Morgunblaðið - 11.11.2020, Page 14

AFP
Stormasamt Krítarbúi mokar grjóti frá bíl sínum í gær, eftir storm og úrhellisúrkomu á grísku eyjunni um helgina.
Aldrei hafa eins margir fellibyljir
fengið nafn á stormaslóðum Atlants-
hafsins og það sem af er nýafstaðinni
fellibyljatíð. Frá þessu skýrir Felli-
byljamiðstöð Bandaríkjanna
(USNHC). Nýjasti stormurinn heitir
Þeta og er frá heittempraða beltinu.
Þeta siglir nú norður á bóginn yfir
Norðaustur-Atlantshafinu. Hann er
29. stormurinn í ár og sló þar með
metið sem hljóðaði upp á 28 óveður
árið 2005.
Óveðursfræðingar segja að á Kar-
íbahafssvæðinu sé að þróast nýtt
óveðurskerfi og því er útlit fyrir að
frekari met eigi eftir að sjá dagsins
ljós síðar.
Veðurfræðingar segja fjölmarga
þætti valda og skýra hvað veldur
vaxandi fjölda hitabeltisstorma. Sér-
lega hættulegum stormum sé gefið
nafn til að auka meðvitund almenn-
ings um yfirvofandi hættu svo veð-
urofsinn komi fólki ekki í opna
skjöldu þegar hann ríður yfir.
Fellibyljatíðin nær frá 1. júlí ár
hvert til 30. nóvember. Í ár hefur hún
getið af sér óveður eins og Eta sem
skall á Flórída um nýliðna helgi, eftir
að hafa valdið mikilli eyðileggingu og
manntjóni víða í Mið-Ameríku. Ann-
að óveður, Zeta, olli usla í Lousiana-
ríki undir lok október og var sá
fimmti af nafnstormunum sem gekk
þar á land á fellibyljatíðinni ný-
afstöðnu.
Sem stendur skortir Þeta afl til að
flokkast sem fellibylur. Stefnir veð-
urkerfið norðaustur í átt að Suður-
Evrópu. Veðurfræðingar fylgjast ná-
ið með öðru hugsanlegu stormkerfi
sem er að feta sig vestur á bóginn í
miðju Karíbahafi.
Hvers vegna svo tíð óveður?
Fjöldi þátta hefur haft áhrif á og
lagt sitt af mörkum til að gera felli-
byljatíðina svo annasama, að sögn
veðurfræðingsins Nikki Berry hjá
breska útvarpinu, BBC. Hún segir
helstu áhrifavaldana mjög háan hita í
yfirborðsvatni sjávar, lítil vinda-
hvörf, vaxandi óstöðugleika veðurs
yfir Vestur-Afríku og Kyrrahafs-
strauminn La Niña. Sjávarborðshiti
hafi stöðugt verið 1-2 gráðum á cel-
cius yfir meðalhita sumarið út í gegn.
Þessi frávik hafi aukist í 2-3°C í sept-
ember, ekki síst á Karíbahafi,
Mexíkóflóa og undan Afríkuströnd-
um þar sem æviskeið margra storma
byrjar.
Vindahvörf voru einstaklega lítil
sumarið út í gegn sem gerir hitabelt-
isstormum kleift að sækja í sig aukna
orku og viðhalda sér í stað þess að
verða tættir í sundur af gagnstæðum
vindum í mismunandi vindalögum
lofthjúpsins. Aukin og vaxandi úr-
koma, þekkt sem Madden-Julian-
vindasveiflan, færði sig í austurátt í
nágrenni miðbaugs. Þegar hún er
yfir Vestur-Afríku veldur hún meiri
rigningu og þrumuveðrum sem geta
spunnið af sér hitabeltisstorma yfir
austanverðu Atlantshafi.
Straumurinn La Niña hefur mikil
áhrif þegar hans gætir en hann
markar breytt hitastig í Kyrrahafinu
þar sem kaldari sjór streymir austur
á bóginn yfir miðbaugssvæði Kyrra-
hafsins. Áhrifa hans gætir víða í veð-
urkerfum heimsins og meðal afleið-
inga þess er vaxandi fjöldi og meiri
styrkur hvirfilbylja á hitabeltissvæði
Atlantshafsins, einkum á haustin.
agas@mbl.is
Metfjöldi fellibylja í ár
 Nýtt óveðurskerfi að myndast á Karíbahafi  29 stormar
14 FRÉTTIRErlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 11. NÓVEMBER 2020
11.11 TILBOÐ
Bankastræti 6 | 551 8588Bankastræti 12 | Sími 551 4007
Singles’ day
20% afsláttur
af Sign skartgripum
10% afsláttur
af öllum öðrum vörum
skartgripirogur.is
20% afsláttur
af öllum úrum
15% afsláttur
af By Lovisa
20% afsláttur
af Vera Design
í netverslun
Ágúst Ásgeirsson
agas@mbl.is
William Barr dómsmálaráðherra Bandaríkj-
anna hefur veitt saksóknurum ótakmarkaða
heimild til að rannsaka meinta óreglu í forseta-
kosningunum fyrir viku. Ágreiningur um þá
heimild leiddi strax til afsagnar háttsetts emb-
ættismanns í dómsmálaráðuneytinu, Richards
Pilgers, en það hefði komið í hlut hans að hafa
yfirumsjón með slíkum rannsóknum.
Rannsóknir sem málið snýst um myndu
venjulega vera ákveðnar af einstökum ríkjum.
Barr sagði að það væri þó ekki naglföst regla.
Donald Trump neitar enn að taka spáðum
sigri Joes Bidens í forsetakosningunum og hef-
ur að sögn AFP-fréttastofunnar haldið áfram
tilefnislausum staðhæfingum um umtalsverð
kosningasvik. Framboð Trumps hefur lagt fyr-
ir dómstóla að koma í veg fyrir sigur Bidens
með því að banna Pennsylvaníuríki að stað-
festa og votta sigur hans. Með honum tryggði
Biden sér meirihluta kjörmanna í kosningun-
um og þar með forsetastarfið.
Barr hefur lengi verið samverkamaður
Trumps en hann lagði áherslu á í bréfi sínu til
saksóknara um allt land að umboðið mætti ekki
skoðast sem ráðuneytið réði yfir einhverjum
ósviknum upplýsingum um sviksemi í kosning-
unum sem Biden hefði unnið. Með heimildinni
losaði hann saksóknarana undan fyrri tak-
mörkunum við rannsóknir af þessu tagi, á sama
tíma og Repúblikanaflokkurinn hefur haldið
fram að atkvæðagreiðsla hafi verið ólögleg í
nokkrum ríkjum og einnig atkvæðatalning.
„Með tilliti til þess að atkvæði hafa verið
greidd í þessum kosningum veiti ég ykkur
heimild til að fara ofan í saumana á sterkum
ásökunum um óreglulega atkvæðagreiðslu og
dálkaframsetningu atkvæða við talningu áður
en til staðfestingar úrslita í vissum tilfellum í
lögsagnarumdæmi þínu kom,“ sagði Barr í
bréfi sínu.
„Eftirgrennslan og endurskoðun mega eiga
sér stað ef fyrir hendi eru augljósar og trúverð-
ugar ásakanir um regluleysi sem, ef réttar
reynast, gætu hugsanlega haft áhrif á niður-
stöðu kosninga í einstöku ríki,“ bætti hann við.
Barr tjáði saksóknurunum að sýna fyllstu
gætni þegar alvarlegar ásakanir ættu í hlut en
hirða ekki um villandi vangaveltur og spurn-
ingar eða langsótta hugaróra, slíkt mætti ekki
verða grundvöllur rannsókna.
Bandarískir fjölmiðlar segja að yfirmaður
skrifstofu í dómsmálaráðuneytinu sem fjallar
um kosningaglæpi, Richard Pilger, hafi sagt af
sér í framhaldi af rannsóknarheimild Barrs
ráðuneytisstjóra. Liðu ekki nema örfáar
klukkustundir þar á milli. Í tölvupósti til sam-
starfsmanna um fyrirmæli Barrs sagðist hann
hafa kynnt sér nýju stefnuna og afleiðingu
hennar og kvaðst harma að því loknu að hafa
ekki átt um annað að velja en segja starfi sínu
lausu, að sögn New York Times.
Reynir enn að fá úrslitunum hnekkt
Rannsóknarheimild sína gaf Barr út á sama
tíma og Trump beitir sér fyrir því að fá naum-
um sigri Bidens í lykilríkjum eins og Pennsylv-
aníu, Nevada, Georgíu og Arizona hnekkt. Hef-
ur Trump og framboð hans lagt fram kærur
eða hótað málsókn í mörgum ríkjum í því skyni.
Vonast forsetinn til að geta fengið úrslitum
breytt með endurtalningu og ógildingu at-
kvæða. Til þessa hafa þessar tilraunir engan
árangur borið og fulltrúar einstakra ríkja eggj-
að þá lögeggjan að sanna sitt mál. Trump er
sagður hafa lagst á Barr að koma sér til bjarg-
ar, jafnvel vikum fyrir kosningar.
Mitch McConnell, forseti öldungadeildar
Bandaríkjaþings, sagði í fyrradag að forsetinn
hefði allan rétt til að fara dómstólaleiðina til að
ná sínu fram. Það væri réttur hans að geta
skoðað meinta atkvæðaóreiðu. McConnell
sagði að dómstólar væru best fallnir til að leysa
ágreininginn.
Alþjóðleg sveit 28 eftirlitsmanna frá 13 ríkj-
um með kosningunum lofaði framkvæmd
þeirra í skýrslu sem hún hefur skilað til Sam-
taka Ameríkuríkja (OAS).
Gefur út altæka rannsóknarheimild
 Yfirmaður rannsókna á kosningasvikum segir af sér  Trump hafi allan rétt á að fara dómstólaleiðina
 Alþjóðleg sveit 28 eftirlitsmanna frá 13 ríkjum með kosningunum lofaði framkvæmd þeirra
AFP
Hvíta húsið Slagnum um húsbóndarétt þar er í engu lokið þar sem Donald Trump neitar að við-
urkenna ósigur fyrir Joe Biden í kosningunum og freistar þess að fá þeim breytt fyrir dómi.