Nýtt land-frjáls þjóð - 06.04.1972, Page 3

NYTT LAND
NÝTTLAND
FRJÁLS ÞTÓÐ
tmmrnmrntmmm^^mamm^mmmmmmmmrnmmmmamummmmmmmmmi
Útgefandi: Huginn h.f.
Framkvæmdastjóri: Björgúlfur Sigurðsson
Ritstjórn: Garðar Víborg, ábm., Bjarni Guðnason,
Aðalgeir Kristjánsson, Halldór S.
Magnússon, Ingólfur A. Þorkelsson.
Ritstjórnarfulitrúi: Lárus B. Haraldsson.
Ritstj., afgr., augl.: Ingólfsstræti 8 - Simar 19215 og 19985
Setning og prentun: Prentsmiðjan Edda h.f.
Áskriftargjald kr. 800,00 árg. - í lausasölu kr. 20,00 eint.
Orð skulu standa
Málefnasamningur sem núverandi stjórnarflokkar hafa
gert með sér er grundvallaður á mörgum beim málum sem
hafa verið höfuð baráttu- og hagsmunamál í áraraðir. Nú-
verandi stjórnarflokkar lofa bar úrbótum fólki til handa í
áföngum á næstu árum í f jölmörgum beim málum sem ekki
hafa náð fram að ganga til bessa, brátt fyrir baráttu, hörð
átök og löng verkföll.
Óvinveittir valdhafar og sundruð og duglítil verkalýðs-
barátta hafa verið íslenzkri launbegabaráttu fjötur um fót
á Iiðnum árum, en fólkið sjálft hefur vanrækt að nýta brótt
bann sem félagalega sterk samtök geta veitt og veita.
í stað bess hefur fólkið haldið að sér höndum, sundrað
og óánægt verið áhorfendur og oftast látið pólitíska æfin-
týramenn um mál sín.
Þannig hafa málin bróazt fólkinu í óhag og kjör bess
farið ört versnandi, brátt fyrir batnandi bjóðarhag, gott ár-
ferði efnahagslega, mikil aflabrögð, vélvæðingu og bætta bú-
skaparhætti.
Hinsvegar hafa stórgróðamenn og stóreignamenn vaðið
uppi og vaxið sem gorkúlur á mykjuhaug.
Hér verður að breyta til og ef samningur núverandi stjórn-
arflokka stendur, mun báð gerazt.
TJm betta og samninginn í heild verðum við að standa
sterkan vörð með rífttsstjórninni, líf hennar krefst bess.
Við í S.F.V. munum láta orð forsætisráðherra núverandi
stjómar okkur að kenningu verða og lesa stjórnarsamning-
inn kvölds og morgna og fylgjast vel með, hvað bokast, hvað
vinnst dag hvern og hvað hvert ár færir okkur nær beim
takmörkum sem samningurinn lofar.
Við munum jafnframt minna á bað sem hægt gengur eða
gleymist, fellur niður á milli, lendir utan vegar.
Ef við gerum bað ekki, svíkjum við bað fólk og okkur sjálf
sem stóðum að sigri S.F.V. og feldum fyrrverandi stjórn.
íslenzk stjórnmál voru komin í óleysanlegan vítahring
sem tryggði óvinsælli ríkisstjórn brotlausa setu.
Þáverandi stjórnarandstöðuflokkum, var um megn að rjúfa
bann vítahring, hann hefði heldur ekki rofnað í síðustu al-
bingiskosningum ef S.F.V. hefði ekki komið til hjálpar, — hér
tala staðreyndir.
Þess vegna verðum við að halda vöku okkar, halda áfram
að efla samtökin félagslega og efla blaðið „Nýtt land“ fjár-
hagslega og gera báð að góðu landsmálablaði.
Skylda okkar er, að standa vörð um gerðir ríkisstjórnar-
innar og hjálpa til við endurbyggingu bjóðarbúsins og bjóð-
arheildarinnar efnahagslega og ganga ríkt eftir að kjör fólks-
ins verði bætt, og að ekkert gleymist sem málefnasamning-
urinn kveður á um, — öll bau orð verða að standa.
G. V.
DVALARSTYRKIR
LISTAMANNA
Menntamálaráð íslands hefur ákveðið að úthluta
á þessu ári allt að 10 styrkjum, 80 þús. kr. hverjum,
til handa listamönnum er hyggjast dvelja erlendis
um a. m. k. tveggja mánaða skeið og vinna þar að
listgrein sinni.
Umsóknir sendist skrifstofu Menntamálaráðs, Skál-
holtsstíg 7.
Umsóknir verða afgreiddar tvisvar á árinu, vor og
haust.
MENNTAMÁLARÁÐ ÍSLANDS.
iniiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiitiiuiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiyj.
Ur víöri veröld
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
Lok borgarastyrj aldar í Súdan
í Addis Abeba í lok febrúar
1972 náðist samkomulag um
lok borgastyrjaldarinnar í Sú
dan á milli ríkisstjórnar lands
ins og skilnaðarhreyfingarinn
ar í suðurhluta landsins, Anja
Nja. Súdan verður sem næst
sambandsríki, ef samkomulag
ið verður staðfest. (Súdan er
sem kunnugt er stærsta land
Afríku, um 2,5 milljónir fer-
kílómetra að flatarmáli, en í-
búar þess eru um 15 milljónir
að tölu).
I.
Borgarastyrjöldin í Súdan
hófst i þann mund er Bretar
drógu sig til baka, en skömmu
áður en sjálfstæði landsins var
lýst yfir. Hún hófst á upp-
reisn suðurhersins svonefnda
18. ágúst 1954.
Borgarastyrjöldin hefur ver
ið háð af hörku og grimmd
af báðum aðilum. Uppreisnar-
menn munu sjaldan hafa hald
ið saman fjölmennu liði. Engu
að síður hafa fleiri en ein millj
ón jarðyrkja flosnað upp í
Suður-Súdan í átökunum. Þeir
hafa ýmist leitað til bæja eða
lengra inn í landið eða til
nágrannalandanna. Þannig
hafa um 163.000 flóttamann-
anna leitað hælis í Uganda og
um 40.000 í Zaire (Kongó).
(Jafnframt hefur liðlega ein
milljón manna haldið frá
Suður-Súdan til Norður-Sú-
dan í atvinnuleit, síðan landið
hlaut sjálfstæði).
Uppreisnarmenn eru sagðir
hafa notið stuðnings vestur-
veldanna og Israel, en aðdrátt
arleiðir þeirra hafa legið um
Eðíópíu, Uganda og Zaire
(Kongó). Síðla á árinu 1971
samdi Súdan við Eðíópíu og
Uganda um, að þau tækju fyr
ir vopnasendingar til upp-
reisnarmannanna, en ríkis-
stjórn Súdan lýsti um leið yfir
að hún væri reiðubúin að
veita suðurhéruðum landsins
meira sjálfsforæði en áður.
Þegar svo var þrengt að kost-
um þeirra, sáu uppreisnar-
menn þann kost vænstan að
ganga til samninga við ríkis-
stjórn Súdan.
II.
í maí 1969, fáeinum dögum
eftir að hann hrifsaði stjórn-
artaumana í sínar hendur,
veitti Nimeiry hershöfðingi
suðurhluta Súdan nokkurt
sjálfsforæði, þótt veigamestu
ákvarðanirnar um mál hans
væru eftir sem áður teknar í
Khartoum.
Ráðherra sá, sem tók við
málum Suður-Súdan var
Joseph Garang, sem var frá
suðurhéruðunum og naut
nokkurra vinsælda í þeim.
Hann varð samt einn þeirra,
sem stóðu að tilrauninni til
að hrekja Nimeiry hershöfð-
ingja frá völdum í júlí 1971.
Nimeirv hélt völdunum að lok
um, og Garang var tekinn af
lífi. Við málum Suður-Súdan
tók Abel Aleir. Síðar á árinu
1971 var Aleir kjörinn vara-
forseti. í suðurhéruðunum
voru um það leyti settir héraðs
stjórar sem báru ráðherra-
nafnbót.
III.
Samningaviðræðurnar í
Addis Abeba fóru fram undir
forsæti séra Burgess Carr frá
Líberíu, ritara Al-Afríkuönsku
kirkjuráðstefnunnar. Fyrir
samninganefnd súdönsku rík
Kunngerðar hafa verið til-
lögur þær, sem fulltrúar Norð
ur-Vietnam báru 1971 fram
fyrir hönd ríkisstjórnar sinn-
ar í samningaviðræðunum í
París. Að sögn Times eru frið-
artillögur Norður-Vietnam á
þessa leið:
1. Allur herafli Bandaríkj-
anna og bandamanna
þeirra verði fluttur á
brott á árinu 1971.
2. Allir hermenn og óbreytt-
ir borgarar, sem hertekn-
ir hafa verið í stríðinu,
verði úr haldi leystir jöfn
um skrefum sem herirnir
verða á brott fluttir, og
lokið verði við að leysa þá
úr haldi, um leið og brott
flutningi herjanna lýkur.
3. Bandaríkin láti af stuðn-
ingi við stjórnmálavöldin
í Suður-Vietnam, sem víki
fyrir nýrri landsstjórn,
sem bráðabirgðabyltinga-
stjórnin geti hafið við við
ræður um vandamál
landsins.
4. Bandar. greiði skaðabæt-
ur til ríkisstjórnarinnar 1
Hanoi og bráðabirgðabylt
isstjórnarinnar var Abel Aleir
varaforseti, en fyrir samninga
nefnd uppreisnarmanna var
Ebbon Gwonza, fyrrum ráð-
herra, sem verið hefur í út-
legð siðan 1965.
Meginatriði samkomulags-
ins eru þessi: Suðurhéruðin
hljóti eigið þing og lands-
stjórn í Juba. Suður-Súdanir
skipti her landsins í samræmi
við höfðatölu sína. Anja Nja-
hreyfingin falli frá skilnaðar-
stefnu sinni.
ingastjórnarinnar vegna
stríðstjóns.
5. Endi verði bundinn á i-
hlutun Bandaríkjanna í
Vietnam og þau virði Gen
far-samkomulagsgerðirn-
ar frá 1954 og 1962 um
Indó-Kína og Laos.
6. Vandamál vegna sam-
skipta landa Indó-Kína
verði leyst af indó-kín-
verskum aðilum á grund-
velli gagnkvgémrar virð-
ingar, sjálfstæðis, full-
veldis og óskertra landa-
mæra, og íhlutunarleysis
um innanlandsmál hverra
annarra.
7. Vopnahlé verði milli allra
viðkomandi aðila, eftir að
náðst hefur samkomulag
um ofannefnd atriði.
8. Alþjóðlegu eftirliti verði
á fót komið.
9. Alþjóðleg ábyrgð verði á
varðveizlu grundvallar-
réttinda þjóða Indó-Kína
hlutleysis Suður-Vietnam
Laos og Kambodsíu, og
varanlegs friðar á svæð-
inu.
H. J.
AUGLÝSING
Norsk stjórnvöld bjóða fram nokkra styrki handa
erlendum ungmennum til námsdvalar við norska
lýðháskóla eða menntaskóla skólaárið 1972—73. Er
hér um að ræða styrki úr sjóði, sem stofnaður var
8. maí 1970 til minningar um, að 25 ár voru liðin
frá því að Norðmenn endurheimtu frelsi sitt, og eru
styrkir þessir boðnir fram í mörgum löndum. Ekki
er vitað fyrirfram, hvort nokkur styrkjanna kemur !
í hlut íslendinga.
Styrkfjárhæðin á að nægja fyrir fæði, húsnæði,
bókakaupum og einhverjum vasapeningum.
Umsækiendur skulu eigi vera yngri en 18 ára og
ganga þeir að öðru jöfnu fyrir, sem geta lagt fram
gögn um starfsreynslu á sviði félags- eða menn-
ingarmála.
Umsóknum um styrki þessa skal komið til
menntamálaráðuneytisins, Hverfisgötu 6, Reykja-
vík. fyrir 14. april n.k. — Sérstök umsóknareyðu-
blöK í ráðuneytinu.
MENNTAMÁLARÁÐUNEYTIÐ,
29. marz 1972.
Friðaitillögur
N orður-V ietnam