Morgunblaðið - Sunnudagur - 27.09.2020, Síða 17

illa. Vart þarf að taka fram að Forsyth hefur „eins og
allir hugsandi menn“ (setningin er talin þýða í raun
„eins og allir mínir skoðanabræður“) meitlaða fyrir-
litningu á ESB og þróun þess og átti góða samleið
með Boris brexit-manni í þeim leiðangri öllum.
Honum er vel ljóst að forystumaður, sem fer með
úrslitavald, einnig með þeim takmörkunum sem lýð-
ræðisformið setur, þarf að taka lokaákvörðun í mikil-
vægustu málum. Og þar sem álitamálin eru ekki ein-
ungis fjölmörg, heldur oftast margslungin og enda
einmitt þess vegna á lokapunkti valdsins, þarf sér-
hver leiðtogi, hversu vel sem hann er gerður, að fá
margvíslega hjálp í aðdraganda stórra ákvarðana.
Mikið veltur því á að fá hollráða og hæfa menn til
trúnaðarsamtala. Þeir sem veittu ráð sem dugðu vel í
brexitátökum henta ekki endilega til að varða leið í
veiruátökum.
Forsyth þykir reyndar opinbert orðið að þeir ráð-
gjafar hafi gefist illa í veirumálum. Sök Borisar sé sú
að hafa ekki áttað sig strax og tryggt sér aðra snjall-
ari. Forsyth nefnir ekki vangaveltur Napóleons um
mistök í mannavali, en er þó á áþekkum slóðum.
Og metsöluhöfundurinn teygir sig lengra. Hann
telur reyndar að sú stund nálgist óðfluga að mælir
fólksins fyllist og þjóðarandspyrna bresti óvænt á,
ríkisstjórninni og leiðtoga hennar að óvörum. Í því
„byltingarandrúmi muni öll spjót standa á Boris
Johnson“.
O quae Mutatio Rerum
Frederick Forsyth eins og stynur því upp að enn
sannist hversu vegir stjórnmálanna séu einatt órann-
sakanlegir. Og ekki aðeins það, heldur ekki síður hitt
hversu hraður viðsnúningurinn verður, þótt svo óra-
langt virtist vera í nokkuð slíkt:
„Það eru varla átta mánuðir frá því að forysta
Verkamannaflokksins, undir merki hins vita gagns-
lausa marxista Corbyns, stóð gersigruð og afgreidd
og ljóst virtist að það biði algjörlega nýrrar kynslóðar
þar á bæ að eygja möguleika á forystu ríkisstjórnar á
ný.
Og Íhaldsflokkurinn mátti hins vegar eftir glæstan
sigur eiga rökstudda von um langa og óskoraða fram-
tíð fyrir sig.
Nú sé hins vegar engu líkara en Verkamannaflokk-
urinn, undir skynsamlegri leiðarstjörnu sir Keirs
Starmers, eigi þegar möguleika á endurkomu, þegar
þeir, sem virtust eiga alls kostar við þá í stjórnmál-
unum eftir mikinn sigur, standa nú skyndilega
frammi fyrir þeim með klofinn hjálm og rofinn skjöld.
Ólíkt andstæðingum sínum leiðir (ef það er orðið)
Íhaldsflokkinn útkeyrður, veikur og reikull Boris
Johnson, ráðinn í því að kasta frá sér fjárhagslegum
styrktarmönnum, flokksfélögum og kjósendum, eins
hratt og honum er kostur. Þeir sem dvelja hér í dreif-
býlinu stara á óskiljanlegt uppnámið í Downingstræti
og stjórnarráðinu öllu og spyrja sig: Hvernig gat
þetta gerst?
Hvernig getur þetta fólk, standandi loks á hátindi
væntinga sinna, sem beðið hafði verið lengi eftir,
gripið það í sig að nú sé réttast að missa vitið? Ekki
er útilokað að til séu svör við því.
Bretar eru umburðarlyndir upp til hópa og við ger-
um okkur öll grein fyrir því að sá maður er ekki til,
hvorki karl né kona, sem sest við miðju stjórnar-
borðsins í Downingstræti og á öll svör í sínum fórum
og að auki yfirburðaþekkingu á hvaða málaflokki sem
vera skal.
Á þessu veltur
En hið sanna mat og einkunnargöf fyrir forsætisráð-
herraferil kemur þegar þeim kafla er lokið og spilin
hafa verið lögð á borðið. Lykillinn að árangri eru
réttir ráðgjafar. Þeir forsætisráðherrar sem hafa
glansað mest hafa verið þeir sem réðu sér réttu
„heilabúin“ til að sækja sér viðbótarþekkingu og
ráð í. Þá er þeim ekkert að vanbúnaði. Hið verðuga
hrós og þakkir þegar ákvarðanir ganga upp og
gagnrýni og skammir, þegar verr gengur, falla á
húsráðandann í nr. 10 einan.
Frá því að fyrsta veiran flögraði vandræðalaust
yfir Ermarsundið til okkar, og allir vissu, þar með
talinn Jack Russell, hundurinn minn, að það myndi
hún gera, hefur Boris Johnson valið sér verstu ráð-
gjafa sem hann hafði völ á og óþreytandi fylgt
hverju eyðileggjandi ráði sem þeir gáfu honum.
Við vitum það núna að þótt 45.000 líf hafi verið
skrifuð á opinberan reikning kórónuveirunnar
slokknaði aðeins þriðjungur þeirra af hennar völd-
um!
Hrært var í tölunum til að belgja upp kórónu-
veiruna til að réttlæta skipulagða eyðileggingu
efnahags okkar og fjölda fyrirtækja og mannslífa.
Við vitum og höfum vitað það lengi að árlega deyja
25 þúsund manneskjur af hefðbundinni flensu.
Langflestir þeirra koma úr hópi þeirra sem veik-
astir eru fyrir vegna mjög hás aldurs og undirliggj-
andi veikinda. Við höfum aldrei farið á taugum
vegna þessa, heldur látið okkur duga að harma það
í hljóði og haldið svo vegferð okkar áfram.“
Forsyth er vanur að enda bækur sínar með
óvæntum hætti. Í grein hans er mikið sagt og mikil
vonbrigði hans með menn sem hann studdi og trúði
á eru himinhrópandi. En þessari sögu lýkur ekki
með þessum pistli. En óneitanlega hljóta ýmsir að
verða hugsandi og jafnvel órólegir.
Og draga af honum lærdóm?
Það er vafasamara.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
27.9. 2020 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 17