Stefnir - 01.07.1984, Síða 35

ÍSLAND í NORRÆNU SAMSTARFI
samningi. Mál af þessu tagi voru einmitt felld
undan, a.m.k. utanríkismál, til að auðvelda
Finnum aðild að ráðinu.
Uppbygging og skipulag Norður-
landaráðs
í Norðurlandaráði eiga sæti 87 þingmenn og
kýs Alþingi sjö þeirra. Fessir 87 fulltrúar eiga
atkvæðisrétt á þingum Norðurlandaráðs sem
kemur að jafnaði saman einu sinni á ári. Auk
fulltrúanna 87 eiga sæti á þingunum fulltrúar
ríkisstjórna Danmerkur, Finnlands, Islands,
Noregs og Svíþjóðar, fulltrúar stjórnar
Álandseyja og landsstjóra Færeyja og Græn-
lands. Fulltrúar ríkis- og landsstjórnanna hafa
málfrelsi og tillögurétt en ekki atkvæðisrétt á
þingunum. Ákvarðanir tekur Norðurlandaráð
með einföldum meirihluta, en þær eru ekki
bindandi, hvorki fyrir þjóðþing né ríkisstjórnir
landanna. Öðru máli gegnir um ákvarðanir
ráðherranefndar sem vikið verður að síðar.
Á milli þinga Norðurlandaráðs starfar það í
nefndum, forsætisnefnd skipaðri einum full-
trúa frá hverju Iandi, en hún annast dagleg
störf ráðsins, og fimm fastanefndum, menn-
ingarmálanefnd, efnahagsmálanefnd, sam-
göngumálanefnd, laganefnd og félags- og
umhverfismálanefnd.
Erindi koma oftast fyrir þing ráðsins í formi
þingmanna- eða ráðherranefndartillagna. Er
þeim venjulega vísað til nefndar og þau send til
umsagnar í Iöndunum er þau berast ráðinu.
Þegar þau koma til meðferðar á þingum fylgir
þeim nefndarálit með tillögu að samþykkt eða
synjun. Að öllu jöfnu fer þingheimur að tillög-
um nefndanna.
Eins og að framan greinir eru ákvarðanir
Norðurlandaráðs ckki bindandi fyrir aðildar-
ríkin. Samþykktir þess hafa þrátt fyrir það
meiri áhrif en margan grunar. Samkvæmt
könnun, sem að vísu var gerð fyrir tíu árum,
komst rúmur helmingur ályktana ráðsins til
framkvæmda, a.m.k. að einhverju leyti. Þess
ber þó að geta að efni samþykktanna er oft ekki
þess eðilis að beðið sé um beinar aðgerðir ríkis-
stjórnanna heldur er gjarnan beðið um að eitt-
hvert málefni sé kannað eða að möguleikar á
að gera eitthvað séu kannaðir.
í norrænu ráðherranefndinni starfa fulltrúar
ríkisstjórnanna. Ráðherranefndin tekur bind-
andi ákvarðanir fyrir Iöndin, en þær skulu sam-
þykktar samhljóða. Um þau mál, sem stjórnar-
skrá einhvers landanna kveður á um að þurfi
samþykki þjóðþings, er ákvörðun ráðherra-
nefndar ekki bindandi fyrr en þjóðþing þess
lands hefur fjallað um málið.
í ráðherranefndinni eiga sæti einn eða fleiri
ráðherrar frá hverju landi. Ríkisstjórnir land-
anna skipa hver um sig norræna samstarfsráð-
herra. Norrænu samstarfsráðherrarnir hafa
meðal annars það hlutverk að ákveða fjárlög
ráðherranefndarinnar. Norrænu fjárlögin fyrir
árið 1984 nema rúmlega 300 milljónum norskra
króna, sem er minna en 1 prómill af fjárlögum
landanna. Af norrænu fjárlögunum greiðir
ísland nú 1,1%. Það mun vera nokkuð Ijóst að
við íslendingar erum fremur þiggjendur en
veitendur þegar til fjárveitinga kemur úr nor-
rænum sjóðum sem fá fé af fjárlögunum. í
okkar hlut hafa t.d. komið 5% af öllum lán-
veitingum Norræna fjárfestingarbankans frá
upphafi, en þangað greiddum við 0,9% (hlutur
íslands hefur nú hækkað í 1,1%). Úr Norræna
iðnþróunarsjóðnum fengu íslenskir umsækj-
endur 3,5% á árunum 1981-1983. Sömu sögu
er að segja um Norræna menn-
ingarmálasjóðinn. Árið 1982 runnu rúmlega
6% af styrkveitingum sjóðsins til íslenskra
umsækjenda.
Niðurlag
Gildi norræns samstarfs verður aldrei metið
einvörðungu í beinhörðum peningum. Það
hlýtur að vera okkur íslendingum mikils virði
að hafa tækifæri til að nýta okkur reynslu ná-
grannaþjóða okkar á ýmsum sviðum og þá ekki
síst að læra af þeim mistökum sem þær hafa
gert. Það er og mikils virði að hafa vettvang til
að koma skoðunum okkar á framfæri, og eins
að vinna með öðrum norðurlandaþjóðum á
alþjóðlegum vettvangi til að koma skoðunum
okkar á framfæri, og eins að vinna með öðrum
norðurlandaþjóðum á alþjóðlegum vettvangi
þar sem norrænu þjóðirnar eru smáþjóðir sem
geta þó sameiginlega, með samanlagt 23 millj.
íbúa, frekar haft áhrif en hver um sig.
Norrænu samstarfi eru að sjálfsögðu ýmis
takmörk sett. Ekki aðeins eru utanríkis- og
varnarmál undanfelld heldur eru mörg þau
málefni, sem mikið er fjallað um í Norðurlanda-
ráði, þess eðlis, að árangur lætur á sér standa.
í Norðurlandaráði hafa t.d. verið settar fram
ákveðnar óskir um samræmdar aðgerðir iand-
anna í efnahags- og atvinnumálum, m.a. til að
vinna gegn atvinnuleysi. Þetta eru óskir sem ég
tel mjög ólíklegt að orðið verði við, - af þeirri
einföldu ástæðu að ríkisstjórnir landanna hafa
mismunandi stefnu í þessum málum sem tæp-
lega breytist fyrir tilmæli frá Norðurlandaráði.
Óraunhæfar óskir af þessu tagi og vonir um
árangur geta á margan hátt haft skaðleg áhrif.
Norrænt samstarf hefur fram að þessu borið
bestan árangur þegar raunhæft mat hefur verið
lagt á það fyrirfram hvers af því er að vænta.
Snjólaug Ólafsdóttir er lögfræðingur og
starfaði í fimm ár í Stokkhólmi sem rit-
ari samgöngumálanefndar Norður-
landaráðs. Hún er nú ritari íslands-
deildar Norðurlandaráðs.
Hydrol
Grandavegi 42
Kristinn Gunnarsson og Co
Grandagarði 7 símar 21811-26677
íslensk Erlenda Verslunarfélagið
Tryggvagötu 18 sími 20400
Magnús Kjaran h/f
Ármtila 22 sími 83022
Ágúst Ármann heildverslun
Sundaborg 5 sími 686677
Almenna Verkfræðistofan h/f
Fellsmúla 26 sími 38590
Eggert Kristjánsson og Co h/f
Sundagörðum 4-8 sími 685300
íspan h/f Einangrunargler
Smiðjuvegi 7 kóp. sími 43100
Vouge h/f
Sundaborg 1 sími 686355
Halldór Jónsson
Dugguvogi 8 sími 686066
Fjarhitun h/f
Borgartúni 17 sími 28955
G.G. Gunnar Guðmundsso h/f
Dugguvogi 2 sími 84410
Fjöltækni s/f
Eyjagötu 9 sími 25780
Verksmiðjan Vilko
Brautarholti sími 29811
íslenskir Aöalverktakar
Keflavíkurflugvelli sími 92-1575
Bernhard Petersen
Hafnarhúsinu v/Tryggvagötu
sími11570
Barco Báta og Vélasaian
Lyngási 6 Garðabæ sími 53322
Bátasmiðja Guðmundar
Helluhrauni 6 Hafnarfirði sími 50818
Glugga og Hurðasmiðja
Sigurðar Bjarnasonar
Dalshrauni 17 Hafnarf. sími 53284
Ragnar Björnsson h/f
Dalshrauni 6 Hafnarfirði sími 50397
Hafrafell
Vagnhöfða 7 sími 685211
STEFNIR
31