Nýtt land-frjáls þjóð - 28.02.1969, Qupperneq 4

, : ' ' } I ! ) :) ) 1 I ).:>
NYTT LAND
FRTÁLS ÞJÓÐ
GRILL-INN
KAFFI 4- KÖKUR
heitt súkkulaði
heitar vöfflur
heitar pylsur
HEITAR SAMLOKUR
ÍS-RÉTTIR
MILK SHAKE
AUSTURVERI
Háaleitisbraut 68
Höfum einnig hina Ijúffengu grill-rétti
BÍLASTÆÐI
Ódýr réttur dagsins allan daginn
NÆG
ef óskað er
Sendum heim
Á ýmsu hefur gengið í sam-
búð Bretlands og Frakklands
síðustu árinj, en þó keyrði um
þverbak í siðustu viku. Stjóm-
irnar í London og París hafa
næstum daglega skipzt á ásök-
unum um trúnaðarbrot, undir-
ferli og ósannsögli. Verður
ekki annað séð en hafið sé í
Vestur-Evrópu sérstakt kalt
stríð milli þessara gömlu
bandamanna, og það hljóti að
standa svo lengi sem Harold
Wilson er forsætisráðherra
hennar hátignar og Charles de
Gaulle situr á forsetastóli í
París.
Upphaf þessa máls er, að 4.
febrúar bauð de Gaulle brezka
sendiherranum, Christopher
Soames, til hádegisverðar. Sendi
herrann samdi eins og lög gera
ráð fyrir skýrslu um það sem
þeim fór á milli og sendi stjórn
sinni. Wilson forsætisráðherra
og Stewart utanríkisráðherra
brugðu við og létu koma á
framfæri við stjórnir banda-
manna Frakka í Efnahagsbanda
lagi Evrópu, að franski forset-
inn hefði mælzt til leynivið-
ræðna við Breta í því skyni að
leggja Efnahagsbandalagið nið-
ur og koma í þess stað á fríverzl
unarsvæði um alla Vestur-Evr-
ópu. Þá hermdu Bretar það upp
á de Gaulle, að hann hefði
stungið upp á að NATÓ hyrfi
úr sögunni, en við tæki vestur-
evrópskt hernaðarbandalag und
ir stjórn fjórveldaráðs, þar sem
Bretland, Frakkland. Ítalía og
Vestur-Þýzkaland ættu ein full-
trúa og færu með úrslitavald.
Þegar fréttaflutningur brezku
stjórnarinnar af borðræðum de
Gaulle og Soames spurðist til
Parísar, urðu menn þar ókvæða
við. Debré utanríkisráðherra
lét lýsa yfir, að dreift væri til-
hæfulausum æsifréttum um af-
stöðu Frakklandsforseta, og tals
menn frönsku stjórnarinnar
sögðu fréttamönnum, að það
sem Bretar héldu fram, að de
Gaulle hefði sagt við Soames,
stafaði annað tveggja af mis-
skilningi eða vísvitandi rang-
færslum.
Engin óyggjandi niðurstaða
Magnús Torfi Ólafsson skrifar um erlend málefni:
WILSON SEGIR SE GAULLE
KALT STRÍÐ Á HENDUR
er fengin, og fæst varla í bráð,
um hvað þeim de Gaulle og So-
ames fór í raun og veru á milli.
En það skiptir ekki lengur
mestu, því meðferð brezku
stjórnarinnar á málinu hefur
girt fyrir að nokkurt framhald
verði á viðræðum milli hennar
og þeirrar frönsku um það, sem
þar bar á góma né nokkuð ann-
að stórvægilegt. Franskir emb-
ættismenn komust svo að orði
við fréttamenn, að úr því sem
komið væri gæti ekki orðið af
neinum alvarlegum viðræðum
um ágreiningsefni Bretlands og
Wilson í heimsókn hjá Kiesinger.
Frakklands, meðan Wilson
færi með völd í London. Fram-
koma brezka forsætisráðherrans
sýnir, að hann er sama sinnis
um gagnsemi brezk-fransk við-
ræðna meðan de Gaulle ræður
stefnunni í París.
Bretar hafa nú árum saman
knúð á dyr Efnahagsbanda-
lagsins, en franska stjórnin
hefur fengið því ráðið að þær
eru þeim enn harðlæstar. Eftir
þessa síðustu atburði er Ijóst, j
að stjórn Wilsons hefur valið
þann kost að reyna að koma ár
sinni fyrir borð með því að
spilla sem mest hún megnar
milli Frakka og bandamanna
þeirra í Efnahagsbandalaginu
annars vegar og milli Frakk-
lands og Bandaríkjanna hins
vegar. Markmið Wilsons er
pólitísk einangrun Frakklands.
Önnur ríki Efnahagsbanda-
lagsins en Frakkland eru í
orði kveðnu hlynnt umsókn
Bretlands um aðild, en hafa
hingað til á engan hátt lagt sig
í líma til framgangs hinum
brezka málstað. Þessu ætlar
brezka stjórnin nú að reyna að
breyta. Mest kapp leggur hún
á að skapa klofning milli Vest-
ur-Þýzkalands og Frakklands.
því Vestur-Þjóðverjar eru eina
þjóðin í Efnahagsbandalaginu,
sem ef þeir beita sér getur haft
í fullu tré við Frakka. Stóra
trompið, sem Wilson taldi sig
hafa á hendinni í nýafstaðinni
heimsókn til Bonn var að geta
skýrt Kiesinger kanslara frá því,
aö.de Gituile helði farið á bak
við Þjóðverja tiuð máiákitun
til Brétá úm sarnvirlnu um
efnahagslega, pólitíska og hern
aðarlega nýskipan í Vestur-
Evrópu.
Skírskota á jafnframt til
smærri ríkjanna í Efnahags-
bandalaginu, Hollands, Belgíú
og Luxemburg, með því að
sýna þeim, og öðrum smáríkj-
um Vestur-Evrópu, fram á að
Frakklandsforseti virði þau svo
að vettugi, að hann leggi til að
komið vcrði á fjórveldadrottn-
un í því nýja bandalagi, sem
fyrir honum vaki.
Reynsla brezku stjórnarinnar
í togstréitunni við Frakka síð-
ustu árin hefur verið slík, að
ólíklegt er að Wilson ímyndi
sér að hann fái af eigin ramm-
leik fylkt - Vestur-Evrópuríkjun-
um gegn Frakklandi. Annað
mál væri, ef hann nyti í því ó-
skoraðs fulltingis Bandaríkj-
anna.
En síðustu mánuði voru ein-
mitt þverrandi horfur á að
Bandaríkin gengju fram fyrir
skjöldu til að styðja Breta í erj-
um þeirra við Frakka. Ekki hef
De Gaulle.
ur farið leynt, að eitt helzta
markmið Richards Nixons, ný-
kjörins forseta Bendaríkjanna,
er að styrkja tengslin við Vest-
ur-Evrópu, sem slöknuðu veru-
lega meðan fyrirrennari hans
beindi orku og áthygli að Aust-
ur-Asíu og beitti þar hervaldi
Bandaríkjanna á þann hátt, að
flestum Evrópumönnum hraus
hugur við. Hámarki náði firr-
ingin milli Vestur-Evrópuríkja
og Bandaríkjanna, þegar de
Gaulle hætti þátttöku Frakka
í sameiginlegum hernaðarvið-
búnaði NATÓ og vísaði aðal-
stöðvum bandalagsins á brott
úr Frakklandi.
Ljóst er, að Nixon hefur tal-
ið að hann ætti leik á borði að
hefja feril sinn á alþjóðavett-
vangi með tiltölulega auðunn-
um sigri, sem fólginn væri í að
bæta sambúðina við Frakkland
að marki.
í kosningabaráttunni skellti
hann skuldinni af því sem far-
ið hafði úr skorðum á van-
rækslu fráfarandi forseta á mál-
efnum Evrópu. Bæði fyrir kosn
ingarnar og eftir gerðu tals-
menn Nixons mikið úr að þeir
de Gaulle væru kunnugir frá
fömu fari og hefðu hvor ann-
an í miklum metum. Sterkustu
rökin fyrir að Nixon eigi kost
á að vinna sig í áliti hjá lönd-
um sínum með því að efla hefð
bundið vinfengi við Frakkland
eru samt þau, að de Gaulle hef
ur pólitíska og efnahagslega
þörf fyrir að nálgast Bandarík-
in dálítið á ný.
Atburðir síðustu mánaða
hafa leitt í ljós, að hann þarf á
að halda bæði atkvæðum og
fjárhagslegu liðsinni hins
bandarísksinnaða hluta frönsku
borgarastéttarinnar, eigi hon-
honum að heppnast sú fyrirætl
un að Frakkland verði áfram
gaullistiskt þótt hann láti sjálf-
ur af völdum.
En bætt sambúð og nánara
samstarf Bandaríkjanna og
Frakklands eru eitur í beinum
brezku stjórnarinnar, eins og
nú standa sakir. Takist gagn-
kvæmt liðsinnisbandalag með
Nixon og de Gaulle, er úti um
alla von fyrir Harold Wilson
að rétta við hraklegan hag sinn
og flokks síns með því að vinna
nokkurn bug á erkióvininum í
París.
Því aðeins að hafðar séu í
huga allar þessar aðstæður,
verður skiljanlegur ákafi brezka
forsætisráðherrans að klekkja
sem eftirminnilegast á Frakk-
landsforseta einmitt rétt áður
en Nixon lagði af stað í Evr-
ópuferðina. Með því að básúna
það út um allar jarðir, að de
Gaulle vilji fyrir hvern mur
Framh. á bls. 10.