Heilsuvernd - 01.06.1967, Page 4

JONAS KRISTJANSSON LÆKNIR
Stóra liólan og' rauða Ijósið
A síðuslu öldurn hajði bólusóttin,
sem líka var kölluð stóra bólan,
borizl alloft til Evrópu austan úr
Asíu. Var hún jajnan hinn mesli
vágestur og olli ojt feikna mann-
falli. En þeir sem af tórðu, urðu
jajnan svo bólugrafnir, að til
stórra lýla var. Að vísu hafði ver-
ið fundin upp bólusetning við
henni. En hún var ekhi allstaðar
framkvœmd, enda ekki ugglaus
með öllu. Enskur lœknir, C. Black,
hafði árið 1867 birt íensku lœkna-
tímarili grein, þar sem hann ráð-
leggur ,að ekkert Ijós sé látið kom-
ast að hinum bólusjúku mönnum,
því að þá verði þeir lílið eða ekki
bólugrafnir. Þetla reyndisl rétt. En
hvorttveggja var, að þetta þótti ó-
mannúðleg meðferð, og svo höfðu
einhverjir dáið, sem þella hafði
verið reynt við.
Niels Finsen hélt því jram, að
óþarft vœri að láta þessa sjúklinga
liggja í myrkri. Mœtti eins vel
hafa þá í rauðri Ijósbirtu, og
mundi það koma að sama gagni.
Reit hann grein um þetta í danskt
lœknatímarit.
Um þessar mundir var engin
bólusótt í Danmörku. Margir
lœknar töldu þetla firru eina og
vildu ekki sinna því. Skömmu síð-
ar vildi svo til, að bóluveikin barst
til Bergen í Noregi. Lœknir sá, sem
annaðist bólusjúklingana, hafði
lesið greinina eftir Finsen um
rauða Ijósið og fór að hans ráð-
um. Þetta gafst vel, og fór alveg að
getu Finsens. Þeir sem aðeins
höfðu verið í rauðri birtu eða
rauðu Ijósi, og öll önnur birta úti-
lokuð, sluppu að mestu við hita-
sóttina, sem þessari veiki er sam-
fara. Bólurnar hjöðnuðu niður án
þess að grœfi í þeim ,og sluppu
sjúklingarnir þannig við hin af-
skrœmandi bóluför í andlitinu.
Fyrir mistök hafði þó verið opnað
fyrir dagsljósið hjá einum sfúkl-
inganna, og fékk hann bæði hita-
sótt og varð bólugrafinn, vegna
þess að bólga hljóp í bólurnar á
andlitinu, og gróf í þeim, þar sem
birtan komst að .
Söm varð reyndin í Kaupmanna-
höfn, er stóra bólan komst þangað
skömmu síðar. Séð var um, að
aðeins rautt Ijós kæmist að sjúk-
lingunum. Þeir sluppu líka við hin
68
HEILSUVERND