Börn og menning - 01.09.2008, Qupperneq 19

Franskbrauð og fleira gott
17
Amma er alvarlega
týpan, hún er
með töglin og
hagldirnar á
heimilinu og ber
ábyrgð á uppeldi
Lillu. „( hennar
heimi eiga bara
allir að láta
vel og breyta
rétt." (Fallin
spýta, bls. 42)
Afi aftur á
móti er oft til
í smá sprell, spilar við Lillu
og ræðir við hana á hennar grundvelli, þau
eru félagar og oft samsærismenn. Gömlu
hjónin eru fasti punkturinn í lífi Lillu fyrir utan
mömmu og pabba og hún getur alltaf treyst
á þau, sama á hverju dynur.
Svo vetrar og allt breytist
Enn er dagatalið í stóru hlutverki því í bók tvö,
Fallinni spýtu, lítur Lilla fljótlega á dagatalið
og sér dagsetninguna 12. október árið 1955.
Hún hefur aðeins verið heima nokkrar vikur
og skólinn er byrjaður. Faðir hennar hefur
fengið vinnu í Ameríku í nokkra mánuði og
ætlar þangað með konu
sinni en dæturnar eiga að
fara í pössun til ættingja.
Þá gerir Guðbjörg María
uppreisn og neitar að
fara til Bellu frænku.
Hún fær, með miklu
laumuspili og klækjum,
ömmu og afa með sér í
lið og er, áður en varir,
á leið til Austurfjarðar
með Katalínuflugbáti.
Hún er fjarska glöð
að hitta gömlu hjónin
aftur en þó togast á
í brjóstinu feginleiki
yfir því að hafa
sloppið við Bellu
frænku og söknuður
vegna foreldra sinna. En hún er komin til
afa sem tekur í nefið og les sögur og ömmu
sem smyr sultu ofan á franskbrauðssneiðar
í það óendanlega. Lilla upplifir fjölbreyttan
og viðburðaríkan vetur. Hún stendur uppi í
hárinu á handavinnukennaranum í skólanum
sem vill hafa kennsluna í föstum skorðum.
Lillu finnst handavinnuprufur asnalegar, í
Reykjavík sauma þær náttföt í staðinn. Máli
sínu til sönnunar dregur hún fram náttföt
sem fær stelpurnar til að missa andann.
Svo þrömmuðu þær upp og Lilla
sótti náttfötin. Hvítur, víður bolur og
stuttbuxur með grænum og fjólubláum
blómum.
„Beibi doll!" hvíslaði Magga agndofa.
„Beibí doll náttföt!" stamaði Kata.
(Fallin spýta, bls. 41)
Hún kynnist dauðanum þegar Mangi
á Hjalla verður úti. Hann hafði farið til
rjúpnaveiða og fengið hjartaáfall, þoldi ekki
kuldann. Lilla tekur andlátið afar nærri sér
enda hafði þeim Manga verið vel til vina. Hún
upplifir jólin langt frá mömmu og pabba og
þrátt fyrir að gott sé að vera hjá afa og ömmu
saknar hún foreldra sinna og Reykjavíkur og
á erfitt með að sofna að kvöldi aðfangadags.
Vetrarveðrið veldur rafmagnsleysi og
snjónum kyngir niður og gefur
börnum möguleika
á alls kyns leikjum
og slagsmálum. En
það besta við dvölina
á Bakka er að vera
hjá afa og ömmu
og leika við Kötu
og Möggu. Bókinni
lýkur á sólarkaffi sem
haldið er 17. febrúará
Austurfirði, þá gægist
sólin yfir hæsta tind í
örfáar mínútur.
Rokk í Reykjavík
Þriðja bókin, Stjörnurog
strákapör, gerist tveimur
árum seinna um sumar
KRISTÍN steinsdóttir
%
á brúsa. Annars er lífið
á Austurfirði ekki svo
ólíkt lífinu í borginni, bara
hægara og nánara. Allir
þekkja alla, allir fullorðnir
kannast við Stefán, föður
Lillu sem ólst þarna upp og
Lilla fær ýmislegt að heyra
um pabba sinn; að hann hafi
verið óþekktarangi, jafnvel
kallaður villidýr af nágrönnum.
Lilla á augljóslega ekki langt að
sækja orkuna.
Afi og amma
Föðurforeldrar Lillu eru dæmigerð
gamaldags hjón, svona eins og sögur sem
gerast áður fyrr lýsa þeim. Hér má til dæmis
nefna bækurnar um Hönnu Maríu eftir
Magneu frá Kleifum. Amma er heimavinnandi
- nema þegar síldin lætur sjá sig, þá drífur
hún sig í stígvél og stormar niður á plan til
að salta. Henni er mjög annt um að allt sé
fínt og þrifalegt heima við og ætlast til að
heimilisfólkið fylgi þeim reglum sem hún
setur varðandi umgengni. Fyrir jólin er til
dæmis allt þrifið í hólf og gólf, bæði loft og
veggir. Svona birtist hún Lillu þegar stelpan
stígur út úr rútunni byrjun fyrstu sögu:
Amma var lágvaxin kona með kringlótt
gleraugu. Hún var grönn með örþunnar
fléttur sem voru festar í hring uppi á
höfðinu. Flétturnar höfðu verið dökkar
en voru farnar að grána. Hún var með
hvíta, fína blúndusvuntu á maganum
og upp á axlir. (Franskbr.,bls 14)
Afi er eins og afar eiga að vera í sögum,
gamall og gráhærður, geðgóður og
skemmtilegur. Frá sjónarhorni Lillu er honum
lýst svo:
Afi var stór og feitur. Utan um stóra
skallann lagðist þykkur hárkragi.
Háisinn var kafloðinn og hárin stóðu út
úr eyrunum á honum. Hann var með
ægilega stórt nef. Það var rautt með
bláum æðum. Hann tók mikið í þetta
nef. (Franskbr., bls 14)