Morgunblaðið - 14.07.2020, Blaðsíða 10

10 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 14. JÚLÍ 2020
VIÐ
GERUM
VIÐ
allar tegundir
síma, spjaldtölva
og tölva
Bolholti 4, 105 • Reykjavík • S 534 1400 • www.smartfix.is
s n j a l l t æ k j a þ j ó n u s t a
Guðni Einarsson
gudni@mbl.is
Vísbendingar eru um að kórónu-
veiran geti leitt til einkenna sem
líkjast einkennum síþreytu (ME –
Myalgic Encephalomyelitis) hjá
sumum sem hafa fengið Covid-19-
sjúkdóminn. Þetta kom fram í máli
dr. Anthonys Faucis, sem leiðir sótt-
varnateymi Hvíta hússins, nýverið á
blaðamannafundi. CNN greindi frá.
Fauci segir að af frásögnum fólks
að dæma hafi kórónuveirusmitið
valdið eftirköstum hjá sumum sem
höfðu náð sér af sjúkdómnum og
valdið þrekleysi og fleiri einkennum
svo vikum skipti. Fólki líði illa, það
eigi erfitt með að einbeita sér og sé
alltaf þreytt, líkt og á við um marga
ME-sjúklinga.
Magnús Gottfreðsson, prófessor
og sérfræðingur í smitsjúkdómum á
Landspítalanum, segir að fólk hafi
komið fram í íslenskum fjölmiðlum
og lýst því að það hafi verið lengi að
jafna sig eftir veikindin. Sumir séu
ekki búnir að jafna sig að fullu.
„Það er verið að rannsaka þetta.
Það er verið að kalla inn fólk. Þetta
er í raun órannsakað en það eru vís-
bendingar um að sumir eigi nokkuð
lengi í þessu eftir frumsýkingu, eins
og gildir um fleiri sýkingar. Það eru
þekkt tengsl á milli sýkinga og þrek-
leysis og síþreytu í kjölfarið,“ segir
Magnús.
Leitar eftir endurhæfingu
Í nýjasta tölublaði Læknablaðsins
er viðtal við Magdalenu Ásgeirs-
dóttur, yfirlækni á Reykjalundi, um
fólk sem kemur í endurhæfingu eftir
að hafa veikst af Covid-19. Hún segir
þetta einnig eiga við um sjúklinga
sem ekki voru lagðir inn á sjúkrahús
í baráttu sinni við veiruna.
„Fólkið sem fékk vægari lungna-
einkenni en glímdi við önnur ein-
kenni, eins og vöðvamáttleysi,
gríðarlega þreytu eða úthaldsleysi,
er nú að koma til okkar eitt af öðru í
endurhæfingu,“ segir hún í viðtalinu.
Fólkinu líður eins og slytti í 8-12 vik-
um eftir veikindin. Ekki er vitað hve
langan tíma tekur að ná fyrri styrk.
Fram kemur í greininni að þau
sem hafa notið endurhæfingar séu
allt frá 40 ára aldri og að áttræðu.
Meðhöndlunin er ekki ósvipuð því
sem fólk nýtur eftir alvarlega
lungnabólgu og fjölkerfasýkingar.
Ekki er mælt með endurhæfingu
fyrr en átta vikum eftir að fólk smit-
aðist. Magdalena segir bera á því að
endurhæfingarstöðin fái beiðni frá
Virk, starfsendurhæfingu, vegna
fólks sem glímdi við Covid-19. Hún
hvetur því lækna til að hafa sam-
band séu þeir í vafa um ferilinn og
beina fyrirspurnum beint til sín.
ME-félag Íslands hefur fengið
nokkrar fyrirspurnir frá fólki sem
smitaðist af Covid-19 og glímir við
eftirköst, að sögn Guðrúnar Sæ-
mundsdóttur, formanns félagsins.
Erindið er aðallega að afla upplýs-
inga um hvert hægt er að leita til að
fá greiningu.
„Það er ekki staðfest að þetta fólk
sé komið með ME og því getum við
lítið gert fyrir það,“ segir Guðrún.
Hún segir að ME-einkenni þurfi að
hafa fyrirfundist hjá viðkomandi í
a.m.k. hálft ár áður en skimað er fyr-
ir sjúkdómnum og læknir staðfestir
að um ME sé að ræða. Guðrún segir
að erfitt sé að fá greiningu.
„Við höfum aldrei haft ferla til að
vísa fólki í. Heilsugæslustöðvarnar
greina ekki ME. Við erum bara ný-
lega komin með lista með nöfnum
6-8 lækna sem treysta sér til að
greina sjúkdóminn,“ segir Guðrún. Í
þeim hópi eru taugalæknar, hjarta-
læknir og endurhæfingarlæknar.
Ljósmynd/Þorkell Þorkelsson
Kórónuveiran Sumir sem hafa náð sér eftir smit glíma við eftirköst og eru einkennin lík þeim sem fylgja síþreytu.
Sumir lengi að ná sér
eftir kórónuveirusmit
 Einkenni svipuð síþreytu  ME-félag fær fyrirspurnir
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
Ökumaður jeppabifreiðar sem fór út
af brúnni á Núpsvötnum á Skeiðarár-
sandi í lok desember 2018 ók of hratt
miðað við aðstæður og yfir hámarks-
hraða. Vegrið brúarinnar lét undan
vegna þess að bil var í því. Þeir þrír
farþegar í bílnum sem létust í slysinu
voru ekki í bílbeltum eða með viðeig-
andi öryggisbúnað.
Slysið varð 27. desember 2018. Sjö
erlendir ferðamenn voru í Toyota
Land Cruiser-jeppabifreið. Þrír far-
þegar létust og ökumaður og þrír far-
þegar slösuðust talsvert þegar bíllinn
hafnaði ofan í grýttum árfarvegi. Far-
þegarnir sem létust voru tvær konur
á fertugsaldri og 11 mánaða gamalt
barn.
Vegrið gaf sig
Í skýrslu rannsóknarnefndar sam-
gönguslysa um banaslysið kemur
fram að hraðaútreikningar gefi til
kynna að bifreiðinni hafi verið ekið á
um 114 km hraða á klukkustund (frá-
vik geta verið 8 km til lækkunar eða
hækkunar) en leyfður hámarkshraði
var 90 km við bestu aðstæður. Brúin
er einbreið með tveimur útskotum.
Fimm orsakir eru nefndar við
greiningu á ástæðum slyssins. Öku-
maður hafi ekki virt hámarkshraða
eða viðvörunarmerki við brúna, ekið
of hratt inn á hana og misst þar stjórn
á bifreiðinni. Vegrið hafi látið undan
þar sem bil var í því yfir þenslurauf í
brúnni.
Farþegar sem létust voru ekki með
öryggisbelti spennt og ungbarnið sem
lést var ekki í barnabílstól. Þá er talið
sennilegt að veggrip á brúnni hafi
verið skert vegna ísingar.
Helstu orsakir banaslysa
Í ábendingum sínum vekur rann-
sóknarnefndin enn og aftur athygli á
því að of hraður akstur er ein af al-
gengustu ástæðum banaslysa í um-
ferðinni og ítrekar hún mikilvægi
þess að ökumenn aki eigi hraðar en
hámarkshraði og aðstæður leyfa.
Einnig ítrekar hún mikilvægi þess
að ökumenn og farþegar séu ávallt
með bílbelti spennt í akstri, hvort sem
verið er að fara styttri eða lengri leið-
ir. Vanhöld á bílbeltanotkun eru ein
helsta orsök banaslysa í umferðinni.
Segir nefndin mikilvægt að sérstakur
öryggisbúnaður fyrir börn sé not-
aður.
Flýtifé notað í nýja brú
Brúin yfir Núpsvötn er að verða
fimmtug. Vekur rannsóknarnefndin
athygli á því að hönnunarstaðlar hafi
breyst síðan þá og brúin standist ekki
núverandi staðla.
Hámarkshraði á Núpsvatnabrú var
lækkaður í 50 km eftir slysið. Verið er
að hanna nýja brú og er gert ráð fyrir
að sérstök fjárveiting til samgöngu-
framkvæmda á árunum 2021-2023,
svokallað flýtifé, verði meðal annars
notuð til að byggja brúna og er miðað
við næsta ár, samkvæmt upplýsing-
um frá Vegagerðinni. Hvetur rann-
sóknanefndin Vegagerðina og stjórn-
völd til að fylgja þessum áætlunum
eftir.
Þess má geta að brúin yfir Stóru-
Laxá sem er á Hrunamannavegi á leið
til Flúða er einnig á sömu áætlun fyrir
næsta ár. Þar hafa orðið alvarleg um-
ferðarslys, síðast nú fyrir helgina.
Voru ekki í bílbeltum eða barnastól
 Ökumaður bílsins sem fór út af brúnni á Núpsvötnum er talinn hafa ekið á 114 km hraða á brúnni
 Farþegarnir sem létust spenntu ekki bílbelti  Áformað að byggja nýja brú á næsta ári
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Skeiðarársandur Núpsvötn eru á fjölfarinni ferðamannaleið um
Suðurland. Þar um liggur meðal annars leiðin að Jökulsárlóni.
Tuttugu þúsund Íslendingar hafa
nýtt sér svokallaða sumargjöf Bláa
lónsins. Þetta staðfestir Bára Mjöll
Þórðardóttir, upplýsingafulltrúi Bláa
lónsins, í samtali við Morgunblaðið.
Með sumargjöfinni stendur Ís-
lendingum til boða að kaupa inneign í
lónið fyrir 3.990 krónur í stað 8.990
króna. Þannig er veittur fimm þús-
und króna afsláttur á veglegasta að-
gangi Bláa lónsins. Í honum er inni-
falinn kísil- og þörungamaski,
drykkur að eigin vali og afnot af bað-
sloppi og inniskóm auk annars. Að
sögn Báru er mjög ánægjulegt
hvernig til hefur tekist með mark-
aðsátakið. „Það er ánægjulegt
hversu vel Íslendingar hafa tekið í
sumargjöf Bláa lónsins og hafa heim-
sótt okkur í Svartsengi frá því að við
opnuðum aftur hinn 19. júní,“ segir
Bára.
Bláa lónið hefur líkt og önnur
ferðaþjónustufyrirtæki orðið fyrir
talsverðu höggi vegna heimsfarald-
urs kórónuveiru. Vonir eru bundnar
við að með markaðsátakinu sé hægt
að fá Íslendinga til að heimsækja lón-
ið í auknum mæli. Fram til þessa hef-
ur ásóknin verið misjöfn eftir dögum
og veðri. Mest er eftirspurnin þegar
veður er gott, en þó lætur fólk sjá sig
á öllum tímum. „Ásóknin er mjög
mismunandi eftir dögum og veðri en
gestir í sumar hafa að langmestu
leyti verið Íslendingar. Íslenski
markaðurinn er mjög ólíkur þeim er-
lenda; fyrir utan það hversu miklu
minni hann er þá er flæðið ólíkt því
sem við eigum að venjast. Alla jafna
er jafnt yfir daginn og milli daga en
nú eru það sólardagarnir og miðbik
dagsins sem er vinsælast,“ segir
Bára. aronthordur@mbl.is
Íslendingar hóp-
ast í Bláa lónið
 Tuttugu þúsund hafa nýtt sumargjöfina
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Bláa lónið Fjöldi fólks hefur nýtt
sumargjöfina það sem af er sumri.