Börn og menning - 01.09.2012, Side 11

Minnisbækur Kidda klaufa (ekki dagbækur!)
11
kúk-og-piss-húmor sem kemur til dæmis
skýrt fram þegar Kiddi mætir í kirkju með
súkkulaðiblett á buxunum og hefur óskaplega
miklar áhyggjur af því að sæta stelpan haldi
að hann hafi kúkað á sig.
Gott lesefni og góðar fyrirmyndir
Þeir sem láta sig bóklestur drengja varða eru
sammála um að drengir eigi að lesa meira
en þeir gera og að þeir eigi að lesa „góðar
bókmenntir". Hins vegar er stórt bil á milli
þess sem velmeinandi fullorðnu fólki finnst
að drengir eigi að lesa og þess sem þeir lesa
i raun og veru.
Strákar lesa einna helst upplýsingabækur,
9rín og húmor af ýmsum toga,
blaðagreinar, vísindaskáldsögur, fantasíur og
ævintýrasögur. Thomas Newkirk segir bækur
af þessu tagi ekki teljast til fagurbókmennta.
Almennt sé talið að drengir eigi að þroskast
.,frá" þessum bókum og í átt að þyngra og
raunsærra efni, efnis sem geri meiri kröfur
bl lesenda, m.a. hvað varðar lesskilning.3
'ðulega gerist það þó ekki eða fremur seint.
Almennt lesa drengir siður en stelpur Ijóð
eða raunsæjar skáldsögur, hvað þá bækur
^neð kvenkyns aðalsöguhetju. Drengir lesa
með öðrum orðum sjaldan og mun síður
en stelpur bækur sem fullorðið fólk telur til
bókmennta.4
í bókunum sem drengir lesa eiga að
vera góðar fyrirmyndir. Um þetta eru allir
sammála og margir telja þessar fyrirmyndir
e|Qa að vega upp á móti neikvæðum og
e|nhliða fyrirmyndum sem oft er að finna
' ^æ9urmenningu samtímans. Mismunandi
er þó hvað fólk telur vera góðar fyrirmyndir
og þeir eru til sem telja drengjum það fyrir
bestu að lesa einfaldar bækur um „alvöru
stráka", bækur þar sem hefðbundnum
karlmennskugildum er haldið á lofti. Þetta
valdi minni „ruglingi" og hvetji drengi til að
lesa fleiri bækur og lengri en þeir nú gera.5
Þetta er ekki algengt viðhorf og kanadíski
bókmenntafræðingurinn Perry Nodelman
segir það algengast að fullorðið fólk telji
drengjum hollast að lesa bækur þar sem
er að finna karlkyns aðalpersónu sem er
í upphafi táknmynd hinnar hefðbundnu,
einhliða og ráðandi karlmennsku en lærir
að verða viðkvæmari, elskulegri og minna
upptekin af stríðni, slagsmálum og öðru
því sem helst einkennir, eða á að einkenna
„alvöru stráka".6
Nodelman er ekki hissa á þessu jákvæða
viðhorfi til „öðruvísi" karlmennsku og segir
bækur sem hampa þessu viðhorfi vera
skrifaðarfyrirlesendursemsjá hag sinn íþvíað
gagnrýna hinar samfélagslega viðurkenndu
hugmyndir um ráðandi karlmennsku. Þessir
lesendureru t.d. „hinsegin" strákar - strákar
sem eru samkynhneigðir eða óvissir um
kynhneigðsína, „stelpustrákar" og „nördar",
strákar af lægri stétt, innflytjendur eða aðrir
sem einhverra hluta vegna eru ekki mikils
metnir innan strákahópsins eða samfélagsins
í heild.7
„Sonur minn gefst ekki upp!"
( bókunum um Kidda klaufa eru
hefðbundnar hugmyndir og birtingarmyndir
karlmennskunnar ekki gagnrýndar ( svo
mörgum orðum en augljóst er að Kiddi
passar ekki inn í hið fyrirframgefna mót, þrátt
fyrir ákafan vilja föður hans. Kiddi er hálfgerð
veimiltíta og tilheyrir alls ekki klíku vinsælu
krakkanna í skólanum. Að auki er hann
miðjubarn, kúgaður af eldri bróður sínum og
fær enga athygli frá foreldrunum samanborið
við litla bróður. Brandararnir ganga þó flestir
út á tilraunir Kidda til að sanna sig á einn eða
anna hátt en sjaldnast gengur nokkuð upp
hjá klaufabárðinum, allra síst tilraunir hans til
að verða „alvöru maður".
( Dagbók Kidda klaufa, reynir mamma
að fá son sinn til að taka þátt í vetrarstarfi
leikfélagsins. Kidda langar alls ekki að vera
með og reynir því að fá pabba í lið með sér
með því að segjast þurfa að fara í líkamsrækt
á sama tíma. Allt kemur þó fyrir ekki og
Kiddi endar sem syngjandi tré uppi á sviði
- sem er bæði niðurlægjandi og fyndið. Um
jólin verður hann svo fyrir vonbrigðum með
jólapakkana sína - sem eru sorglega fáir -
og aðalgjöfin frá pabba er ekkert annað en
3 Thomas Newkirk. 2002. Misreading Masculinity:
Boys, Literacy and Popular Culture. Portsmouth,
Heinemann, bls. 68-75.
4 Um þetta fjalla t.d. Thomas Newkirk, Michael Smith
og Jeffrey Wilhelm.
5 Annette Wannamaker. 2009.
6 Perry Nodelman. 2002. „Making the Boys Appear:
The Masculinity of Children's Fiction". Ways of
Being Male: Representing Masculinities in Children's
Litearture and Film (ritstj. John Stephens), bls. 1-14.
Routledge, NewYork, bls. 11-13.
7 Perry Nodelman 2002, bls. 13.