Morgunblaðið - 13.03.2021, Page 18

ÚR BÆJARLÍFINU
Sigmundur Sigurgeirsson
Selfossi
„Þetta hefur gengið vonum fram-
ar enda ótrúlega heppilegt tíðarfar,“
segir Pálmi Pálsson, eigandi bygg-
ingafyrirtækisins Pálmatrés, sem er
að klára uppsteypu á sex hæða fjöl-
býlishúsi við Austurhóla á Selfossi
þessa dagana. Húsið verður hæsta
íbúðarbygging á Suðurlandi og sjálf-
sagt ekki hærri byggingar aðrar en
Knarrarósviti í héraðinu. Í blokkinni
eru 35 íbúðir en gert er ráð fyrir fjór-
um slíkum austur með byggðinni.
Pálmi segir að byggingin sé talsvert á
undan áætlun enda var fyrsta steypa
þann 13. október síðastliðinn og ætlar
hann að íbúðirnar verði afhentar síðla
hausts á þessu ári.
„Þetta er ótrúlegur bygging-
arhraði enda um að ræða ekki nema
um 112 virka vinnudaga sem við höf-
um verið þarna. Þar spilar saman
veðrið, hönnun og mannafl,“ segir
hann en um 20 starfsmenn Pálmatrés
eru að jafnaði við vinnu á staðnum
auk um tíu annarra iðnaðarmanna.
Flestar íbúðirnar eru 2-3 her-
bergja og um 69 til 84 fermetrar að
stærð og hefur spurnin eftir þeim
verið mjög mikil að sögn Pálma. „Við
erum byrjuð að taka niður pantanir
og ætli ég sé ekki búinn að lofa nú
þegar um 25 íbúðum, þetta fer hratt,“
segir hann. Hefur hann enda áform
nú þegar um sambærilega byggingu
á næstu lóð við hliðina.
- - -
Á morgun rennur út umsókn-
arfrestur vegna starfa við nýjan
grunnskóla á Selfossi sem starf-
ræktur verður frá og með næsta
hausti. Ber hann nafnið Stekkjaskóli
og er í nýju hverfi sunnan núverandi
byggðar á Selfossi. Um er að ræða
um 20 störf sem þarf að fylla fyrir
haustið og segir Þorsteinn Hjart-
arson, sviðsstjóri fjölskyldusviðs Ár-
borgar, að fjölmargar umsóknir hafi
þegar borist. „Það verður ákveðið
lúxusvandamál fyrir skólastjórann að
ráða úr þeim hópi,“ segir Þorsteinn.
Skólinn er ekki tilbúinn og verður
notast við færanlegar kennslustofur
fyrsta veturinn þar sem verða í um
150 nemendur í 1. til 4. bekk.
Búið er að bjóða út fyrsta áfanga
nýs skólahúsnæðis og er ætlun að þar
hefjist kennsla haustið 2022.
Nokkur styrr hefur staðið meðal
foreldra skólabarna um ákvörðun
bæjaryfirvalda að færa nemendur
annarra skóla í bænum yfir í um-
ræddar færanlegar skólastofur m.a. í
ljósi þess að talsverðar framkvæmdir
eru á svæðinu sem er í mikilli upp-
byggingu.
- - -
Og enn af framkvæmdum. Í
gær var tekin fyrsta skóflustungan að
nýrri byggð í landi Jórvíkur í gamla
Sandvíkurhreppi, þar sem byggja á
um 350 íbúðir fyrir um 800 til 900 íbúa
á næstunni. Um er að ræða blandaða
byggð á tæpu 15 hektara af þeim 44
hekturum í eigu Akurhóla ehf. sem er
byggingaraðili verksins. Samið hefur
verið við Borgarverk ehf. um jarð-
vinnu á svæðinu og ætlunin er að hefja
byggingu fyrstu íbúðarhúsanna í júní
á næsta ári og hverfið verði fullbyggt
á næstu þremur til fjórum árum.
- - -
Listalíf er að lifna á nýjan leik í
sveitarfélaginu eftir að hafa legið í
dvala undangengna mánuði. Æfingar
eru hafnar hjá Karlakór Selfoss en
óljóst er með tónleikahald vorsins sem
stendur. Þá er starf hafið hjá Leik-
félagi Selfoss sem stendur meðal ann-
ars fyrir námskeiðum þessi dægrin.
Þá er nýhafin sýning á verkum lista-
konunnar Dúddu í listagjánni í bóka-
safni bæjarins. Um er að ræða verk
unnin úr íslenskri ull sem eiga það
sameiginlegt að vera í hringformi.
Innblástur verkanna er sóttur í ís-
lenska náttúru og þá hringrás sem
stöðugt á sér þar stað. Sýningin
stendur til 8. apríl næstkomandi.
Morgunblaðið/Sigmundur Sigurgeirsson
Hæsta húsið Hæsta íbúðabygging Suðurlands rís nú í útjaðri Selfoss, þar
sem verða 35 íbúðir á sex hæðum. Fjögur slík hús munu rísa við sömu götu.
Hæsta íbúðabygging á Suðurlandi að rísa
18 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 13. MARS 2021
SVIÐSLJÓS
Sigurður Bogi Sævarsson
sbs@mbl.is
„Friðlýsing Látrabjargs skiptir
miklu máli,“ segir Rebekka Hilm-
arsdóttir bæjarstjóri í Vesturbyggð.
„Að þessi formlegi stimpill sé kom-
inn leiðir til þess að væntanlega
verður hafist handa um innviða-
uppbyggingu, endurbætur á vegum
og meiri kynningu á svæðinu. Mögu-
leikarnir eru
margir“
Á dögunum
skrifaði Guð-
mundur Ingi
Guðbrandsson
umhverf-
isráðherra undir
skjal um friðlýs-
ingu Látrabjargs.
Þetta er eitt
margra friðlýs-
ingaverkefna sem unnið hefur verið
að í umhverfisráðuneytinu á líðandi
kjörtímabili; mál sem hafa verið að
tínast í höfn eitt af öðru á síðasta
árinu eða svo.
Bjargið hæst í Heiðnukinn
Alls er Látrabjarg 14 kílómetra
langt þar sem það liggur frá austri
til vesturs mót Breiðafirði og er ysti
hluti sunnanverðs Vestfjarðakjálk-
ans. Alls skiptist bjargið í fjóra hluta
og er hæst þar sem heitir Heiðna-
kinn, hvar það er 444 metrar yfir sjó.
Látrabjarg er eitt stærsta fugla-
bjarg Evrópu og flokkast sem al-
þjóðlega mikilvægt fuglasvæði.
Markmið friðlýsingarinnar er líka að
vernda sérstætt og fjölbreytt lífríki
svæðisins og búsvæði fugla. Á svæð-
inu er til að mynda stærsta þekkta
álkubyggð heimsins. Fjölmargar
tegundir fugla verpa á svæðinu, þar
á meðal tegundir sem eru á válista,
svo sem lundi og álka. Við Látra-
bjarg er líka að finna búsetu- og
menningarminjar. Þá sést myndun
Vestfjarða í bjarginu; jarðlög í
mörgum stöflum.
Samráð mikilvægt
Í Vesturbyggð hefur lengi verið
óskað eftir friðlýsingu Látrabjargs
og í aðalskipulagi svæðisins árið
2014 var gert ráð fyrir því að um-
ræddar slóðir yrðu friðlýstar, frið-
land eða fólkvangur. Raunar var í
umræðu á tímabili að gera allan
kjálkann milli Breiðafjarðar og Pat-
reksfjarðar að þjóðgarði, það er
Rauðasand, Örlygshöfn, Látravík og
Látrabjarg. Þegar á reyndi var ekki
hljómgrunnur fyrir því, að sögn bæj-
arstjórans, og málið því látið niður
falla.
„Þetta svæði er í eigu fjölda fólks
og samráð skiptir því miklu, eins og
gert var við undirbúning friðlýsing-
arinnar. Svona mál þurfa að vinnast
í sátt,“ segir Rebekka Hilmarsdóttir
og að lokum:
Áhugasöm um nýjan þjóðgarð
„Slíkt gildir einnig um skipulags-
vinnu vegna innviðaframkvæmda,
en við Bjargtanga og út að Látra-
bjargi þarf að útbúa göngustíga,
merkingar og fleira slíkt. Að slík
verkefni yrðu látin sitja á hakanum
held ég að hafi ráðið miklu um and-
stöðu landeigenda við þjóðgarðs-
hugmyndina á sínum tíma. Hins veg-
ar erum við núna áhugasöm um þær
fyrirætlanir sem umhverfisráðherra
hefur uppi um að svæðið frá Vatns-
firði og þar um fjöll norður í Dynj-
anda við Arnarfjörð verði gert að
þjóðgarði. Vonandi kemur eitthvað
gott út úr því starfi.“
Friðlýsingin skapar tækifæri
- Látrabjarg fær formlegan stimpil ráðherra - Friðlýst fuglabjarg - Langur undirbúningstími
- Jarðlögin eru í mörgum stöflum - Áhugi í Vesturbyggð er á stofnun þjóðgarðs á Vestfjörðum
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Látrabjarg Horft til vesturs af Rauðasandi út eftir Látrabjargi, sem er alls 14 kílómetra langt. Einstakt fuglalíf þykir vera í bjarginu, en undir því hefur í
tímans rás farist fjöldi skipa, stundum með allri áhöfn. Öll hafa þau verið fljót að brotna niður enda eru brim og öldur þarna þungar og eira engu.
Látrabjarg
Keflavík
Látravík
Breiðavík
Kollsvík
TálkniPatreksfjörður
Rauðisandur
Patreks-
fjörður
Örlygshöfn
Bjarg-
tangar
612
62
Rebekka
Hilmarsdóttir
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Lundinn Mikið líf er í bjarginu og
prófasturinn er þar áberandi.
Friðlýsing Látrabjargs heimilar
áfram hefðbundnar nytjar þar, svo
sem eggjatöku að vori og fugla-
veiðar að sumri, en þetta atriði vó
mjög þungt í afstöðu heimafólks á
svæðinu. Þetta segir Gísli Már
Gíslason, líffræðingur og prófess-
or við Háskóla Íslands, sem lengi
var í forsvari landeigenda á Látr-
um og fram til 2016 í forsvari
þeirra í viðræðum við ríkið vegna
friðlýsingarmála. Þá er Gísli með
Ólafi Thoroddsen höfundur Árbók-
ar Ferðafélags Íslands 2020 sem
fjallaði um þetta svæði; hinn forna
Rauðasandshrepp.
Endurbæta holótta braut
„Við Látrabjarg þarf að koma upp
aðstöðu; leggja stíga, koma upp
gestastofu, salernisaðstöðu og
fleira,“ segir Gísli Már. „Þarna
verður ríkið að koma að málum, en
vildi ekki nema hafa eitthvað fast í
hendi um ákvarðanatöku og skipu-
lagsmál á svæðinu. Með friðlýs-
ingu ætti slíkt að vera í höfn. Svo
veitir ekkert af því heldur að end-
urbæta leiðina út á bjarg, holótta
braut sem kölluð er vegur.“
Með friðlýsingu Látrabjargs verður
tekið fyrir að til dæmis skotmenn
fari að bjarginu á sjó til veiða.
Einnig að bátar séu settir af
skemmtiferðaskipum og siglt með
ferðafólk að bjarginu, eins og tíðk-
aðist orðið í nokkrum mæli. Þetta
segir Gísli að skipti miklu máli.
Viðkoman er góð
Fugl í Látrabjargi hefur helst æti
af sandsíli, sem fækkaði eftir
1985. Á síðustu árum hefur síla-
stofninn verið að styrkjast – sem
aftur helst í hendur við að fugli í
bjarginu fjölgar. Þannig fækkaði
langvíu, álku, fýl og ritu mjög frá
miðjum níunda áratugnum fram til
2006; jafnvel um allt að 30%, en
stofn stuttnefju stóð í stað. Nú eru
þessir stofnar að styrkjast og við-
koman er góð og talið er að allt að
226 þúsund langvíupör séu í bjarg-
inu, 118 þúsund nefskerapör og
161 þúsund álkupör. Lundastofn-
inn á svæðinu er um 50 þúsund
pör. Er lundinn áberandi til dæmis
við Bjargtanga; ysta odda Látra-
bjargs þar sem vegurinn endar.
Fugli í bjarginu að fjölga
HEFÐBUNDNAR NYTJAR VERÐA ÁFRAM HEIMILAR
Árbókin Ólafur Thoroddsen, t.v., og
Gísli Már kunnugir staðháttum.