Morgunblaðið - 17.06.2020, Blaðsíða 16

16 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 17. JÚNÍ 2020
SVIÐSLJÓS
Sigurður Bogi Sævarsson
sbs@mbl.is
„Fjöðrunin er mjúk og togkraft-
urinn mikill. Þessir fullvöxnu amer-
ísku drekar eru skemmtilegir bílar,“
segir Erlingur Bjarnason í Kópa-
vogi. Á helgarrúnti á höfuðborgar-
svæðinu vekur svartlitaður Buick
Electra, árgerð 1973, eftirtekt veg-
farenda sakir
glæsileika. Bíll-
inn er tæplega
sex metrar á
lengd, hestöflin
eru 251 og núm-
erið á skráning-
arplötunum er
AA 001. Eitt sinn
var Bjúkkinn
þessi merktur
skjaldarmerki Ís-
lands og 1 var tölustafurinn en þá
var þetta embættisbíll Kristjáns
Eldjárns, forseta Íslands. Keyptur
vorið 1973, skráður 2. júlí það ár og
var lystikerran sem Margréti Þór-
hildi Danadrottningu var ekið í þeg-
ar hún, tveimur dögum seinna, kom
með föruneyti sínu í opinbera Ís-
landsheimsókn.
Eyðir 16 bensínlítrum
á hundraðið
„Bjúkkinn er í góðu standi núna
en þurfti á sínum tíma mikla viðgerð
vegna tæringar og slits. Ég gaf mér
nokkur ár í það verkefni,“ segir Er-
lingur. Bíllinn var í eigu embættis
forseta Íslands frá 1973, sem fyrr
segir fram á útmánuði 1980, en þá
var Kristján Eldjárn einmitt á för-
um frá Bessastöðum eftir 12 ára
setu. Tveir eigendur voru að bílnum
í fá ár þar á eftir, en sá þriðji var
Bjarni Stefán Óskarsson í Hvera-
gerði. Hann lést árið 2000 og þá fékk
Erlingur sonur hans gripinn og á
enn.
Fornbílaeigendur hittast gjarnan
á góðum dögum og fara saman í bíl-
túra um bæinn. Erlingur er þeirra á
meðal og er í Krúser-klúbbnum, en
liðsmenn hans hittast reglulega,
bera saman bækur sínar og tala um
bíla. „Fræðin á bak við amerísku bíl-
ana eru skemmtileg og hægt að
sökkva sér ofan í þau. Alls er for-
setabjúkkinn ekinn um 135 þúsund
kílómetra, sem telst ekki mikið mið-
að við hve gamall hann er. Jú, og
auðvitað eyðir bíllinn talsverðu, en
þó ekki meiru en maður setur á
tankinn hverju sinni. En ætli hann
taki ekki að jafnaði um 16 lítra á
hverja 100 km,“ segir Erlingur.
Í forsetatíð Kristjáns Eldjárns
voru gjarnan tveir bílar til taks hjá
embættinu. Annar var Buickinn góði
og hinn Chevrolet, sem seinna var
skipt út fyrir Benz. „Faðir minn
gerði ekki miklar kröfur til bíla,
nema bara þær að komast milli
staða. Buickinn var, ef svo mætti
segja, betri bíllinn á Bessastöðum,
en annar var hafður í daglega snún-
inga svo sem í ferðir inn til Reykja-
víkur,“ segir Ingólfur Árni Eldjárn,
tannlæknir í Reykjavík, sonur Krist-
jáns forseta.
Óli bítill undir stýri
Í bókinni Englar alheimsins eftir
Einar Má Guðmundsson segir frá
því þegar hinn andlega veiki Óli bítill
gerir sér erindi á Bessastaði og
heimsækir þjóðhöfðingjann. Spyr
hann þar hvort fá megi bílinn til
brúks, sem forseti taldi hljóta að
vera í lagi. Segir í bókinni frá gæslu-
manni á Kleppi með Óla í Lækjar-
götunni í Reykjavík, sem skimar eft-
ir honum „ ... en sér hann hvergi. Þá
er honum litið yfir götuna að stjórn-
arráðinu. Sér hann þá hvar Óli bítill
situr undir stýri forsetabílsins og ek-
ur burt,“ eins og segir í bókinni.
Hér er á byggt á sannsögulegum
atburði sem gerðist fljótlega eftir
1970. Veikur maður stal Chevrolet
forsetans heima á Bessastöðum og
ók á brott en náðist af starfsfólki
embættisins. Í kvikmynd Friðriks
Þórs Friðrikssonar sem gerð var
eftir bókinni er atvik þetta sviðsett
og er væntanlega mörgum minnis-
stætt úr mynd sem vakti mikla at-
hygli og var fjölsótt.
Brunar um á Buick forsetans
 Gamall forsetabíll Kristjáns Eldjárns vekur athygli á götum borgar  Árgerð 1973  Var keyptur
fyrir sögulega Íslandsheimsókn Danadrottningar  Bílasaga á Bessastöðum í Englum alheimsins
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Dreki Buick Electra, árgerð 1973, er glæsilegur bíll. Var gerður upp fyrir nokkrum árum og vekur eftirtekt.
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Rúnturinn Erlingur Bjarnason og Lykke Bjerre Larsen kona
hans brosmild á ferðinni í þessari líka skínandi fínu drossíu.
Kristján Eldjárn
Ljósmynd/Skjáskot af YouTube
Flótti Óli bítill í kvikmyndinni Englum alheimsins
ók á brott á stolnum bíl, en náðist nánast strax.
Margir sögulegir bílar eru varðveittir á Skógasafni
undir Eyjafjöllum, en hluti af sýningum þess er sam-
göngusafn. Meðal safngripa er til dæmis Willys-jeppi,
árgerð 1946 frá Bandaríkjunum, sem Kristján Eldjárn
keypti á fyrstu árum sínum sem þjóðminjavörður.
Þetta var um 1950 þegar giltu strangar reglur í land-
inu um innflutning og gjaldeyri. Kristján fékk þó bíl
undir þeim formerkjum að hann yrði notaður á vegum
Þjóðminjasafnsins til ferðalaga á minjaslóðir um
landið.
Jeppann eignaðist síðar bróðir Kristjáns, Hjörtur
bóndi á Tjörn í Svarfaðardal, og nýtti sem landbúnaðartæki. „Á mínu
heimili var talað um Tjarnarjeppann,“ segir Ingólfur Eldjárn sem gerði
bílinn upp í kringum 1980. „Fyrst var ég í útihúsunum á Bessastöðum í
þessu verkefni en síðar inni í Reykjavík eftir að foreldrar mínir fluttu
þangað. Þetta var bras. Ég var alltaf að finna upp hjólið enda ungur og
reynslulítill sem bílasmiður.“
Þegar viðgerð var lokið gaf Ingólfur Þjóðminjasafni jeppann, sem aftur
léði hann á Skógasafn. Þar er bíllinn með upphaflegu blæjurnar en
snemma var byggt yfir hann tréhús sem var fjarlægt.
Willysinn varðveittur í Skógum
INGÓLFUR ENDURGERÐI TJARNARJEPPA FÖÐUR SÍNS
Sögulegur Jeppi Kristjáns þjóðminjavarðar er kominn í upprunalega gerð.
Ingólfur Eldjárn
Síðumúli 13 - 108 Reykjavík - S. 577 5500 - atvinnueign.is
Skrifstofuhæð til útleigu aðVallakór 4 í Kópavogi, rýmið er allt að 410 fm á 2. hæð. Húsnæðið verður innréttað
í samráði við leigutaka. Einnig er hægt að skipta rýminu upp í tvo hluta. Lyftuhús og næg bílastæði. Mikill og
góður þjónustukjarni er aðVallakór 4, þar erumeðal annars, matvöruverslun, apótek, fasteignafélag, hug-
búnaðarfyrirtæki, sálfræðiþjónusta, förðunarskóli, hárgreiðslustofa og tannlæknastofa.
Allar nánari upplýsingar á og utan opnunartíma veitir: HalldórMár Sverrisson, lögg. fasteignasali
og leigumiðlari í síma 898 5599 eða í tölvupósti á halldor@atvinnueign.is
Fasteignamiðlun
VALLAKÓR 4
Halldór Már Sverrisson
Viðskiptafræðingur
Löggiltur fasteignasali
Löggiltur leigumiðlari
898 5599
halldor@atvinnueign.is
TIL LEIGU SKRIFSTOFUHÚSNÆÐI
Atvinnueignir eru okkar fag