Bæjarins besta - 07.06.1990, Blaðsíða 10

Viðfalið:
BÆJARINS BESTA
10
- segir Jón Ragnarsson vélstjóri, einn sexmenninganna
sem björguðust af Svani ÍS 240 miðvikudaginn 29. janúar 1969
s
IMORGUNBLAÐINU fimmtudaginn 30. janúar 1969 segir meðal annars frá því að Svan-
ur ÍS 240,frá Súðavík, rúmlega 100 lesta stálbátur, byggður í Brandenburg árið 1960 hafi
farist út af Isafjarðardjúpi. Orðrétt segir í blaðinu: Um klukkan þrjú í dag (miðvikudaginn
29.janúar) heyrði varðskip, sem var statt úti fyrir Vestfjörðum, veikt neyðarkall á neyðar-
bylgjunni, og kallaði þegar út, til að spyrjast um hver sent hefði neyðarkallið. Kom í Ijós, að
það voru skipverjar á Svan ÍS 240 frá Súðavík, sem sendu þetta veika neyðarkall um litla
gúmmíbátancyðartalstöð, en Svanur var þá sokkinn 15-18 mílur út af Deild fyrir opnu ísa-
fjarðardjúpi. Höfðu skipverjar komist í gúmmíbátinn eftir að Svanur sökk, og fann Sólrún
frá Bolungarvík bátinn skömmu fyrir klukkan sex, en skipverjar voru síðan teknir um borð í
varðskip.
Skipverjarnir í þessum örlagaríka róðri voru sex. Það voru þeir Örnólfur Grétar Hálfdán-
arson, skipstjórí, Brynjólfur Bjarnason, stýrimaður, Þórður Sigurðsson, matsveinn, Jóhann
Alexandersson, annar vélstjóri, Kjartan Ragnarsson, háseti og bróðir hans Jón Ragnarsson,
vélstjóri. Skipstjórar í Bolungarvík, sem leituðu að Svaninum sögðust í samtali við Morgun-
blaðið bera mikið lof á skipverja þann sem var með talstöðina í gúmmíbátnum, fyrir leikni
hans og kunnáttu eins og komist var að orði.
Skipverjinn sem hér um ræðir er Jón Ragnarsson, vélstjóri. Jón er 46 ára, fimm barna
faðir, kvæntur Ásthildi Torfadóttur Bjarnasonar sem lengi bjó í Vallarborg við Túngötuna á
ísafirði. Jón er fjórði elsti níu systkyna, barna þeirra hjóna Ragnars Helgasonar, hirðskálds
þeirra Súðvíkinga og Pálínu Þorsteinsdóttur frá Hlíð í Álftafirði. Jón hefur stundað sjó-
mennsku í 30 ár, frá sextán ára aldri til ársins 1989 en þá hætti hann fyrir fullt og allt að eigin
sögn. Það er Jón Ragnarsson sem ætlar að rifja upp með lesendum blaðsins, árin þrjátíu sem
hann hefur eytt á sjónum og alltaf séð eftir og slysið sem hann Jenti í fyrir 21 ári síðan.
Við byrjum á því að spyrja Jón um aðdragandann að því að hann tók þá ákvörðun að leggja
sjómennsku fyrir sig?
Auðvelt að
komast á sjó
Það kom eiginlega ekkert
annað til greina en að fara á
sjó. Ég byrjaði að vinna í
fiski en allir sem maður
þekkti unnu annað hvort í
fiski eða stunduðu sjóinn.
Það var eiginlega ævintýra-
mennskan og tekjurnar sem
réðu því að sjómennskan
varð fyrir valinu. Faðir minn
stundaði sjómennsku með
sínum búskap og það hefur
eflaust haft sitt að segja. Það
var ekkert um annað að
velja en frystihúsið eða sjó-
inn.
Það var mjög auðvelt að fá
pláss á bát á þessum tíma.
Uppistaðan í áhöfnunum
voru ungir strákar. Mitt
fyrsta pláss var á Sæfara frá
Súðavík undir skipstjórn
Guðmundar heitins Gísla-
sonar, sem fórst með Guð-
björginni fyrir nokkrum
árum. Á Sæfaranum sem
stundaði línuveiðar var ég
eina vertíð og fór síðan sem
vélstjóri yfir á Trausta ÍS og
var það tvær vertíðir. Við
vorum á línu yfir vetrartím-
ann og á trolli og humarveið-
um yfir sumartímann.
Gaman á síldinni
Árið 1964 fer ég síðan á
síld á Draupni frá Súganda-
firði. Það var skemmtilegur
tími. Það var voðalega
spennandi fyrir unga stráka
að fara á síld. Tekjurnar
voru góðar og svo var mikil
stemmning á löndunarstöð-
unum. Það var mikið sukkað
á síldinni, sérstaklega á
Siglufirði, Seyðisfirði og
Norðfirði. Af þessum stöð-
um fannst manni alltaf best
að koma á Norðfjörð og það
var vegna þess að þar var svo
áberandi bragur á bæjarlíf-
inu.
Á Seyðisfirði var allt vað-
andi í drullu og menn gengu
um samkvæmt þvf. Þar var
einnig mikið af Nojurum
sem manni var lítið um. Aft-
ur á móti fannst manni það
vera eins og að koma heim
til sín að koma á Norðfjörð.
Eftir síldarvertíðina fer ég í
Vélskólann um haustið og
kem síðan aftur til Súðavíkur
vorið 1965. Fljótlega eftir
komuna þangað ræð ég mig
sem 2. vélstjóra og síðan
sem 1. vélstjóra á Svaninn.
Þá var Þórir Hinríksson
skipstjóri á Svaninum og var
allt þar til hann fór erlendis
að vinna á vegum Samein-
uðu þjóðanna. Við skip-
stjórninni á Svaninum tekur
síðan Örnólfur Grétar Hálf-
dánarson og hann er með
skipið allt þar til það sekkur
29. janúar 1969.
Brot, brot...
Þennan örlagaríka dag
sem Svanurinn fórst vorum
við á línuveiðum. Hér var yf-
irleitt farið frá bryggju um
kl. 20,30 og siglt út að Rit en
þar söfnuðust bátarnir sam-
an sem ætluðu austur fyrir
eða þá að Ófærunni ef bát-
arnir ætluðu vestur fyrir.
Stýrimaðurinn okkar,
Þórður Oddsson, hafði verið
veikur í nokkra daga en
hafði boðað sig um borð
þetta kvöld. Skömmu fyrir
brottför komu boð frá hon-
um um að hann væri orðinn
veikur aftur, því fór afleys-
ingastýrimaðurinn Brynjólf-
ur Bjarnason, nú skipverji á
Júlíusi Geirmundssyni.
Brynjólfur var ekki nema 16
ára gamall og var ráðinn
fyrsti stýrimaður. Nú er ég
ekki að deila á Brynjólf en
þú getur ímyndað þér hversu
litlar kröfur voru gerðar á