Bæjarins besta - 07.03.2001, Blaðsíða 8

8 MIÐVIKUDAGUR 7. MARS 2001
Ég efast æ sjaldnar u
Séra Karl Valgarður Matthíasson tók fyrir
skömmu sæti Sighvats Björgvinssonar sem 2.
þingmaður Vestfirðinga. Við hittumst að morgni
sunnudags við Sólgötuna á Ísafirði. Kvöldið
áður hafði sr. Karl verið á góublóti á Suðureyri,
þangað sem hann vígðist prestur á sínum tíma
eftir að hann lauk námi í guðfræði. Að þessu
sinni vísiteraði hann í nýju hlutverki og ávarp-
aði sóknarbörnin, flutti minni Súgfirðinga og
var glaður á góðri stund. Gekk snemma til náða.
Morguninn eftir er sr. Karl allt að því bljúgur
þegar hann talar um samkvæmið og endur-
fundina kvöldið áður. Hann talar hægt. Hann
virðist eiga erfitt með að finna réttu orðin. Ein-
kennilegt að maður sem er bæði prestur og þing-
maður skuli eiga erfitt með að finna orð. „Þetta
var stórkostlegt“, segir hann. „Það var allt svo
vel gert. Skemmtiatriðin. Borðhaldið. Dans-
leikurinn. Ég er svo þakklátur. Mér fannst þetta
sérstaklega ánægjulegt því að fyrstu spor mín á
Vestfjörðum steig ég á Suðureyri. Reyndar grun-
laus um að þau ættu eftir að liggja víðar í Vest-
firðingafjórðungi, grunlaus um að ég ætti eftir
að þjóna í þessum landshluta í níu ár.“
Rætt við sr. Karl V. Matthíasson, 2. þingmann Vestfirðinga
Hvað er séra Karl V. Matt-
híasson? Er hann alvörugef-
inn maður? Er hann gleðimað-
ur? Er hann útsmoginn hú-
moristi og háðfugl? Er hann
alvörugefinn gleðimaður? Er
hann glaðlyndur alvörumað-
ur? Er hann ólíkindatól? Hve-
nær er hann að tala í alvöru og
hvenær er hann að grínast?
Þetta hefur stundum vafist fyr-
ir fólki. Stundum virðist hú-
morinn vera djúpur og spá-
mannlegur. Hvað segir hann
sjálfur um þetta?
„Menn bera húmorinn mis-
jafnlega. Í hverjum einasta
manni er grunntónn lífsins al-
vöru. Jafnvel þó að menn virð-
ist stundum lítt alvörugefnir.
Enda á lífið ekki að vera ein
dauðans alvara. Lífið á líka
að vera gleði og húmor.“
Fiskimenn
Og séra Karl segir litla sögu
frá þeim tíma þegar hann var
prestur og trillukarl á Tálkna-
firði:
„Ég gleymi því aldrei þegar
ég bað Tryggva Ársæls að
gefa mér ýsu í soðið. Þetta var
í febrúar eða mars og hann
sagði að ég hlyti að vita að
ýsa veiddist ekki á þessum
tíma, bara steinbítur og þorsk-
ur. Þá sagði ég við hann: „Ef
þú færð ýsu eða lúðu á morg-
un, þá veistu það Tryggvi
minn að Guð er að senda mér
þann fisk.“ Daginn eftir kom
Eyrún kona Tryggva með sex
kílóa lúðu og sagði að Tryggvi
hefði fengið þennan fisk á
þriðja öngli á fyrstu línunni
þegar hann byrjaði að draga.
Ég varð mjög hissa og glaður.
Þetta var okkur Tryggva mikið
trúboð.“
Hvernig á að túlka þessa
sögu sr. Karls? Það verður
hver að gera fyrir sig. Líklega
er hægt að túlka hana á marga
vegu. Þetta er djúp saga. Má
finna í henni dauðans alvöru?
Má finna í henni húmor?
Hvort tveggja? Eða eitthvað
annað?
Frístundaveiðarar
Ennþá er sr. Karl dálítill
trillukarl. Hann á litla trillu
en engan kvóta. „Í hvert skipti
sem ég hitti Árna Mathiesen
sjávarútvegsráðherra skora ég
á hann að breyta kvótalögun-
um þannig að frístundaveið-
arar svokallaðir megi veiða
eins og fimm tonn á ári. Þó
ekki væri nema til að geta
borgað hafnargjöld, skipa-
skráningarvottorð og aðra
nauðsynlega pappíra og smá-
viðhald. Þetta er ekki nema
sanngjarnt.
Þá er ég að tala um litlar
trillur sem ganga ekki nema
sex-sjö mílur og eru ekkert að
skrattast – nei, ég má nú ekki
nota það orðalag – þeytast í
kringum land á þrjátíu-fjörutíu
mílum. Það er enginn smá-
munur á þriggja tonna trillu
sem gengur sex mílur eða nið-
urmældum sex tonna bát sem
gengur tuttugu og fimm míl-
ur.“
Efast æ sjaldnar ...
Frá Ísafjarðarkirkju berst
dynjandi klukknahljóð í
morgunkyrrðinni. Það er verið
að kalla til tíða. Sr. Karl ókyrr-
ist um stund. Hann langar í
messuna hjá séra Magnúsi en
hann langar líka til að halda
áfram að spjalla. Síðan kyrrist
hann líkt og vindur og sjór
gera ævinlega og við höldum
áfram að spjalla. Hvað sem
allri messugerð líður verður
Guð áfram á sínum vísa stað.
– Sækir nokkru sinni á þig
efi? Er eitthvað í tilverunni
sem er óhvikult?
„Ég efast æ sjaldnar um til-
vist guðs.“
Löng þögn.
„Ég er búinn að sjá svo
mörg kraftaverk.“
Í fornri sveit
Karl Valgarður Matthíasson
er fæddur á Akureyri 12. ágúst
1952. Foreldrar hans eru Fjóla
Guðjónsdóttir húsmóðir og
Matthías Björnsson, kennari
og loftskeytamaður. Þess má
geta, að eitt sinn var Matthías
loftskeytamaður á togaranum
Skutli frá Ísafirði.
„Fyrstu níu ár ævinnar er
ég alinn upp að mestu í Kópa-
vogi en þegar ég var 10 ára
gamall fluttust foreldrar mínir
til Húsavíkur. Þar átti ég
heima næstu fimm árin. Á
sumrin var ég sendur í sveit
til Unnar Sigurðardóttur afa-
systur minnar og Guðjóns
Sigurðssonar bónda hennar.
Þarna var ég svo heppinn að
kynnst mótekju og ullarþvotti
og ýmsu öðru sem einkenndi
sveitalífið hérlendis um langt
skeið. Vel var gengið um heyið
og nýtni var okkur krökkunum
inrætt í hvívetna. Á þessum
sveitabæ, sem heitir Svæði og
er fyrir ofan Dalvík, bjó einnig
háöldruð langamma mín,
Ingibjörg Sigurðardóttir. Hún
var næstum blind. Hún hafði
mikil áhrif á mig með trú sinni.
Í minningunni eru mér
stundirnar úr sveitalífinu sér-
staklega dýrmætar. Það er
ómetanlegt að hafa lært að
mjólka og moka flórinn og
margt, margt annað, svo sem
að taka þátt í heyskap þar sem
en árið 1981.“ Hann lauk því
síðan með alvöru og sóma og
vígðist í upphafi árs 1987 til
Staðarprestakalls í Súganda-
firði.
„Þau 14 ár sem ég hefi þjón-
að sem prestur hefur margt á
dagana drifið, sérstaklega hér
vestra. Mér eru minnisstæðar
ferðirnar með snjóbílnum yfir
Botnsheiðina og bátsferðirnar
með Fagranesinu. Stundum
var farið með vélsleðum og
eina ferð fór ég með varðskipi
á milli staða til að skíra. Flest
prestsskaparárin hef ég verið
skikkaður í kennslu og þá hef
ég aðallega kennt stærðfræði
og eðlisfræði. Einstaka sinn-
um fór ég á sjóinn í afleysing-
um þegar tækifæri gafst, svo
sem hjá Guðna Einars á Sig-
urvoninni, einnig hjá Þórs-
bergsmönnum á trillu og einn
túr fór ég með Erni sem þá var
skipstjóri á Tálknfirðingi.“
Hvaðan?
Þegar séra Karl er spurður
hvaðan hann sé eiginlega, því
að það liggur hreint ekki í
augum uppi, þrátt fyrir það
sem að framan er sagt, þá
þegir hann fyrst lengi en talar
svo lengi:
„Ég get sagt að ættir mínar
liggi í Borgarfjörð, Svarfaðar-
dal, Héðinsfjörð og Vopna-
fjörð. En hvaðan er ég? Er ég
úr Kópavogi? Er ég frá Húsa-
vík, Hellnum, Suðureyri, Ísa-
firði, Súðavík, Tálknafirði,
Bíldudal, Patró, Barðaströnd
eða Grundarfirði? Það er
kannski best að segja að ég sé
frá öllum þessum stöðum. Þeir
hafa allir gefið mér mikið og
eiga stað í hjarta mér. Minn-
ingar eru þeim öllum bundnar,
sumar mjög góðar og ánægju-
legar. Aðrar átakanlegar og
erfiðar.
Það kemur sér vel fyrir mig
að hafa kynnst öllum þessum
stöðum og lífinu þar. Það er
hollt fyrir þá sem vilja vera
þingmenn að vita hvernig
samfélögin eru. Enda er stór
hluti þingmennskunnar að
vera á ferðinni um kjördæmið
og sjá framvindu mála og
reyna að hafa góð áhrif á hana,
skilja hvernig atvinnulífið er
byggt upp, á hverju það grund-
vallast og í hverju ný tækifæri
liggja.“
Þingmaðurinn
og presturinn
– Hvernig er að vera þing-
maður og prestur í senn – er
eitthvað líkt með þessum
störfum?
„Já, það er margt líkt með
þeim. Í raun og veru er kosið
í bæði störfin. Þú verður að
leggja allt þitt fram í þágu
þeirra sem velja þig. Bæði
prestar og alþingismenn verða
að hafa mikil samskipti við
fólk og báðum þessum stétt-
um er nauðsynlegt að geta sett
sig inn í aðstæður annarra.
Þeir verða að geta skilið og
skynjað tilfinningar fólks,
óskir þess og væntingar. Al-
þingismenn eiga að vera þjón-
ar, rétt eins og prestar og ráð-
herrar. Þeir sem verða alþing-
ismenn mega ekki gleyma
þeirri grundvallarskyldu að
verja stjórnarskrána og stuðla
að bættum hag einstaklinga,
hópa og byggðarlaga, svo eitt-
hvað sé nefnt.
Þó að alþingismenn tali oft
mikið, og prestar reyndar líka,
verða þeir einnig að geta hlust-
að á fólk. Presturinn hefur oft
það hlutverk að liðsinna fólki.
Ekki einungis við hina and-
legu hluti. Það er mikilvægt
að þingmenn eins og prestar
geti sett sig inn í aðstæður
fólksins og samfélaganna,
bæjanna, þorpanna og sveit-
öll tún voru rökuð með hrífu.
Skólarnir byrjuðu svo seint á
haustin á þessum árum að ég
gat verið í sveitinni fram í
október. Þess vegna var ég í
göngum og réttum á þessum
tíma og tók þátt í sláturtíðinni
með öllum þeim hefðum í
matargerð sem ríktu hjá þeim
Unnu og Guðjóni í Svæði –
sláturgerð, döndlar og margt,
margt fleira.“
Skóli, grálúða
og fjölskylda
„Við systkinin vorum 7 en
einn bróðir okkar dó í bílslysi
sjö ára gamall. Þá vorum við
nýflutt til Reykjavíkur. Ég fór
í Menntaskólann í Reykjavík.
Á sumrin vann ég hjá Loft-
orku í Ártúnsbrekkunni. Á
þessum tíma tók ég líka að
stunda sjóinn og var bæði
messagutti og háseti hjá Eim-
skip. Eitt sumarið var ég á
grálúðu á Gunnari frá Reyðar-
firði. Það var útilega og við
beittum loðnu allt sumarið.
Eftir stúdentspróf fluttist sr.
Karl vestur á Snæfellsnes þar
sem hann var kennari – leið-
beinandi – og sjómaður í
nokkur ár. Þar kynntist hann
konunni sinni, Sesselju Björk
Guðmundsdóttur frá Mið-
hrauni. Þau byrjuðu að búa í
Grundarfirði en sr. Rögnvald-
ur Finnbogason gifti þau í
Hellnakirkju í júlímánuði árið
1980. Þau Sesselja og Karl
hafa eignast þrjú börn, tvö
þeirra á Vestfjörðum.
Ýmsir ferðamátar
„Ég hafði alltaf verið veikur
fyrir guðfræðinni og kíkti tvis-
var í deildina“, eins og hann
orðar það, „en tók ekki að
stunda námið fyrir alvöru fyrr
10.PM5 19.4.2017, 09:248