Morgunblaðið - 16.08.2021, Síða 10

10 FRÉTTIR
Innlent
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 16. ÁGÚST 2021
Óseyrarbraut 12, 220 Hafnarfirði | Klettagörðum 5, 104 Reykjavík | stolpigamar@stolpigamar.is
Gámaleiga
Er gámur lausnin fyrir þig?
Við getum líka geymt gáminn fyrir þig
568 0100
stolpigamar.is
HAFÐU
SAMBAND
Búslóðageymsla ❚ Árstíðabundinn lager ❚ Lager ❚ Sumar-/vetrarvörur
Frystigeymsla ❚ Kæligeymsla ❚ Leiga til skemmri eða lengri tíma
gjörgæsluna undir aukið álag.
„Við erum venjulega með 38 gjör-
gæslurými opin og það er alveg á
mörkunum að það dugi. En við erum
líka með svokallaða léttgjörgæslu
þar sem enginn er í öndunarvél en
það er fylgst með og fólk fær mikið
súrefni og er í hálfgerðri gjörgæslu
en fær ekki sömu lyfjaþyngd og slíkt.
Við höfum þurft að auka það tölu-
vert. En ef við horfum á gjörgæsluna
þá fimmfölduðum við hana. Fórum
upp í 180 rúm í staðinn fyrir 38.“
Hann segir að það hafi ekki verið
gert eins og hendi væri veifað. Farald-
urinn hafi farið á mikið flug í mars og
að stækkun gjörgæslunnar hafi staðið
yfir í u.þ.b. þrjár vikur.
„Það var töluvert átak en við náðum
sem betur fer að gera það á þremur
vikum. Við vorum líka snemma farin
að sjá að við þyrftum að gera það. Ég
náði t.d. að læða inn pöntun á 50 önd-
unarvélum klukkustund á undan ein-
hverjum Ameríkönum og ein-
hverjum öðrum sem ætluðu að tæma
lagerinn hjá þeim. Það er fullt af ein-
hverjum svona hlutum.“
Hann segir að síðustu tvær vikur
marsmánaðar og fyrri hluti apríl hafi
verið ógleymanlegur tími þar sem
mjög hafi reynt á alla.
„Það voru ótrúlega margir sem
voru nærri því að gefast upp. En við
héldum alveg sjó og tókum megin-
partinn af högginu. [...] Við erum
með 1.200 rúm opin og þegar mest
var voru 600 Covid-sjúklingar og þar
af 160 á gjörgæslu. Við þurftum að
breyta öllum mönnunarmódelum, við
sáum þetta þannig að við værum að
bjarga mannslífum. Þetta er okkar
hlutverk þegar erfitt er. Við erum
háskólasjúkrahús og við settum líka
af stað fjöldann allan af rannsóknum.
[...] Fólkið stóð sig ótrúlega vel. Það
er ekki tilviljun. Það komu til okkar
sjúkrabílar í hrönnum. Við vorum
stundum með 20 sjúkrabíla í biðröð
hjá okkur.“
Nutu samstarfs við Scania
Hann segir að nauðsynlegt hafi
verið að grípa til óvenjulegra að-
gerða. Þannig hafi ekki verið byggð
ein einasta geymsla við nýbyggingu
þá sem hýsir Karólínska. Markmiðið
hafi verið að flæði aðfanga væri full-
komið og aðeins birgðir af t.d. hlífð-
arfatnaði til eins dags í senn.
„Eitt stærsta verkefnið var að
finna vörur til að verja starfsfólkið,
grímur og sloppa og alls konar hluti
sem hurfu af markaðnum.“ Brá spít-
alinn því á það ráð að setja upp eigin
innkaupadeild sem mönnuð var
starfsfólki spítalans en einnig utan-
aðkomandi sérfræðingum.
„[...] Við fengum aðstoð frá að-
flutningadeild vörubílaframleiðand-
ans Scania og þeir voru með fólk á
svæðinu í Kína. Við keyptum inn fyr-
ir allt Stokkhólmssvæðið og fleiri
svæði í Svíþjóð.“
Þessi staða hefur orðið til að
breyta verklagi og nú eru ætíð til
hlífðarvörur til þriggja mánaða í
senn.
Sumir töldu að spítalinn
myndi kikna undan álaginu
En varstu aldrei hræddur um að
þetta ástand yrði til þess að kafsigla
spítalann á einhverjum tímapunkti?
„Nei, en það voru margir aðrir
sem voru það. Ég sá enn þá mögu-
leika á því að gera enn meira. Við
vorum farin að skoða hvar væri hægt
Náðu fljótt tökum á ástandinu
- Björn Zoëga stýrir Karólínska-háskólasjúkrahúsinu á umbrotatímum - Veltir 300 milljörðum á ári
- Sagði upp nærri 1.000 manns, m.a. læknum og sjúkraliðum - Fjölgaði sjúkrarúmum um fjórðung
Forstjóri Björn Zoëga segir að eitt stærsta verkefnið í kórónuveirufaldrinum hafi verið að finna vörur til að verja starfsfólkið, grímur, sloppa og fleira.
Þótt flestir létu sér nægja að
stýra sjúkrahúsi sem veltir 300
milljörðum á ári og hefur á að
skipa 15.000 starfsmönnum er
Björn ekki einhamur. Hann er
bæklunarskurðlæknir í grunninn
og sinnir læknisfræðinni enn.
„Þetta starf er tiltölulega víð-
feðmt og Covid hefur verið að
trufla það rúmlega síðasta árið.
Þá hef ég meira verið að leið-
beina unga fólkinu og styðja við
það um helgar á vöktum. Ég er
hryggjarskurðlæknir og öll
hryggjardæmin sem koma upp
um helgar og á kvöldin fara á
Karolinska. Það er eina sjúkra-
húsið sem tekur við slíku á
tveggja milljóna svæði á þeim
tímum. Þar hef ég verið að að-
stoða yngra fólkið og reyna að
miðla af minni reynslu. Mér
finnst það mjög gaman. Það er
alltaf gaman að læðast þarna um
húsið á kvöldin og um helgar
þegar fólk á síst von á því.“
Nýtur þess að leiðbeina
EKKI BARA MEÐ NIÐURSKURÐARHNÍFINN Á LOFTI
DAGMÁL
Stefán E. Stefánsson
ses@mbl.is
Hann er nýlentur eftir flug frá Stokk-
hólmi með millilendingu í Kaup-
mannahöfn. Kærkomið tækifæri til að
heimsækja fjölskyldu og vini yfir
langa helgi. Björn Zoëga hefur stýrt
Karólínska-háskólasjúkrahúsinu í
Stokkhólmi frá miðju ári 2019 og
sjaldan að tækifæri gefst til að koma
heim til Íslands, ekki síst meðan kór-
ónuveiran hefur haldið öllu í heljar-
greipum. Það var snemma árs 2019
sem Björn fékk símtal og honum boð-
ið að taka við spítalanum. Hann var
þá á kafi í öðrum verkefnum sem
teygðu sig allt frá Íslandi til Sádi-
Arabíu. En hann lét til leiðast enda
vissi hann að spítalinn væri í vanda.
Þar sá hann spennandi verkefni.
Björn er gestur í Dagmálum,
streymisþætti sem aðgengilegur er
áskrifendum Morgunblaðsins á mbl.is
- glefsur úr því viðtali eru birtar hér á
eftir, enda hefur Björn frá ýmsu að
segja eftir viðburðarík misseri við
stjórn sjúkrahússins.
Brugðust við í janúar 2020
Það tóku að berast fréttir frá Wuh-
an í Kína í upphafi árs 2020. Fóruð þið
að undirbúa ykkur snemma vegna
þeirra tíðinda?
„Við vorum komin í stellingar um
miðjan janúar. Svo vorum við tilbúin
með alls konar lausnir, við vissum
ekkert hvað var að gerast í sjálfu sér,
vissum ekkert hvað myndi verða.
Þegar fréttirnar berast frá Ítalíu þá
skapaðist mikill órói. Það var ofboðs-
legt mannfall meðal heilbrigðisstarfs-
fólks þar. Það vissi enginn hvernig
ætti að verja sig, í hverju værum við
að lenda. Þyrftum við að velja milli
fólks sem við gætum meðhöndlað og
hverja ekki?“ Hann segir að veiran
hafi borist á ógnarhraða inn í Svíþjóð
og að í því ástandi hafi sennilega verið
gerð mistök, m.a. hvað varðar til-
raunir til að verja hjúkrunarheimili
og heilbrigðisstofnanir. Ekki hafi leg-
ið ljóst fyrir hver ætti að taka af skar-
ið og loka á heimsóknir.
Setti verði við dyr spítalans
„Bara að banna heimsóknir inn á
hjúkrunarheimili og sjúkrahús. Ég
var fyrstur til þess í landinu. Ég lok-
aði bara sjúkrahúsinu hjá mér um
miðjan mars og var tveimur vikum á
undan öðrum. Fékk skömm í hattinn
fyrir að vera gera það. [...] Þeir töldu
að þetta þyrfti allt að vera gert eftir
lögum og reglum en í krísum er það
bara ekki þannig. Ég setti bara verði
við dyrnar.“ Nær allir renndu blint í
sjóinn með hvernig faraldurinn
myndi þróast en Björn segir að meðal
stærstu verkefna hafi verið að búa