Stefnir - 01.07.1984, Page 13

FRIÐUR OG FRELSI í 35 ÁR
Liðs og birgðaflutningar til evrópu ef til styrjaldarátaka kœmi.
Með hvaða hætti geta NATO-ríkin svo
mætt þessum hernaðarumsvifum Norður-
flotans. Með öflugu aðvörunar- og eftir-
litskerfi má fylgjast rneð ferðum Norður-
flotans og starfsemi á Kola-skaganum.
Gegn eldflaugaárás er stuðst við
„BMWS“ og „DEW-line“ kerfin svo
nokkuð sé nefnt. Til þess að fylgjast með
flotadeildum og flugvélum Norðurflotans
eru neðansjávarhlustunarkerfi notuð svo
og radarar og eftirlitsflugvélar. Island er
tengt þessu aðvörunar- og eftirlitskerfi.
Má segja, að það sé þýðingarmikið fram-
lag landsins til sameiginlegra varna
NATO-ríkjanna og stuðli að því, að gera
þá fælingu sem felst í ríkjandi ógnarjafn-
vægi trúverðugri. Eftirfarandi atriði
verður að hafa í huga varðandi þann liðs-
afla sem NATO-ríkin hafa til ráðstöfunar
í upphafi styrjaldarátaka:
(1) Tiltækt herlið NATO-ríkjanna í sam-
anburði við Varsjárbandalagsríkin er
of lítið og ófullnægjandi til þess að
standast langvarandi árásir.
(2) Varnaviðbúnaður NATO-ríkjanna
byggist því á herútkalli og stórfelld-
um liðs- og birgðaflutningum til bar-
dagasvæða.
(3) Sá liðsafli sem ætlaður eru til notk-
unar í NATO-ríkjum með stuttum
fyrirvara, kann einnig að verða send-
ur til Suður-Atlantshafs, Indlands-
hafs eða Miðjarðarhafs. Ef svo ber
undir minnkar sá liðsauki sem ætl-
aður er NATO-ríkjum samsvarandi.
John Wickham „Chicf of Staff U.S.
Army“ varar við því í „Time 22. ág-
úst 1983“ að Bandaríkjamenn taki á
sig meiri fjölþjóðlega hernaðar-
ábyrgð en núverandi lið þeirra hafi
getu til þess að sinna.
(4) Liðs- og birgðaflutningar frá Banda-
ríkjununt og Kanada til Evrópu taka
langan tíma. Um er að ræða ca. 6000
km vegalengd. Meginhluti þunga-
flutninga mun fara fram með skipum.
Forsenda þess, að liðs- og birgða-
flutningar nái til bardagasvæða í tæka
tíð er sú, að þeir hefjist áður en til
átaka kemur. Nýting hugsanlegs að-
vörunartíma er lykilorð í þessu sam-
bandi.
15. Hverjir eru svo helstu varnar- og öryggis-
hagsmunir Islendinga í dag? í ljósi þess
sem ég hef nú þegar sagt tel ég þessa hags-
muni vera eftirfarandi:
- Að stjórnvöld landsins framfylgi utan-
ríkis- og öryggismálastefnu, sem trygg-
ir fullveldi lýðveldisins íslands bæði á
sjó og á landi.
- Að stjórnvöld geri allar nauðsynlegar
ráðstafanir til þess, að efla landvarnir
svo að mæta megi árásum eða hótunum
um árásir á land og þjóð.
- Að stjórnkerfið og samfélagið sé gert
nægjanlega sveigjanlegt og öflugt til
þess, að standa af sér ófrið og hættu-
ástand án þess að starfsemi þess riðlist
og lamist.
16. Svo má spyrja: Eru þessir hagsmunir í
samræmi við ríkjandi utanríkis- og varnar-
málastefnu stjórnvalda? Svar mitt mótast
af þeirri hernaðarlegu þróun sem átt hefur
sér stað á Norður-Atlantshafi síðustu 15
árin. Uppbygging Norðurflotans er óneit-
anleg og uggvænleg staðreynd. Þessi þróun
sem er hluti að alþjóðlegu ógnarjafnvægi
stórveldanna hefur m.a. valdið því, að
hcrnaðarlegt mikilvægi íslands hefur auk-
ist. Hlutleysi, úrsögn úr Atlantshafsbanda-
Áætluð samansetning
Norðurflotans.
Tegund Fjöldi
Eldflaugakafbátar 49
Árásarkafbátar 120
Flugmóðurskip 1 (af 4)
Stærri herskip 88
(1000-25000 tn) Minni herskip 135
(50- 1000 tn) Liðs- og birgðaflutningaskip 12
Hjálpar- og birgðaskip 40
Sprengjuflugvélar 85
(Badger, Backfire, Blinder) Eldsneytisflutninga- og könnunarflugvélar 75
(BearF, Mail, Hormone A, Haze A) Flugvélar ætlaðar til kafbáta- hernaðar 115
Flutningavélar 95
laginu og einhliða varnarleysi eru því val-
kostir, sem eindregið berað hafna. Núver-
andi Utanríkisráðherra Geir Hallgrímsson
hefur margoft ítrekað nauðsyn þess, að
hér á landi séu traustar og fullnægjandi
landvarnir og að íslendingum beri að taka
virkan þátt í öryggis- og varnarmálum
landsins. Núverandi stjórnvöld eru fylgj-
andi aðild Islands að Atlantshafbandalag-
inu og dvöl varnarliðsins hér á landi.
Unnið er að endurnýjun og stækkun oíu-
geyma og byggingu sprengjuheldra skýla
fyrir orrustuþotur á Keflavíkurflugvelli.
Þá hefur nauðsyn þess, að skipta um
orrustuþotur frá núverandi F-4E til F-15
borið á góma svo og endurbætur á radar-
kerfinu. Allar þessar framkvæmdir eru
nauðsynlegar og staðfesta viija stjórnvalda
til þess að tryggja varnar- og öryggishags-
muni íslands svo langt sem það nær.
17. Sé hinsvegar miðað við umrædda hern-
aðarþróun á Norður-Atlantshafi, þar sem
hernaðarlegt mikilvægi íslands hefur auk-
ist í takt við uppbyggingu Norðurflotans
síðastliðin 15 ár-að þá máslá því föstu, að
varnarviðbúnaður landsmanna er ekki
nógu góður. Með fullri sanngirni má segja
það, að íslendingar séu hvorki hernaðar-
lega, stjórnmálalega né efnahagslega eða
félagslega undir það búnir að mæta nýrri
styrjöld skyldi hún skella á.
Astæða þessa er vafalaust sú staðreynd,
að hér á landi eru engir hermenntaðir sérf-
ræðingar innan vébanda stjórnvalda til
ráðgjafar og áætlanagerðar. íslendingar
hafa engum her á að skipa og umræður um
varnar- og öryggismál hafa borið keim af
þessum skorti á sérfræðikunnáttu þar til á
síðustu árum. Það er í raun óskiljanlegt
hversvegna íslendingar taka ekki meiri og
virkari þátt í því hernaðarlega mati sem er
STEFNIR
13