Morgunblaðið - 18.05.2021, Blaðsíða 2

2 | MORGUNBLAÐIÐ
Ásgeir Ingvarsson
ai@mbl.is
Þ
að er á allra vitorði að það
getur verið dýrt að kaupa
viðbótartryggingu þegar
bíll er tekinn á leigu á
ferðalagi erlendis, og gæti trygg-
ingin jafnvel kostað meira en leigan.
Margir telja sig geta sleppt viðbót-
artryggingunum, s.s. vegna þeirrar
bílaleigutryggingar sem fylgir
mörgum betri greiðslukortum, en
þegar betur er að gáð er kortatrygg-
ingin háð ákveðnum takmörkunum.
Einungis bestu kortin eru með sér-
stakar bílaleigutryggingar, sem eru
þá eingöngu viðbótarkaskótrygging
og ábyrgðartrygging, en ekki sér-
stök slysatrygging. Kortin innifela
hins vegar almennt slysatryggingar,
sem gilda m.a. um slys í bílum á
ferðalagi erlendis.
Sigurður Óli Kolbeinsson er fram-
kvæmdastjóri tjóna- og stofnstýr-
ingar hjá Verði og segir að greiðslu-
kortatryggingin veiti ekki jafngóða
vernd og ef fólk t.d. lenti í bílslysi á
Íslandi: „Munurinn snýr aðallega að
slysum sem kunna að verða á öku-
manni og mögulega farþegum, og þá
einkum ef farþegi og ökumaður eru
tengdir. Algeng vátryggingaupphæð
betri kortatrygginga er í kringum 12
milljónir króna að hámarki og er það
ekki há upphæð ef um alvarlegt slys
er að ræða.“
Ökutækjatryggingar á Íslandi
greiða þannig mun hærri bætur
vegna örorku og tryggja að öku-
menn og farþegar njóti fullrar
verndar. Sigurður Óli segir að til að
flækja málin geti reglur verið mjög
breytilegar á milli landa og í sumum
löndum séu bílaleigur skyldaðar til
að leigja bíla með góðum grunn-
tryggingum á meðan skyldutrygg-
ingar eru í lágmarki í öðrum löndum
og vernda jafnvel bara þriðja aðila
gegn tjóni en ekki t.d. ökumanninn.
Bílaleigutryggingarnar
leysa ekki allan vanda
Þá þarf að skoða tryggingaskil-
mála bílaleiganna vel, ef fólk hyggst
verja sig með því að kaupa tryggingu
frá þeim. Sigurður gerði óformlega
könnun á þeim tryggingum sem voru
í boði hjá alþjóðlegum bílaleigu-
keðjum á Ítalíu og í Frakklandi og
var ekki hrifinn: „Hjá einni bílaleig-
unni voru í boði tveir flokkar trygg-
inga þar sem ódýrari tryggingin
greiddi allt að 7 milljónir vegna slyss
og sú dýrari allt að 26 milljónir, sem
er samt mun lakari vernd en fólk
myndi fá með íslenskum skyldu-
tryggingum ökutækja,“ útskýrir
hann. „Þá eru þetta ekki ódýrar
tryggingar og mætti orða það þannig
að reiknað á ársgrundvelli eru upp-
hæðirnar þannig að ég væri alls ekki
ósáttur við að geta selt tryggingar á
þessu verði.“
Spurður hvað er til ráða segir Sig-
urður að íslensk tryggingafélög bjóði
víðtækar slysatryggingar en sumum
geti þótt kostnaðarsamt að kaupa
þannig tryggingu til þess eins að hafa
mjög góða tryggingavernd þá fáu
daga á ári sem bíll er tekinn á leigu í
útlandinu. Þá kunni einnig að vera
möguleiki á að fá bætur úr hefð-
bundnum fjölskyldutryggingum, að
uppfylltum tilteknum skilyrðum.
Hátt flækjustig
Runólfur Ólafsson, fram-
kvæmdastjóri FÍB, tekur undir með
Sigurði að tryggingaumhverfi bíla-
leigubíla geti verið mjög flókið og
erfitt fyrir fólk að átta sig á rétt-
indum sínum og valkostum. Runólfur
starfaði á sínum tíma hjá alþjóðlegri
bílaleigu og veit að sala á trygg-
ingapökkum er stór tekjuliður hjá
mörgum bílaleigunum. „Þær viðbót-
artryggingar sem bílaleigurnar
bjóða snúa aðallega að því að minnka
eigin áhættu ökumanns ef slys eða
tjón ber að hendi,“ útskýrir hann.
„Og stundum er einfaldlega verið að
hafa fé af fólki.“
Runólfur hvetur ökumenn til að
lesa tryggingaskilmála í þaula og
hafa samband við tryggingafélög sín
til að ganga úr skugga um hvaða
verndar þeir njóta. Þannig geti t.d.
sumir fjölskyldutryggingapakkar
veitt góða sjúkra- og slysatryggingu
á ferðalögum en mögulega undan-
skilið slys vegna ökutækja.
Að mati Runólfs er það verulegt
vandamál hve mikilli óvissu neyt-
endur standa frammi fyrir þegar þeir
leigja bíl. Nógu erfitt sé fyrir suma
að skilja skilmála íslensku trygginga-
félaganna í þaula, og hvað þá átta sig
á skilmálum bílaleiganna sem ritaðir
eru á erlendu og lagatæknilegu máli.
Viðskiptavinurinn sé líka oft settur í
erfiða stöðu við afgreiðsluborð bíla-
leigunnar, þreyttur og stressaður
eftir langt ferðalag. „Starfsmenn
bílaleiganna leggja stundum hart að
fólki að kaupa tryggingar sem það
hefur ekki endilega þörf fyrir,“ bætir
hann við.
Runólfur segir að FÍB fái endrum
og sinnum á sitt borð mál þar sem fé-
lagsmenn hafa lent í vandræðum
með bílaleigur, s.s. ef deilt er um
skemmdir og bótaupphæðir, og hefur
félagið þá milligöngu til að gæta
hagsmuna leigjandans. Íslendingar
geta líka freistað þess að leita að-
stoðar Evrópsku neytendaaðstoð-
arinnar sem finna má á slóðinni
www.eccisland.is.
Muna að taka myndir af rispum
Að sögn Runólfs eru viðmið bíla-
leiganna mjög breytileg eftir löndum
og sum vilji rukka fyrir minnstu risp-
ur á meðan önnur kippa sér ekki upp
við tiltölulega stórar dældir. „Sumar
bílaleigurnar höfum við grunaðar um
að reyna að rukka viðskiptavini fyrir
sprautun á t.d. hurð vegna lítils hátt-
ar rispu, og endurtaka svo leikinn
með mörgum viðskiptavinum á eftir
áður en bíllinn er sendur til spraut-
unar.“
Þar til betri valkostir verða í boði á
tryggingamarkaði ráðleggur Run-
ólfur fólki á ferðinni að sýna aðgát
þegar bíll er tekinn á leigu og fylgja
nokkrum einföldum ráðleggingum:
„Alltaf ætti að skoða bílinn vand-
lega og taka myndir af minnstu
skrámum sem fólk kemur auga á.
Stundum þarf að sækja bílana í bíla-
stæðahús þar sem birta er ekki góð
og ætti þá að aka bílnum þangað sem
lýsingin er betri og leita að dældum,
rispum og hvers kyns skemmdum.
Ef skemmdir hafa ekki verið merkt-
ar inn á leigusamninginn ætti að
hafa strax samband við starfsmann
og benda á skemmdina, eða til vara
senda tölvupóst á bílaleiguna með
myndum af skemmdinni svo ekki
leiki vafi á að bíllinn var skemmdur
þegar hann var afhentur.“
Góð ráð að finna á YouTube
Þá er gott að hafa vaðið fyrir neð-
an sig þegar ekið er í ókunnugu landi
og m.a. kanna hvort krafa er gerð
um alþjóðlegt ökuskírteini (sjá nán-
ar á slóðinni www.fib.is/is/ferdalog/
althjodlegt-okuskirteini) en bílaleig-
ur geta gert alþjóðlegt skírteini að
skilyrði varðandi útleigu á bíl. Run-
ólfur segir að sumum geti líka þótt
það mjög streituvaldandi að aðlagast
umferðinni á nýjum stað enda hafi
hvert land sín sérkenni þegar kemur
að umferðarmenningu, vegahönnun
og útliti merkinga og skilta. „Mörg-
um finnst það hjálpa mikið að vera
með leiðsögutæki frekar en t.d. að
sitja með kort í fanginu, og svo er
góð regla að gefa sér tíma til að læra
á bílinn áður en lagt er í hann, s.s.
með því að finna takkann til að stilla
ljósin og kveikja á rúðuþurrkunum.
Þá er upplagt að spyrja starfsmann
bílaleigunnar hvort hafa þurfi ein-
hverjar sérreglur í huga, s.s. um
hægribeygjur á rauðu ljósi eða um
forgang í hringtorgum,“ útskýrir
hann og bætir við að FÍB aðstoði fé-
lagsmenn og veitir ráð varðandi
akstur erlendis.“
Þá mælir Runólfur eindregið með
því að kíkja á YouTube áður en bíl er
ekið í ókunnugu landi. „Það á við um
næstum öll lönd að einhver hefur
gert stutt myndskeið þar sem farið
er í saumana á helstu atriðum sem
erlendir ökumenn reka sig á.“
Kortatryggingarnar veita
ekki endilega næga vernd
Huga þarf vandlega að
tryggingamálunum
þegar bíll er tekinn á
leigu erlendis. Sú
vernd sem fæst með
góðu greiðslukorti eða
með því að kaupa við-
bótartryggingu hjá
bílaleigunni er hugs-
anlega ekki eins góð
og fólk heldur.
AFP
Viðskiptavinir bíða í röð hjá bílaleigu í Miami. Eflaust kannast margir lesendur við það álag og óvissu sem fylgir
því að taka bíl á leigu erlendis. Reglurnar eru flóknar og viðskiptahættirnir misgóðir hjá bílaleigunum.
Algeng vátrygginga-
upphæð betri korta-
trygginga er í kring-
um 12 milljónir króna
að hámarki og er það
ekki há upphæð ef
um alvarlegt slys er
að ræða.
Runólfur
Ólafsson
Sigurður Óli
Kolbeinsson
Góðar líkur eru á því að þú, lesandi góður, hafir
aldrei heyrt um ítalska bílamerkið Automoboli
Estrema. Framleiðandinn hefur nú kynnt nýjan of-
urrafbíl sem mun afmá keppinautana af yfirborð-
inu, ef svo mætti segja.
Meira en nóg virðist aflið á fullhlöðnum fastefn-
israfgeymi bílsins eða heil 2.040 hestöfl, eigi menn
að trúa því sem sagt var er bíllinn var kynntur á
bílasafninu í Tórínó. Með það úr að spila er
Estrema Fulminea aðeins tvær sekúndur úr kyrr-
stöðu í hundraðið en til að mynda eru keppnisbílar
úr formúlu-1 svifaseinni á sprettinum. Mun þá
reyna verulega á drifrásina en til að létta bílnum
álagið dreifist það á fjóra rafmótora við hvert hjól.
Til að undirstrika snerpu bílsins enn frekar er
hann sagður ná topphraða eða 350 km/klst. á innan
við 10 sekúndum. Vissulega glæsileg og ógnvekj-
andi rennireið, ekki síst afturendinn en besti hluti
bílsins er rafgeymispakkinn. Automobili Estrema
segir hann tvíþættan og að hann samanstandi af
bæði ofurskilvirkum storkuþéttum og fastefnis-
sellum.
Í þágu jafnrar þyngdardreifingar verður hvorum
hluta rafgeymispakkans komið fyrir á tveimur stöð-
um í bílnum í afar léttum kassa úr koltrefjaefni. Au-
tomobili Estrema segir pakkann í heild vega aðeins
300 kíló og vera af áður óheyrðri rafþéttni, 500
kílóvött. Samanlögð afköst beggja hluta pakkans
eru 100 kílóvattstundir og hlaða má bílinn úr 10% í
80% hleðslu á innan við kortéri með hraðhlöðu.
Þá segir ítalski bílsmiðurinn að heildarþyngd
Estrema Fulminea verði um 1.500 kíló sem er of-
urlétt í samanburði við aðra rafbíla. Heiti Estrema
Fulminea vísar til anda hönnunarinnar. Eldingin
endurspeglar raforku, hraða og hreinorku en orðið
fulminea þýðir á eldingarhraða. Af þessum áhuga-
verða bíl verður aðeins smíðað 61 eintak, nái áform
höfundanna fram að ganga en eintakið kostar jafn-
virði um 250 milljóna króna.
agas@mbl.is
Raf-raketta tvær sekúndur í hundraðið
Estrema Fulminea sprengir flest viðmið í smíði hrað-
skreiðra bíla. Laufléttur og rándýr ofurbíll.
Breska bílaritið Autocar
stundar samanburðarfræði í
gríð og erg þegar um bíla er
að ræða. Njóta úttektir af
því tagi vinsælda meðal les-
enda ritsins og þótt víðar
væri leitað.
Eitt nýjasta viðfangsefni
ritsins var að meta drægi
rafbíla út frá raunaðstæðum.
Rafgeymatækni fyrir raf-
bíla og hleðslustöðvar tekur
stöðugum framförum en
hversu langt bíll getur ekið á einni
hleðslu er spurning sem brennur
ætíð á vörum. Uppgefnar tölur
framleiðenda geta verið mjög
breytilegar og jafnvel ókleift að ná
þeim í akstri í venjulegri umferð.
Systursíða Autocar á netinu,
What Car?, spurði hversu langt bíll
drægi á einni hleðslu. Rafbílar
voru sendir í gegnum drægispróf
þar sem tilgangurinn var að draga
nákvæmlega fram hversu langt
þeir kæmust áður en raforku
þryti.
Tekið skal fram að bílarnir voru
búnir misjafnlega afkastamiklum
rafgeymum en drægi þeirra mæld-
ist sem hér segir:
1. Hyundai Kona Electric, 414 km
=2. Jaguar I-Pace, 404 km
=2. Kia e-Niro, 404 km
4. Tesla Model 3, 382 km
5. Tesla Model X, 372 km
6. Nissan Leaf e+, 347 km
7. Mercedes-Benz EQC, 332 km
8. Audi e-tron, 313 km
9. Renault Zoe R135, 307 km
10. Tesla Model 3 Standard Plus,
289 km
agas@mbl.is
Kona dró lengst allra rafbíla
Morgunblaðið/AFP
Hyundai Kona vekur verðskuldaða
athygli á sýningu í Bandaríkjunum.