Börn og menning - 01.09.2012, Qupperneq 10

10
Börn og menning
Helga Birgisdóttir
Minnisbækur Kidda klaufa
(ekki dagbækur!)
Umræðan um drengi sem geta ekki
lesið sér til gagns og skort á lesefni fyrir
drengi hefur verið áberandi um nokkurt
skeið.1 Ekki er þó nóg að rýna i það sem
drengir lesa ekki, einnig er gagnlegt að
skoða hvað þeir lesa og meðal þess sem
drengir hafa lesið upp til agna síðustu
árin eru bækurnar um Kidda klaufa eftir
Jeff Kinney. Þrjár bækur af sjö hafa verið
þýddar á íslensku, Dagbók Kidda klaufa
(2007), Dagbók Kidda klaufa: Róbbi rokkar
(2010) og Dagbók Kidda klaufa: Ekki i
herinn! (2011) sem hlaut Bókaverðlaun
barnanna. í Ijósi þessa er eðlilegt að spyrja:
Af hverju vilja strákar lesa þær? Hér verður
gerð atlaga að svari við spurningunni.
Kæra dagbók - eða ekki!
Kiddabækurnar eru „teiknaðar lesbækur"
þar sem hver síða minnir á rúðustrikaða
stílabók, leturgerðin er stórkallaleg og líkist
því hvernig maður ímyndar sér að rithönd
10-12 ára stráks sé. Myndir eru á nær hverri
síðu og þær eru teiknaðar í einföldum stíl og
ýmist styðja eða bæta við auðlesinn textann.
Yfirskriftina „dagbók" ætti ekki að taka
mjög hátíðlega því í upphafi fyrstu bókarinnar
kemur skýrt fram að aðalsöguhetjan ætlar
sér ekki að skrifa dagbók:
Fyrir það fyrsta þá er þetta minnisbók,
ekki dagbók. Ég veit að það stendur
dagbók framan á henni, en þegar
mamma keypti hana bað ég hana
sérstaklega um að kaupa eitthvað sem
ekki stendur dagbók framan á (Dagbók
Kidda klaufa, 1)
Kiddi tekur það líka fram að hann ætli sér
ekkiaðskrifa um „tilfinningarog [sinn] „innri
mann", hvað þá að hann skrifi lummuleg
orð eins og „kæra dagbók" - enda hefur
hann „nú fleira að gera" (1).
Bækurnar líta sem sagt ekki út fyrir að
vera erfiðar aflestrar og þær virðast ekki vera
væmnar, en margir drengir líta á bóklestur
sem of tilfinningasama og kvenlega iðju og
forðast hana því.2 Að auki fjalla bækurnar um
málefni sem flestir drengir kannast við og eru
uppfullar af bröndurum. Aðalumfjöllunarefni
bókanna eru samskipti Kidda við aðra
meðlimi fjölskyldunnar: Pabba sem vill að
hann verði að „alvöru karlmanni", mömmu
sem vill að hann lesi meira, rokkarann Róbba
stóra bróður og dekurrófuna Manna litla
bróður. Einnig koma við sögu mishallærislegir
vinir, harðjaxlar, sætar stelpur og leiðinlegir
kennarar. Vandamálin sem Kiddi glímir við
eru ekki sérlega átakamikil, meira er lagt
upp úr húmornum og sögurnar einkennast
af klaufaskapnum I Kidda og hálfgerðum
1 Um þetta er meðal annars fjallað I „En þá er verzt, ef
engin bókin er við höndina eða ekki við þeirra hæfi"
(Börn og menning 2012, 1. tbl., 27. árg.) og vísað til
íslenskra rannsókna á bóklestri barna og unglinga. Sjá
einnig: Skýrsla starfshóps um námsárangur drengja.
2011. Reykjavíkurborg, skóla- og frístundasvið.
2 Annette Wannamaker. 2009. Soys in Children's
Literature and Popular Culture. Routledge, New York
og London, bls. 10-15.