Fréttablaðið - 18.06.2021, Blaðsíða 28

Það er margt að gerast í
rannsóknum og
nýsköpun á sviði
umhverfismála og
þeirri þekkingu þarf að
skila til almennings
þannig að hún verði
hagnýt. Ég held í
einlægni að allir vilji
gera betur.
Seiglurnar kalla þær sig kon-
urnar sem sigla nú umhverfis
Ísland á skútunni Esju – enda
þurfa þær á seiglu að halda.
Tilgangur ferðarinnar er
tvíþættur, að vekja athygli á
mengun og öðrum brýnum
málefnum hafsins og fá fleiri
konur til að sigla. Helena W.
Óladóttir umhverfisfræðing-
ur er leiðangursstjóri.
gun@frettabladid.is
„Við lögðum af stað frá Reykjavík
á sunnudaginn 13. júní og fengum
velting yfir f lóann, biðum á Akra-
nesi yfir nóttina, norðanáttin var
svo stíf við Snæfellsnes. Sigldum
svo,“ segir Helena W. Óladóttir,
umhverfisfræðingur og leiðang-
ursstjóri Seiglanna, 35 kvenna
sem munu ferðast á skútunni Esju
kringum landið. Hún er stödd í
höfninni á Ísafirði þegar ég heyri
í henni. Spurð hvort veltingur hafi
verið fyrir Látrabjargið svarar hún:
„Já, þar er röst en það var svaka-
lega fallegt að sigla á miðnætti
fram hjá bjarginu. Svo komum við
til Ísafjarðar á þriðjudag í blíðu,
Skutulsfjörðurinn sléttur og fal-
legur. Vorum með málþing hér um
umhverfismál og sjávarútveg sem
var ágætlega sótt. Fylgjumst vel með
veðurspám og eigum von á góðu
veðri næstu daga, siglum héðan á
þjóðhátíðardag yfir í Jökulfirði, svo
fyrir Horn og komumst örugglega
til Akureyrar 21. júní. Það er planið.“
Helena segir leiðangurinn hafa
verið í undirbúningi í hálft ár.
Markmiðið sé tvíþætt, annars vegar
að efna til funda um umhverfismál
hafsins og hins vegar að efla áhuga
og kunnáttu kvenna á siglingum.
„Við erum sex konur sem siglum
allan hringinn en úr einni höfn
í aðra eru alltaf fjórar nýjar með
okkur. Þannig að hér á Ísafirði stigu
fjórar frá borði og fjórar nýjar koma
um borð.“
Hún bendir á að sjávarútvegur
og siglingar séu að mestu í höndum
karla. „Þar hallar á kynin og ég
held að með þátttöku kvenna í
sjávartengdum störfum fjölgum
við konum í umræðunni. Annars
eru bara 50% þjóðarinnar að taka
þátt í því samtali. Við viljum fá fleiri
konur til að sigla, hvort sem það er í
leik eða starfi.“
Vanar og óvanar á vakt
Þótt Helena sé leiðangursstjóri
hópsins kveðst hún ekki vera allra
kvenna vönust siglingum. „Ég er
umhverfisfræðingur og tiltölulega
nýbyrjuð að sigla,“ lýsir hún. Segir
verndun umhverfisins sér hjartans
mál sem hún hafi látið sig varða í 20
ár á ýmsum sviðum. „Mig langar að
fá fólk til að taka þátt í umhverfis-
málum þannig að þau þokist áfram.
Það er margt að gerast í rannsókn-
um og nýsköpun og þeirri þekkingu
þarf að skila til almennings þannig
að hún verði hagnýt. Ég held í ein-
lægni að allir vilji gera betur.“
Á Akureyri segir Helena ætlunina
að hitta siglingaklúbbinn Nökkva.
„Þangað koma tvær konur að
ræða við okkur, annars vegar Ásta
Ásmundardóttir sem hefur verið
að rannsaka örplast í íslensku
umhverfi, í drykkjarvatni, jökulís
og víðar og Unnur Jökulsdóttir sem
segir okkur frá sínum siglingum.
Svona höldum við áfram kringum
landið.“
Helena kveðst sjóhraust þó að
hún hafi ekki margra ára reynslu
í siglingum. „Í þessum sex kvenna
hópi sem siglir allan hringinn eru
hins vegar mjög reyndar siglinga-
konur. Ég get nefnt Töru Ósk Mark-
úsdóttur sem er yngst, rétt að verða
átján ára, hún er nemi í vélstjórn
Hollt að eiga við landfestar og draga upp segl
„Við fáum tilfinningu fyrir því sem við erum að gera og þeim átökum sem það kostar,“ segir Helena.
Hluti áhafnar fyrsta legginn: Þrúður Óskarsdóttir, Guðrún Lára Pálmadóttir, Inga Rut Hjaltadóttir, Helena W. Óladóttir, Sigríður Ólafsdóttir og Anna Karen
Jörgensdóttir. Til viðbótar, en ekki á myndinni, voru Tara Ósk Markúsdóttir og Halla Ólafsdóttir – sem tók myndina.
Hér stendur Tara Ósk Markúsdóttir í stafni þegar stímt er fram hjá Snæfells-
jökli. Hún er yngst í áhöfn en afar reynd í siglingum. MYNDIR/HALLA ÓLAFSDÓTTIR
og búin að sigla um öll heimsins
höf. Annars erum við ósköp venju-
legar konur, vel sjófærar allar, sumar
ungar og aðrar á miðjum aldri. Það
er mikilvægt fyrir stúlkur að hafa
fyrirmyndir og hollt að eiga við
landfestar og draga upp segl.“ Hún
segir konurnar skipta sér á fjögurra
tíma vaktir allan sólarhringinn
þegar þær eru á siglingu. „Þá eru
alltaf tvær vanar á vakt og ein til
tvær óvanar sem eru gestahásetar.
Við vinnum saman og ef þarf að
minnka seglin eða venda þá æfast
allar í að fást við reipin, vindurnar,
siglingatækin og stýrið og læra
nöfnin á öllum hlutum.“
Allt handunnið um borð
Skútan Esja er engin lúxusskúta,
að sögn Helenu. „Esja er frekar
einföld skúta og það er ekkert raf-
drifið í henni. Við þurfum að nota
líkamann til að vinna við seglin
en ekki bara að ýta á takka eins og
tíðkast á skútum með vökvadrifin
segl. Hjá okkur er allt handunnið.
Við erum með reipi og vindur sem
við setjum sveifar í, þannig að við
fáum tilfinningu fyrir því sem við
erum að gera og þeim átökum sem
það kostar,“ lýsir Helena. Hún segir
Sigríði Ólafsdóttur skipstjóra hafa
fengið það verkefni að velja skútu.
„Það er engin kona á landinu með
meiri réttindi en Sigríður, hún er
kennari í Skipstjórnarskólanum
og mjög fær skipstjóri,“ tekur hún
fram. „Við vildum gott ferðaskip
sem færi þokkalega vel með okkur.
Esja hefur verið leigð í ferðaþjón-
ustu og við tókum hana á leigu í
þetta verkefni.“
Konurnar um borð nota allar
sumarfríin sín í ferðina sem farin
er í vitundarvakningarskyni, að
sögn Helenu. „Við erum styrktar
af þremur stórum fyrirtækjum í
grunninn, Faxaflóahöfnum, Tækni-
skólanum og Brimi og smærri fyrir-
tæki hafa lagt okkur lið með einum
eða öðrum hætti. Fengum líka svo-
litla styrki frá þremur ráðuneytum,
forsætis-, samgöngu- og umhverfis-
ráðuneytum,“ segir Helena og bend-
ir á að hægvarp sé frá skútunni á fés-
bókarsíðu hópsins: kvennasigling.
„Fólk getur hætt að horfa á gosið!“ n
TÍMAMÓT FRÉTTABLAÐIÐ 18. júní 2021 FÖSTUDAGUR