Fréttablaðið - 21.12.2021, Qupperneq 6

Vísindarannsóknin
gengur út á að með-
höndla sjúkdóminn
snemma, en það er
einmitt svona sem
framþróunin verður í
krabbameinslækning-
um.
Sigurður Yngvi Kristinsson,
prófessor í blóðsjúkdómum
GLÆSIBÆ
URÐARHVARFI
Þú nnur Lyfsalann í Glæsibæ, Urðarhvar og bílaapótek Vesturlandsvegi
Renndu við í lúguna
9-22
OPIÐ ALLA DAGA
BÍLAAPÓTEK
URÐARHVARF
Opið virka daga 9.00 - 17.30
GLÆSIBÆR
Opið virka daga 8.30 - 18.00
BÍLAAPÓTEK VIÐ VESTURLANDSVEG
Opið alla daga 9.00 - 22.00
bth@frettabladid.is
STJÓRNMÁL „Þetta var ekkert rætt
en ég geri ráð fyrir að hver ráðherra
fái að velja sér sína aðstoðarmenn og
að það gildi um mig eins og aðra ráð­
herra. Þannig hefur það alltaf verið,“
segir Guðrún Hafsteinsdóttir, þing­
maður Sjálfstæðisflokksins, spurð
hvort aðstoðarmannamál hafi verið
rædd á fundi hennar með Bjarna
Benediktssyni, formanni Sjálfstæðis­
flokksins, þegar skipan ráðherra var
ákveðin fyrir skemmstu.
Guðrún mun taka við af Jóni
Gunnarssyni sem innanríkisráð­
herra eftir tæpa 18 mánuði. Eftir að
Hreinn Loftsson tók þá ákvörðun í
síðustu viku að hætta sem aðstoðar­
maður Jóns hafa vaknað spurningar
um hvort mannabreytingar hjá for­
vera Guðrúnar í ráðuneytinu muni
hafa áhrif á starfsumhverfi hennar
síðar. Áður hafði verið tilkynnt að
Hreinn og Brynjar Níelsson myndu
aðstoða Jón saman.
Spurð hvort hún hyggist halda
Brynjari Níelssyni sem aðstoðar­
manni eftir að tími Jóns rennur út í
ráðuneytinu segist Guðrún ekkert
vita um það. Spurð hvort hún telji
eftirsjá að Hreini úr ráðuneytinu
segir Guðrún að hún sjái ekki betur
en að hann og Áslaug hafi unnið
mjög vel saman. „Ég geri ráð fyrir að
Hreinn hafi staðið sig vel.“
Guðrún segist hlakka til að takast
á við þau nýju verkefni sem fylgi ráð­
herradómi.
„Ég var alveg skýr með það að ég
hef metnað fyrir hönd míns kjör­
dæmis til að taka við ráðuneyti.“ n
Guðrún reiknar með að velja aðstoðarmenn sjálf
Þetta var ekkert rætt en
ég geri ráð fyrir að hver
ráðherra fái að velja sér
sína aðstoðarmenn og
að það gildi um mig
eins og aðra ráðherra.
Guðrún Hafsteinsdóttir
Svo virðist sem að með nýrri
lyfjagjöf megi í fyrsta sinn
lækna mergfrumuæxli á byrj­
unarstigi. Íslensk rannsókn
sem náði til allrar þjóðarinnar
og lyfjameðferð við forstigs­
einkennum benda sterklega til
þessarar niðurstöðu.
elinhirst@frettabladid.is
HEILBRIGÐISMÁL „Fyrstu sjúkling­
arnir með byrjandi mergæxli hafa
nú lokið tveggja ára lyfjameðferð og
sýna gríðarlega góða svörun,“ segir
Sigurður Yngvi Kristinsson, prófess­
or í blóðsjúkdómum við Læknadeild
Háskóla Íslands og sérfræðingur við
Landspítala.
Byrjað er að nota tvö ný líftækni­
lyf ásamt sterum í tilraunaskyni
hér á landi þegar forstigseinkenni
af mergæxli greinast, eða svokölluð
„mallandi mergæxli“. Sterkar vís­
bendingar eru um að ef sjúkdómur­
inn greinist á forstigi megi í fyrsta
skipti lækna hann með þessari lyfja­
blöndu.
„Við höfum ekki séð svona góða
svörun við meðferð mergæxlis áður,“
segir Sigurður Yngvi.
Oft verður einkenna sjúkdómsins
ekki vart fyrr en hann er kominn á
alvarlegt stig. En fyrir fimm árum
var ákveðið að fara í að skima alla
Íslendinga, 40 ára og eldri, fyrir
forstigi mergæxlis, sem var ein­
stæð vísindarannsókn í heiminum.
Merg æxli er krabbamein sem verður
til í fljótandi merg í beinum, þegar
þær frumur sem þar eru breytast
í krabbameinsfrumur. Hægt er að
mæla hvort þessar krabbafrumur
eru til staðar með því að leita að
ákveðnu próteini í blóðinu með ein­
földu blóðprófi.
Fyrir fimm árum hófu Sigurður
Yngvi og teymi hans vinnu við rann­
sóknina. Rúmlega 80 þúsund Íslend­
ingar tóku þátt. Sigurður Yngvi kom
að máli við tvö stór erlend lyfjafyrir­
tæki og sagt þeim frá því að til stæði
að skima heila þjóð til að sjá hvort
ávinningur væri af því að ráðast
gegn sjúkdóminum á forstigi. Lyfja­
fyrirtækin voru reiðubúin til að taka
þátt og hafi þegar lagt til verkefnisins
líftæknilyf að andvirði 2,5 milljarða
íslenskra króna.
„Vísindarannsóknin gengur út á
að meðhöndla sjúkdóminn snemma,
en það er einmitt svona sem fram­
þróunin verður í krabbameinslækn­
ingum,“ segir Sigurður Yngvi.
Líftæknilyfin sem notuð eru auk
Sterkar vísbendingar um lækningu
á mergæxli greinist það á forstigi
Sigurður Yngvi
Kristinsson, pró-
fessor í blóð-
sjúkdómum
við Læknadeild
Háskóla Íslands.
MYND/AÐSEND
stera, heita Lenalidomid og Carsil­
zomib.
Skimunarrannsóknirnar sýna að
um 5 prósent Íslendinga 40 ára og
eldri eru með forstig mergæxlis, en
ekki nærri því allir fá krabbamein
að sögn Sigurðar Yngva. „Þess vegna
viljum ekki meðhöndla alla, heldur
aðeins þá sem eru með svokallað
mallandi mergæxli, það er að segja
þegar forstigið er lengra gengið.“
Þessi íslenska rannsókn á heilli
þjóð vakti mikla athygli á árlegri
ráðstefnu bandarískra blóðlækn­
inga, sem haldin var í Atlanta í
Bandaríkjunum helgina 10. til 14.
desember síðastliðinn. „Það má segja
að íslenska rannsóknin hafi verið á
allra vörum,“ segir Sigurður Yngvi. n
benediktboas@frettabladid.is
REYKJAVÍK Íbúaráð Háaleitis­ og
Bústaðahverfis fordæmir orð Þór­
dísar Lóu Þórhallsdóttur, formanns
borgarráðs, sem hún lét falla í frétt
mbl.is um ráðið.
Þar sagði Þórdís að sér fyndist
ekki gott að heyra að Sjálfstæðis­
f lokkurinn í Bústaðarhverfi væri
að boða til fundar. Í bókun ráðsins
á síðasta fundi eru þessi orð for­
dæmd „Ekki verður önnur ályktun
dregin af þessum orðum en að
annað hvort sé um mikla vanþekk­
ingu borgarfulltrúans að ræða, eða
algera vanvirðingu við fundinn og
stjórn Íbúasamtaka Bústaða­ og
Fossvogshverfis.
Samtökin eru ópólitísk samtök,“
segir í bókuninni. „Skorað er á borg­
arfulltrúann að draga framangreind
ummæli sín til baka,“ segir þar enn
fremur. n
Íbúaráð fordæmir
orð Þórdísar Lóu
benediktboas@frettabladid.is 
DÓMSMÁL María Sjöfn Árnadóttir
segir að sú yfirlýsing sem dóms­
málaráðuneytið lét fréttamanni
CNN í té, þess efnis að brot ríkisins
í málsmeðferð hennar teldust ekki
nægjanleg til að flokkast sem brot
á réttlátri málsmeðferð gagnvart
mannréttindasáttmála, sé kjafts­
högg fyrir sig og aðra þolendur
ríkisofbeldis.
CNN fjallaði ítarlega um íslenska
réttarkerfið og hvernig það bregðist
konum, í umfjöllun sinni í gær.
María er ein níu kvenna sem
hefur höfðað mál á hendur íslenska
ríkinu fyrir Mannréttindadómstóli
Evrópu vegna óréttlátrar málsmeð­
ferðar innan íslenska dómskerfis­
ins.
„Ég er gjörsamlega forviða og á
sama tíma verulega sár og reið yfir
þessari yfirlýsingu ráðuneytisins.
Lagalæsi virðist vera í einhverjum
ólestri hjá æðsta yfirvaldi dóms­
mála,“ skrifar María í yfirlýsingu. n
Kjaftshögg
fyrir þolendur
Þórdís Lóa
Þórhallsdóttir,
formaður
borgarráðs
6 Fréttir 21. desember 2021 ÞRIÐJUDAGURFRÉTTABLAÐIÐ