Tölvumál - 01.01.2017, Blaðsíða 28

28 28
Sú tækniþróun sem við höfum upplifað undanfarna tvo áratugi hefur verið
svo hröð að oft er talað um fjórðu iðnbyltinguna, veldisvöxt og að við
höfum bara rétt séð toppinn á ísjakanum. Það er ekki að ástæðu lausu.
Hraði tækninýjunganna veldur því að meirihluti þeirra starfa sem börnin
okkar eiga eftir að sinna eru ekki enn orðin til. Áhrifin á atvinnulífið og
samfélagið eru þegar umtalsverð, og munu verða meiri.
Öflug tölvutækni og gervigreind munu á næstu tuttugu árum sjálfvirknivæða
allt að helming starfanna sem mannkynið vinnur í dag. Tæknimenntað
fólk mun því ekki aðeins forrita nýjan hugbúnað heldur ný störf, nýja
tegund atvinnulífs, nýtt samfélag og nýja framtíð.
Kynbundið náms­ og starfsval er ennþá rótgróið í okkar samfélagi en
ýmsar rannsóknir sýna að kynbundinn launamun megi að miklu leyti rekja
til kynjaskiptingar starfa, þar sem hefðir og félagsmótun flokki störf
hefðbundinna „karlastétta“ skör hærra en störf hefðbundinna „kvenna­
stétta“. Rót kynbundins náms­ og starfsvals má að mestu rekja til
staðalmynda, hvort sem það er í nærumhverfinu, fjölmiðlum, sjónvarps­
þáttum, eða minnisblaði unga mannsins sem starfaði hjá Google.
Í könnun sem Gallup gerði fyrir Google í Bandaríkjunum fyrir nokkrum
árum kom fram að talsvert meiri líkur væru á að tölvunarfræðingar í
sjónvarpi og kvikmyndum væru með gleraugu heldur en að þeir væru
kvenkyns; 55% voru með gleraugu og 15% voru konur. Staðalmyndir af
kynjunum móta hugmyndir stelpna og stráka um það hvað þau eigi að
læra, hvað þau geti unnið við, hvaða hæfileika þau hafi og hvað þau geti
yfirleitt. Þessi samfélagslega félagsmótun segir stelpum að 15% kvenna
séu tölvunarfræðingar,
Stærðfræði er grunnur alls tæknináms. Samkvæmt samantekt Adams
Grant, prófessors við Wharton háskóla, hafa stelpur og strákar sömu
hæfileika til að læra stærðfræði en Adam brást við minnisblaði unga
mannsins hjá Google með því að taka saman nokkrar staðreyndir um
eðlislægan mun á körlum og konum, sem byggja á samanburði ítarlegra
vísindalegra rannsókna. Adam dregur fram því sem næst 4000 rannsóknir,
sem sýna að strákar eru ekki betri í stærðfræði en stelpur. Stelpum gengur
jafn vel og strákum í stærðfræði í grunnskóla en strákum fer að ganga
betur en stelpum í gagnfræðaskóla, en það á við í þeim löndum þar sem
sýnileiki kvenna í rannsóknum er lítill og staðalmyndir tengja vísindastörf
eingöng við karla. Þá er, aftur samkvæmt samanburði vísindarannsókna,
afskaplega lítill munur á konum og körlum þegar litið er til hæfileika,
viðhorfa og getunnar til að framkvæma. (sjá grein Adams Grant;
Differences between men and women are vastly exaggerated)
Snjóboltaáhrifin eru skýr; það er orðið almennt viðurkennt að við þurfum
fleiri konur í tæknigreinar, fyrst til að velja sér nám í tæknigreinum í
háskólum og síðan til að sækja um tæknistörf í fyrirtækjum. Þá er ekki
síður mikilvægt að okkur hefur tekist að vekja fyrirtæki í tæknigreinum til
vitundar um að blönduð teymi skila bestu vinnunni, það á jafnt við um
stjórnir fyrirtækja, framkvæmdastjórnir og teymi sem vinna að
tæknilausnum.
Við höfum tækifæri til að byggja upp öfluga atvinnugrein sem byggir á
hugviti, þekkingariðnað með vel launuðum tæknistörfum, og getum gert
þá atvinnugrein að undirstöðuatvinnugrein í íslensku samfélagi. Með því
að fjölga konum í tækninámi og tæknigreinum er hægt að mæta
alvarlegum skorti á tæknimenntuðu starfsfólki, sem hefur bókstaflega
staðið í vegi fyrir vexti tæknifyrirtækja á Íslandi, um leið og við ráðumst
að rótum þess hluta kynbundins launamunar sem orsakast af kynbundnu
náms­ og starfsvali.
Sú kynslóð stelpna og stráka sem nú er að vaxa úr grasi hefur stórkostlega
spennandi tækifæri til þess að móta framtíðina, en við getum ekki sætt
okkur við að nýtt samfélag og ný framtíð verði eingöngu mótuð á
forsendum helmings mannkynsins. Það er nauðsynlegt að konur taki
þátt í því að skapa samfélag framtíðarinnar. Þess vegna þurfum við fleiri
konur í tölvunarfræði og tæknigreinar, þess vegna þurfum við Stelpur og
tækni.
FORRITUM NÝJA
FRAMTÍÐ
Jóhanna Vigdís Guðmundsdóttir, framkvæmdastjóri Tengsla hjá Háskólanum
í Reykjavík