Börn og menning - 01.10.2002, Blaðsíða 15

Litla Ijót og „Litli Ijóti andarunginn"
13
Úlfhildur Dagsdóttir
Litla Ijót og „Litli Ijóti andarunginn"
Muniði eftir sögunni af Litlu Ijót? Einhvers staðar býr í mínum smáa heila óljós minning um sögu, eða kannski
frekar leikrit, i Öskubuskustíl - eða var það útgáfa af Öskubusku? Ég man það ekki, en aðalpersónan var eins
og Ljóti andarunginn, alltaf kölluð Litla Ijót af systrum sínum, þar til allt í einu kom í Ijós að hún var ekkert Ijót,
hún bara hafði aldrei fengið að njóta sín. Þessi óljósa minning kom upp í huga mér þegar ég fór að velta fyrir
mér hvernig ég ætti að tengja þessar tvær ólíku myndir sem hér eru til umræðu, fyrstu íslensku teiknimyndina
Litlu lirfuna Ijótu og Disneymyndina Lilo og Stitch. Tengingin er augljós í tilfelli Litlu lirfunnar Ijótu sem er hefð-
bundin Öskubuskusaga en kannski ekki eins dagljós þegar kemur að Lilo og Stitch. Og nú verð ég að biðja um
þolinmæði, lesendur góðir, þetta kemur allt í Ijós í lokin.
Litla lirfan Ijóta
Ég hef áður rætt í þessu riti hversu lítið ís-
lenskar barnamyndir hafa höfðað til mín, og
hversu veika stöðu þær hafa haft í íslenskri
kvikmyndagerð. En ég talaði einnig um að
bjartari tímar væru framundan og er Litla
lirfan Ijóta án efa einn mesti Ijósgjafinn.
Teiknimyndagerð er gífurlegt þolinmæðis-
verk og að baki teikni- og hreyfimyndum af
ýmsu tagi liggur ótrúleg nákvæmnisvinna
sem fáir gera sér grein fyrir. Vissulega hefur
Gunnar Karlsson hlotið góða þjálfun í aug-
lýsingagerð sinni - en hann hefur gert glað-
legar auglýsingar í hreyfimyndastíl um árabil
- en þrátt fyrir það er það ótrúlegt afrek að
ráðast í gerð myndar af þessu tagi sem á sér
engan bakgrunn í íslenskri kvikmyndagerð.
Og hvernig tókst til? Ja, ég hef bara sjaldan
skemmt mér eins vel á íslenskri mynd, og
barnið sem ég fékk að láni til að skoða
myndina með mér (vinkona mín, sem er
örðu eldri en ég) var ekki síður hrifin. Sagan
er einföld og falleg hjá Friðriki Erlingssyni og
segir frá því að einn morgun vaknar lítil lirfa
á laufblaði og uppgötvar að hún situr uppi í
tré umkringd gróðri og skordýrum. Henni
finnst heimur sinn fallegur, enda er hann
það, þvf allt umhverfið er sérlega vel hannað
og fallegt, litaglatt og bústið. Litla lirfan áttar
sig alls ekki á að hún er sjálf takmarkað
augnayndi, fremur skökk öll í framan og
skögultennt að auki. En útstæðar tennurnar
koma sér aldeilis vel þegar að matmálstím-
anum kemur því litla lirfan lifir á laufblöðum
sem hún hakkar samviskusamlega í sig. Um
stund býr hún við þetta góða og fallega líf,
en þá kermur snákur í paradís, í formi býflugu
sem er alls óánægð með það hvað litla lirfan
er dugleg að borða matinn sinn og skammar
hana fyrir Ijótleika og græðgi. Og viti menn,
litla lirfan reynist svo þung að hún hreinlega
lekur út af laufblaðinu og lendir í háu grasi
þaðan sem útsýnið fagra yfir garðinn og
blómin er horfið. Núnú, þetta litla ævintýri
veltir af stað stórhættulegri atburðarás fyrir

litlu lirfuna sem lendir f klóm ástfanginna
þrasta og illskeyttrar kóngulóar en sleppur
ósködduð og eftir að hafa legið í dvala um
stund vaknar hún sem stórglæsilegt fiðrildi.
(Og nú vona ég að ég hafi ekki skemmt
myndina fyrir neinum.) Býflugan hofmóðuga
er nú öll mun undirgefnari og áttar sig
engan veginn á að hér er á ferðinni litla Ijóta