Morgunblaðið - 07.01.2021, Síða 36

36
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 7. JANÚAR 2021
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Segja má aðkosn-ingatörn-
inni í Bandaríkj-
unum hafi lokið í
gær með talningu
eftir kjördaginn
áður. Þegar þetta
er skrifað er þó
ekki talið algjörlega útséð
um hvernig úrslitin falli, því
enn er eftir að telja nokkra
tugi þúsunda atkvæða. Sleg-
ist var um bæði sæti
Georgíuríkis í öldungadeild-
inni í Washington.
Fjölmiðlar vestra töldu þá
orðið því sem næst öruggt að
fullyrða mætti að demókrat-
ar hefðu þegar náð öðru
þingsætinu af repúblikönum
og þeir hefðu einnig forystu í
talningu um hitt þingsætið
þótt þar væri munurinn enn
minni. Fari svo, sem ekki er
líklegt, að einungis annað
sætið falli til demókrata
gætu andstæðingar þeirra
litið á úrslitin sem varnar-
sigur sinn. Þá yrði þrengra
svigrúm fyrir forseta demó-
krata að eiga við að koma
málum sínum í gegn í
þinginu, hvort sem um væri
að ræða lagamálefni eða
skipun í fjölmörg áhrifamikil
embætti sem öldungadeildin
á seinasta orðið um.
Falli bæði sætin til demó-
krata þá er staðan jöfn í
þinginu og ímynd nýliðinna
kosninga fyrir repúblikana
myndi versna enn. En of
mikið væri sagt að telja að
staða demókrata væri þá
sterk í þinginu. Því það vill
gleymast að í kosningunum í
nóvember sl. töpuðu demó-
kratar verulegu fylgi og þar
með fulltrúum í hinni fjöl-
mennu fulltrúadeild þingsins,
svo að þar skilja aðeins örfá
sæti fylkingarnar að. Það á
eftir að verða demókrötum
erfið raun. Við þetta bætist
að aldrei í sögu Bandaríkj-
anna hefur veikari forseti
komið nýr í Hvíta húsið.
Hann var, svo sem frægt er,
geymdur í kjallaranum
heima hjá sér næstum alla
kosningabaráttuna, en ræki-
lega studdur af bandaríska
fjölmiðlaveldinu sem lét sér
nægja að fá sendar spurn-
ingar til frambjóðandans frá
umsjónarmönnum hans og
sitja svo „hugfangnir“ fyrir
framan hann þegar Joe las
svörin af spjöldum sem ekki
var endilega ljóst hvort hann
hefði haft nokkuð með að
gera!
En þessi úrslit sem nú
urðu eru þó hvergi nærri því
að vera óvenjuleg. Þegar
Obama hvarf úr Hvíta húsinu
fékk Donald
Trump meirihluta
í báðum þing-
deildum í ferða-
nesti. Þegar
George W. Bush
kvaddi 2008 fékk
Obama meirihluta
í báðum þing-
deildum í sitt nestisbox.
Munurinn er sá að Trump
tapaði sínu embætti eftir 4 ár
eins og Jimmy Carter gerði.
Það gerði Bush eldri einnig,
en þá verður að hafa í huga
að hann hafði verið varafor-
seti Reagans í 8 ár áður en
hann varð forseti og repú-
blikanar höfðu því haldið
Hvíta húsinu í 12 ár sam-
fleytt.
Svo að samanburðinum sé
haldið áfram þá má minna á
að Carter átti við Ronald
Reagan að eiga sem eftir 4 ár
í embætti forseta vann meiri-
hluta í 49 af 50 ríkjum
Bandaríkjanna. Mondale,
keppinautur hans, vann að-
eins sitt heimaríki, en jafnvel
þar munaði aðeins örfáum at-
kvæðum að Reagan ynni það
eins og öll hin.
En Trump átti við Joe Bi-
den, sem er varla umdeilt að
gengur „ekki á öllum,“ og var
því geymdur í kjallaranum
ásamt öðru því sem passaði
ekki í stássstofurnar uppi.
Það er ekki góð einkunn
fyrir Trump að hafa ekki
ráðið við það.
En hans menn geta bent á
að enginn forseti á síðari
tímum hefur sætt öðru eins
einelti og Trump sætti í sinni
tíð. Nær allt kjörtímabilið
var sveit sérstaks saksókn-
ara með tugi saksóknara og
rannsakenda að fara yfir
ásakanir um að Rússar hefðu
séð til að Trump ynni kosn-
ingarnar 2016.
Allir helstu fjölmiðlar
Bandaríkjanna fylgdu þess-
ari dellu eftir eins og þeir
vissu sjálfir ekkert í sinn
haus. Það var einnig eftir-
tektarvert að evrópskir fjöl-
miðlar töldu allan þennan
tíma að þarna væri verið að
fjalla um alvöru mál, og það
jafnvel risavaxið mál og urðu
því sér til minnkunar eins og
starfssystkinin vestra.
En það hefur sjálfsagt orð-
ið huggunarríkt fyrir Trump
í harmi hans að Gallup birti
niðurstöður könnunar sinnar
í gær sem sýndi að hann, Do-
nald Trump, væri á þessari
stundu dáðasti maður Banda-
ríkjanna. Obama kom næstur
á eftir Trump og sá þriðji í
kjallara þessarar mælingar
var nýkjörni forsetinn, Joe
Biden. Sko hann.
Löngum kosn-
ingaslag er lokið
vestra en ofsagt að
taka undir með karl-
inum að friður sé
„skollinn á“}
Að loknum stóraslag
S
amfélög verða til úr mörgum ólíkum
þáttum. Aðstæður eru mótandi
þáttur, ekki síst þar sem landslag
rammar inn bæjarstæði á stór-
fenglegan en jafnframt ráðandi
hátt. Menning og atvinnuhættir ráðast líka af
legu samfélaga, í okkar tilviki aðgengi að
landsins gæðum – fiskimiðum, vatni, orku og á
síðari tímum atvinnuskapandi náttúru – og
samgöngum á hverjum tíma.
Fáir bæir eru fegurri eða eiga merkari sögu
en Seyðisfjörður. Milli himinhárra fjalla hefur
byggst upp öflugt samfélag, menningarlegur
hornsteinn og sögufrægur staður. Þar kom í
land fyrsti símastrengurinn sem tengdi Ísland
við umheiminn og þaðan hafa ferðalangar
lengi lagt yfir hafið og gera enn. Tengingin við
umheiminn er þar sterk og í raun má segja að
Seyðisfjörður sé heimsborg í dulargervi. Fjöldi erlendra
listamanna hefur dvalið við listsköpun í lengri eða
skemmri tíma, þar eru veitingastaðir á heimsmæli-
kvarða, mannlífið er blómlegt og Seyðisfjörður geymir
sögufrægar byggingar af erlendum uppruna – litrík,
norskættuð timburhús frá fyrstu áratugum 20. ald-
arinnar gera Seyðisfjörð einstakan meðal bæja á Íslandi.
Mörg þeirra hafa mikið menningarsögulegt gildi og
njóta friðunar í samræmi við það. Sum hafa fengið glæsi-
lega andlitslyftingu á undanförnum árum og eigendur
varið ómældum tíma og fé í varðveislu þeirra.
Aurskriðurnar sem féllu á bæinn skömmu fyrir jól
skutu Íslendingum öllum skelk í bringu og þjóðin fylgd-
ist agndofa með fréttum. Ótrúleg mildi var að
ekki yrði manntjón í hamförunum og engu
líkara en almættið hafi staðið vörð um bæjar-
búa. Þeirra bíður nú það verkefni að bæta hið
veraldlega og menningarlega tjón sem varð,
græða sárin og standa saman. Stjórnvöld
hafa heitið því að styðja Seyðfirðinga og
vinna við hreinsun og endurreisn er hafin.
Brýnt er að bjarga sem mestu af persónu-
legum verðmætum íbúa, og jafnframt er
mikilvægt fyrir samfélagið að menningararf-
urinn glatist ekki. Þúsundir sögulegra ljós-
mynda í eigu Tækniminjasafnsins fundust
heilar í aurnum og vinna við björgun úr safn-
kostinum hefur gengið vel. Það er menningin
sem gerir okkur mennsk og hana ber okkur
að varðveita.
Í dag sæki ég Seyðfirðinga heim, ásamt
þjóðminjaverði og forstjóra Minjastofnunar, til að sjá að-
stæður með eigin augum. Ég er full eftirvæntingar að
hitta kraftmikið heimafólk, en kvíði því jafnframt örlítið
að standa frammi fyrir eyðileggingunni sem hefur orðið.
Við vitum að húsin geyma merka sögu, bæði fjölskyldna
og samfélagsins alls og það er okkar skylda að sýna að-
stæðunum áfram virðingu. Það hafa allir hlutaðeigendur
sannarlega gert hingað til og svo verður áfram. Það mun
Þjóðminjasafnið gera sem og Minjastofnun, en báðar
stofnanirnar gegna lykilhlutverki við viðgerð húsa og
safngripa.
Lilja Dögg
Alfreðsdóttir
Pistill
Heimsborg við hafið
Höfundur er mennta- og menningarmálaráðherra.
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
BAKSVIÐ
Ágúst Ingi Jónsson
aij@mbl.is
Fjallaverkefnin nutu mikillavinsælda í fyrra og viðsáum talsvert af nýjufólki koma inn í starf
Ferðafélagsins. Nýtt ár byrjar einn-
ig af krafti, nýliðar síðasta árs halda
áfram reynslunni ríkari og nýtt fólk
hefur skráð sig,“ segir Páll Guð-
mundsson, framkvæmdastjóri
Ferðafélags Íslands. Á síðasta ári
jókst þátttaka í
fjallaverkefnum
og ferðum um
20%. Fyrrnefnd
fjallaverkefni
hafa verið kynnt í
vikunni á sam-
félagsmiðlum og
áhugi verið mikill
að sögn Páls.
Fjallaverk-
efnin eru 14 tals-
ins og standa yfir
í 4-12 mánuði. Á sjötta hundrað
manns hafa skráð sig og er uppselt í
tólf þessara verkefna. Á annað
hundrað manns er á biðlista og
verður bætt við verkefnum næstu
daga.
Þau eru miserfið og sniðin að
getu, áhuga og reynslu þátttakenda.
Heiti þeirra gefa nokkra hugmynd
um hvað er að ræða í hverju tilviki.
Nefna má verkefnin alla leið, 52
fjallatindar, fyrsta skrefið, næsta
skrefið, meistaradeildina, léttfeta,
fótfráan og þrautseigan.
Meistaradeildin erfiðust
Af einsökum fjallaverkefnum
nefnir Páll að í ár eru tíu ár síðan 52
fjalla verkefninu var hleypt af
stokkunum. Þess verður m.a.
minnst með því að í ár verða sömu
fararstjórar og í upphaflegu göng-
unum, þau Hjalti Björnsson, Páll
Ásgeir Ásgeirsson og Rósa Sigrún
Jónsdóttir. Páll segir að Meistara-
deildin sé líklega erfiðasta verk-
efnið, en það er ætlað fólki sem hef-
ur mikla reynslu af fjallgöngum og
er í góðu formi. Verkefnið sam-
anstendur af 15 göngum, í flestum
tilvikum á brattgeng og krefjandi
fjöll í 1-2 þúsund metra hæð. Há-
punkturinn verður ganga á Hvanna-
dalshnúk um Virkisjökul og Dyr-
hamar.
Ferðafélag Íslands stendur
fyrir Ferðafélagi barnanna og FÍ
Ung. Uppselt er í allar ferðir
Ferðafélags barnanna sumarið
2021 og verður bætt við ferðum.
Skálarnir vel bókaðir
Páll segir greinilegt að vaxandi
áhugi sé á útivist og hafa bókanir í
skála félagsins gengið vel. Þar sé
þó talsverð óvissa vegna bókana
ferðaskrifstofa fyrir erlenda ferða-
menn vegna kórónuveikinnar. Að-
spurður um vaxandi áhuga á útivist
segist Páll telja að helstu skýringar
fyrir utan heilnæma hreyfingu, úti-
veru og góðan félagsskap meðal
annars þá að fleiri ferðist innan-
lands og færri fari til útlanda. Þá
verði fólk háð því að fara út og
hreyfa sig og endurnæra líkama og
sál.
Ferðafélagið hefur gripið til
margvíslegra ráðstafana til að koma
í veg fyrir smit í ferðum og annarri
starfsemi félagsins. Þannig er fjöldi
þátttakenda í fjallaverkefnum t.d.
takmarkaður við 30-50 manns og
miðað er við að hægt sé að skipta
hópum upp þannig að 10 manns með
fararstjóra verði í hverju teymi.
Iðulega sé farin hringleið til að hóp-
ar þurfi ekki að mætast, hugað sé
að mismunandi brottfarartíma og
fjölda fólks í skála og bílum. Allt sé
gert til að mæta sóttvarnareglum og
Páll segir að það sé hægt að ná
miklum árangri í baráttu við veir-
una með því að fylgja persónu-
bundnum sóttvörnum.
Páll segir að Ferðafélaginu hafi
tekist að „ná mjúkri lendingu“ í
rekstri sínum þrátt fyrir erfitt ár
2020 vegna færri gistinátta í skálum
félagsins samfara fækkun erlendra
ferðamanna til landsins. Hann
þakkar árangurinn aðhaldi í rekstri,
frestun á stórum framkvæmdum,
aukinni þátttöku í ferðum félagsins
og auknum tekjum vegna fjölgunar
félagsmanna sem eru nú 10 þúsund
talsins.
Aukinn áhugi og
verkefnum fjölgað
Ljósmynd/Hermann Þór Snorrason
Á leið á toppinn Horft yfir til Hvannadalshnúks af Hrútsfjallstindum.
Páll
Guðmundsson
Fjölbreytni
» Í ferðaáætlun Ferðafélags
Íslands fyrir þetta ár má finna
yfir 200 ferðir, allt frá ferðum á
göngustígum í þéttbýli yfir í
fjallgöngur á hæstu tinda
landsins.