Morgunblaðið - 21.09.2021, Blaðsíða 4

4 FRÉTTIR
Innlent
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 21. SEPTEMBER 2021
Guðni Einarsson
gudni@mbl.is
Mæling var gerð á Fagradals-
hrauni 17. september. Teknar voru
loftmyndir með Hasselblad-
myndavél Náttúrufræðistofnunar
Íslands úr flugvél Fisfélagsins.
Gerð voru landlíkön eftir þessum
myndum og þau borin saman við
eldri gögn. Jarðvísindastofnun Há-
skóla Íslands segir að mælingar
sýni að hraunrennsli yfir átta daga
tímabil frá fyrri mælingu þann 9.
september, hafi verið 11,8 rúm-
metrar á sekúndu. Það sé svipað
hraunflæði og var lengst af í maí
og júní en heldur meira en var í
ágúst, að sögn Jarðvísindastofn-
unar.
Hraun hefur undanfarið runnið í
Geldingadali og náð niður í Nátt-
haga. Á tímabili rann það til norð-
urs og fyllti upp í skika á milli
norðurgíganna sem voru virkir í
apríl og hásléttu Fagradalsfjalls.
Hraunið hefur hrannast upp og
nýtt hraun ekki náð að renna út að
jöðrunum sem eru lengst frá gígn-
um allt frá því í júlí. Komi löng
tímabil samfelldrar virkni gæti
hraun náð aftur að jöðrunum.
Holrýmin í hrauninu hafa áhrif
Þorvaldur Þórðarson, prófessor í
eldfjallafræði við Háskóla Íslands,
segir að inn í útreikninga á rúm-
máli hraunsins sem byggðir eru á
loftmyndum vanti að gera ráð fyrir
holrýmum sem myndast í hrauninu.
„Holrýmið getur verið mismun-
andi mikið og fer eftir því hvernig
hraunið flæðir. Það myndast mikið
af skelhrauni sem er allt að 60-80%
holrými,“ sagði Þorvaldur. Skel-
hraunið myndar skel sem er aðeins
nokkurra sentimetra þykk og undir
er holrými. Ef nýtt hraun rennur
yfir það þá brotnar skelin undan
farginu og holrýmið fyllist. Það
verður því minni breyting á heild-
arrúmmáli hraunsins en ella. Skel-
hraun hafa myndast í kringum gíg-
ana, vel út í Geldingadali og víðar.
Dæmi um svona atburðarás má sjá
í gömlum hraunlögum.
Þorvaldur segir að þegar horft er
á línuritið yfir hraunrennsli og
óvissugildin þá sé þetta allt innan
óvissumarka. „Það sem skiptir
mestu máli er að það er nokkuð
jafnt streymi kviku þarna upp,“
sagði Þorvaldur. „Þótt ekki sé sjá-
anleg yfirborðsvirkni, eins og í átta
og hálfan dag þegar ekki sást neitt,
þá getur kvika verið að pumpast
inn. Ekki jafn mikið og venjulega
en kvika samt að koma inn. Hún
safnast líka fyrir og fer svo að
flæða allt í einu og þá kemur topp-
ur í framleiðnina.
Ég held að flæðið hafi verið
nokkurn veginn það sama allan
tímann. Ætli það sé ekki einhvers
staðar á bilinu 8-10 rúmmetrar á
sekúndu? Ef það er reiknað sem
þétt hraun, það er kvika án hol-
rýma, þá er það sennilega á bilinu
6-8 rúmmetrar á sekúndu.“
Mjög dró úr gosóróa um helgina
en hann virtist aftur vera á uppleið
í gær. Þorvaldur sagði að síðasta
hrina eða fasi gossins, sem stóð í
tæpa fimm sólarhringa, hefði verið
forvitnileg. Virknin hefði verið stöð-
ug lengi vel og síðan hófst púlsa-
virkni.
12. apríl
18. maí 11. júní 9. september
Flatarmál hrauns, km2
151
4,82
17. september var flatarmál hraunsins um
4,82 ferkílómetrar sem er á við
tæplega 700 Laugardalsvelli
Heimild: Jarðvísindastofnun HÍ, Náttúru-
fræðistofnun Íslands og Landmælingar Íslands
Hraunflæði, m3/sRúmmál hrauns, milljónir m3
11,8
Sem svarar til að vera
tæplega 50 vörubíls-
hlöss á mínútu
mars apríl maí júní júlí ágúst sept. mars apríl maí júní júlí ágúst sept. mars apríl maí júní júlí ágúst sept.
Hraunrennslið er um
11,8 rúmmetrar
á sekúndu
Stærð hraunbreiðunnar
<= 20 m
20 - 40 m
40 - 60 m
60 - 80 m
80 - 100 m
100 - 120 m
> 120 m
Þykkt hrauns
Fagradalsfjall Fagradalsfjall FagradalsfjallFagradalsfjall
Meradalir MeradalirMeradalir
Stóri-Hrútur Stóri-Hrútur Stóri-Hrútur
Stóri-
Hrútur
Ná
tt
ha
gi
Ná
tt
ha
gi La
ng
ih
ry
gg
ur
La
ng
ih
ry
gg
ur
La
ng
ih
ry
gg
ur
La
ng
ih
ry
gg
ur
Nátthaga-
kriki
Nátthaga-
kriki
Nátthaga-
kriki
Nátthaga-
kriki
Kort: Ragnar
Þrastarson/
Veðurstofa Íslands/
Náttúrustofnun
Myndataka úr lofti
Pleiades-gervitungl
TF-FMS sniðmælingar
Riegel Lidar
Hraunið er orðið um
151 milljón
rúmmetrar
Það myndi því fylla yfir 150
þúsund Laugardalslaugar
Sífellt bætist í Fagradalshraunið
Morgunblaðið/Björn Jóhann
Nátthagi Hraunið hefur þykknað. Mikið hraun rann í Nátthaga 15. sept-
ember. Þá seig hraunsléttan vestan og norðvestan gígsins um 3-4 metra.
- Eldfjallafræðingur segir mikið holrými geta verið undir þunnri hraunskel - Nokkuð jafnt streymi
Kíktu á
blaðsíðu 7!
15%
Farbannsúrskurður yfir manni sem
er grunaður um hópnauðgun í maí á
þessu ári hefur verið staðfestur í
Landsrétti. Farbannið gildir til 11.
nóvember klukkan 16. Í úrskurði
héraðsdóms kom fram að það mætti
leiða líkur að því að maðurinn reyndi
að koma sér úr landi þar sem hann sé
af erlendu bergi brotinn. Landsrétt-
ur taldi skilyrði farbanns uppfyllt en
þau eru meðal annars að hætta sé á
að sakborningur yfirgefi landið til
þess að komast hjá fullnustu refs-
ingar.
Fyrir liggur rökstuddur grunur
um að maðurinn hafi gerst sekur um
háttsemi sem varðar allt að sextán
ára fangelsisrefsingu. Á hann að
hafa nauðgað konu í félagi við annan
mann. Konan kærði atvikið til lög-
reglu en sagðist hvorki vita hverjir
gerendurnir væru né hvar brotið
hefði átt sér stað.
Konan lýsti atburðarásinni fyrir
lögreglu þannig að hún hefði yfirgef-
ið veitingastað í fylgd með manni og
talið að þau væru á leið í samkvæmi.
Maðurinn hafði þess í stað farið með
hana í íbúð þar sem hann beitti hana
líkamlegu og kynferðislegu ofbeldi.
Að því loknu kallaði maðurinn
fram annan mann og sagði honum að
gera slíkt hið sama. Farbanns-
úrskurðurinn varðar seinni mann-
inn, að því er fram kemur í úrskurði
Landsréttar.
Umfangsmikil rannsókn hefur
staðið yfir í málinu og fundust í íbúð-
inni, þar sem lögregla gerði húsleit,
ýmsir munir sem taldir eru tengjast
meintu broti.
Til dæmis fann lögregla skó, fatn-
að og muni sem tilheyra konunni,
rúmfatnað, blóðugan pappír og far-
tölvu. Nú er einungis beðið eftir nið-
urstöðum úr lífsýnarannsókn.
Farbann staðfest
í nauðgunarmáli
- Grunaður um hópnauðgun í maí
Morgunblaðið/Hanna