því margir eru einkennalausir í
nokkra daga eftir smit og prófið
getur verið neikvætt stuttu eftir
smit. Próf þetta sé því ekki full-
komið en gott til að greina þá sem
ekki hafa sjúkdóminn.
Framkvæmdin er hugsuð þannig
að sýnum yrði safnað saman í
kassa til flutnings og farið með þau
til Reykjavíkur eftir afgreiðslu far-
þega úr hverri flugvél sem kemur
til landsins.
Afkastagetan
er veikleiki
Í niðurstöðum sínum bendir
verkefnishópurinn á að tími til
undirbúnings og framkvæmdar sé
mjög skammur og margir óvissu-
þættir. Hópurinn horfir sérstak-
lega til þess að hefja þurfi vinnu
við upplýsingatækni án tafar til
þess að verkefnið geti hafist á til-
settum tíma.
Hópurinn telur að sýkla- og
veirufræðideild Landspítala sé ekki
í stakk búin til að vinna úr nema
500 veirusýnum í dag. Hægt sé að
auka afkastagetu upp í 1.000 sýni
en það verði ekki fyrr en eftir
miðjan júlí. Stjórnin telur að nú-
verandi afkastageta deildarinnar,
tækjakostur, aðstaða og mönnun,
sé veikleiki í sóttvörnum og al-
mannavörnum landsins. Því sé
nauðsynlegt að fara í úrbætur þar,
óháð þessu verkefni. Huga þurfi að
birgðastöðu sýnatökusetta en að-
eins eru til um 10 þúsund sett.
Sú óvissa sem ríkir um fjölda
komufarþega gæti stofnað verkefn-
inu í hættu því fjöldinn gæti farið
fram úr afkastagetu við greiningu
sýna. Verkefnisstjórnin telur unnt
að skila nðurstöðum á um það bil
fimm klukkustundum. Sýni sem
berast til greiningar eftir klukkan
17 bíði þó til næsta morguns.
Kostnaður við hvert sýni er
áætlaður á bilinu 23 til 50 þúsund,
eftir því hversu mörg sýni eru
greind. Kostnaður við 500 sýni yrði
159 milljónir en 94 milljónir við 200
sýni.
Talin er þörf á að breyta lögum,
meðal annars til að setja reglur um
ábyrgð flugrekenda á forskráningu
farþega, til að sýnatökuferlið geti
gengið hratt og vel fyrir sig. Einn-
ig þurfi að vera skýrar heimildir
um frávísun fólks á landamærum
ef það ekki hlítir sóttvarnaráðstöf-
unum.
Verkefnið talið framkvæmanlegt
 Leysa þarf úr mörgum málum áður en hægt verður að hefjast handa við skimun á landamærum
 Skýrsla verkefnishóps kynnt í ríkisstjórn  Ekki ákveðið hvort ráðist verður í verkefnið 15. júní
Úr niðurstöðum verkefnisstjórnar um sýnatöku við komu til landsins
1 Sýkla- og veirufræðideild Landspítala (SVEID) er ekki
í stakk búin til að vinna nema
500 veirusýni á dag fyrir far-
þega. Til
að auka
afkasta-
getu þarf
að bæta
tækjabún-
að, mönnun og aðstöðu. Miðað
við fyrirliggjandi áætlanir
er í fyrsta lagi hægt að auka
afkastagetu í 1000 sýni á dag
eftir miðjan júlí. Ef upp koma
hópsýkingar í samfélaginu
munu þau sýni hafa forgang
fram yfi r sýni úr einkennalaus-
um komufarþegum. Aðkoma
annarra greiningaraðila er
mögulegt úrræði til að auka
greiningargetuna.
2 Huga þarf sérstaklega
að birgðastöðu
sýnatökusetta en
á birgðastöð eru í
dag ekki nema 10.000 sett.
3 Sú óvissa sem ríkir um fjölda komufarþega á
verkefnistímabilinu gæti
stofnað verkefninu í hættu
þar sem farið gæti verið fram
úr afkastagetu þess og þeim
fyrirheitum að taka sýni hjá
öllum komufarþegum varpað
fyrir róða.
4 Óháð verkefninu er nauðsynlegt að fara í þær
úrbætur á SVEID sem gera
deildinni kleift að sinna með
fullnægjandi hætti hlutverki
sínu sem rannsóknarstofa
smitsjúkdóma.
5 Verkefn-isstjórnin
telur að unnt sé
að skila niðurstöðum á u.þ.b.
5 klst. frá því síðasta sýni er
tekið úr farþegum viðkomandi
fl ugvélar á Kefl avíkurfl ugvelli
frá morgni og fram eftir degi.
Sýni sem berast SVEID eftir kl.
17 verða greind næsta morgun
nema mönnun verði aukin.
6 Kostnaður á hvert sýni er áætlaður undir
50.000 kr. svo framarlega
sem tekin eru fl eiri en 107
sýni á dag. Kostnaðurinn fer
lækkandi með fjölgun sýna og
er tæpar 23.000 kr. miðað við
500 sýni á dag.
7 Nauðsynlegt er að kveða á um í lögum eða reglum um
ábyrgð fl ugrekenda á forskrán-
ingu farþega til að fækka smit-
andi einstaklingum sem gætu
komið til landsins, til að
sýnatökuferlið geti
gengið hratt og
vel fyrir sig og
til að auðkenna
þá farþega sem
framvísa
vottorð-
um eða
velja
að fara í
sóttkví.
8 Nauðsynlegt er að frá-vísunarheimildir á landa-
mærum séu skýrar gagnvart
þeim sem ekki ætla að hlíta
sóttvarnaráðstöfunum.
9 Mikilvægt er að tryggja áframhaldandi verklag
um sýnatöku vegna veikinda í
landinu, greiningu, smitrakn-
ingu, sóttkví og einangrun
með því að hafa samhæf-
ingastöð almannavarna og
sóttvarna áfram virka.
10 Upplýsingagjöf til ferðamanna er
mikilvægur hluti verkefn-
isins. Bæta
þarf sér-
staklega
við virkni
Rakning
C-19 smáforritsins.
Heimild: Skýrsla verkefnis-
stjórnar um sýnatöku fyrir
COVID-19 á landamærum
5