Feykir - 15.12.2021, Qupperneq 24

24 48/2021
Móttökurnar í Valdarási voru
höfðinglegar en við vorum
nokkuð vel haldnir eftir dvöl-
ina á Stóru-Ásgeirsá. Þó drukk-
um við kaffi úr Manchester
United-krúsum – og mýmarga
minjagripi mátti finna á bænum
sem tengdust enska stórliðinu
er var greinilega í hávegum
haft þar á bæ. Reyndist Rúnar
opinskár og óspar á að miðla
sögu sinni í fallegu stofunni í
gamla bænum á Valdarási.
Rúnar hóf að æfa knatt-
spyrnu tíu ára gamall. Íþrótta-
kennarar hans að Laugarbakka
og í Reykjaskóla í Hrútafirði
sáu strax að í honum bjó góð-
ur efniviður í fótboltamann.
Sú er kenndi honum á
Reykjum var engin önnur en
hin fræga athafnakona Jónína
Benediktsdóttir sem hóf starfs-
feril sinn sem íþróttakennari.
Hún fundaði með foreldrum
Rúnars og lagði til að hann
byrjaði fyrir alvöru að þjálfa
sig í íþróttinni. Þetta þýddi
að hann yrði að flytjast suður
til Reykjavíkur og það rímaði
ekki alls kostar við heimsmynd
foreldranna. Jónína var einbeitt
á fundinum líkt og hennar var
venja, foreldrarnir stóðu líka
fastir fyrir á sínu og allt fór í
háa loft: Rúnar átti að taka við
búinu á Valdarási og naut því
lítils stuðnings að heiman til að
helga sig íþróttaiðkuninni.
Hann tók við búi rétt
ríflega tuttugu og fimm ára,
en spilaði þó með Hvöt frá
Blönduósi í fjórðu deild og
æfði eitt sumar með öðrum
flokki Vals í Reykjavík þar
sem hann kynntist frægum
íþróttaköppum á borð við
Guðna Bergsson og Geir
Sveinsson. Lífið í Fitjárdalnum
útheimti sína vinnu; búsmalinn
þurfti sitt og heyskapurinn
spurði ekki hvort leikur
væri sama dag og þurrkur.
Lítið færi gafst þess vegna til
knattspyrnuiðkunar sunnan
heiða; hugmyndaheimur fót-
boltans samræmdist illa veru-
leika húnvetnskra heimahaga.
Samt náði Rúnar að helga
sig knattspyrnunni um stund
og átti hann stórkostlegt fót-
boltaævintýri sem hann getur
þakkað séra Róbert Jack, en
hann var mikill velgjörða-
maður Rúnars þegar kom að
þessum málum og átti eftir
að fylgja honum til æfinga hjá
Manchester United og Celtic í
Skotlandi.
United-menn
gefast aldrei upp
Séra Róbert var skoskur og var
mikils metinn víða á Bretlandi,
en þeir Rúnar kynntust fyrst
fyrir alvöru þegar Rúnar var
ellefu ára gamall. Forsagan
var sú að Rúnar hafði orðið
fyrir einelti í skólanum vegna
þess að hann var ættleiddur.
Hafði hann enga hugmynd
um þennan uppruna sinn,
þótt flestir í sveitinni vissu
leyndarmálið. Kom drengur-
inn yfirleitt grátandi heim
úr heimavistarskólanum en
gat engan spurt, enda ekki
til siðs að ræða slíka hluti á
heimilinu þegar hann var að
alast upp. Lenti hann ellefu ára
gamall í slíkum erfiðleikum í
skólanum að hann hljóp inn
á heimavistarherbergi sitt og
fékk sér vatn – en þegar glasið
brotnaði í vaskinum tók hann
glerbrot og reyndi að svipta
sig lífi. Kennari kom aðvífandi,
þar sem allt var atað blóði, og
var drengurinn í framhald-
inu fluttur á sjúkrahúsið á
Hvammstanga. Um líkt leyti
var Kári Stefánsson starfandi
læknir á Hvammstanga og
leiða má að því líkum að
Kári hafi tekið á móti Rúnari
þegar komið var með hann á
sjúkrahúsið.
Ótrúlegt ævintýri Valdarássbóndans
Guðni á ferð og flugi | palli@feykir.is
Í bókinni Guðni á ferð og flugi fer Guðni Ágústsson með
lesandann í ferðalag um hinar dreifðu byggðir Íslands og
heimsækir fólk af öllu tagi. Fyrir utan að vera skemmti-
legir og forvitnilegir viðmælendur fæst það við spenn-
andi og oft og tíðum nýstárleg viðfangsefni sem styrkja
lífið í sveitunum. Í þessum heimsóknum er Guðni yfir og
allt um kring og hin landskunna „guðníska“ skýtur hvað
eftir annað upp kollinum.
Guðjón Ragnar Jónasson fylgdi Guðna á þessum
ferðum og hefur skrásett á aðgengilegan og grípandi hátt
það sem á daga þeirra dreif. Feykir fékk að birta brot úr
ævintýri Axels Rúnars Guðmundssonar á Valdarási sem
þeir Guðni og Guðjón heimsóttu. Millifyrirsagnir eru
Feykis.
Í stað þess að hringja í for-
eldrana var haft samband við
séra Róbert sem sat hjá Rúnari
þá um nóttina og spjallaði vel og
lengi við hann. Presturinn hafði
ýmis skynsamleg heilræði fram
að færa, meðal annars að við
mannfólkið hefðum ekki rétt
til að grípa til slíkra örþrifaráða
vegna þess að þá væri verið að
skilja vandamálið eftir. Guð
væri sá eini sem fær væri um
að taka svona ákvörðun. Séra
Róbert sagði Rúnari jafnframt
dæmisögu sem er honum
ógleymanleg: „Þú hleypur inn
á völlinn í treyju Manchester
United og það gengur illa í
fyrri hálfleik. Liverpool skorar
þrjú mörk í fyrri hálfleik. Við
förum ekki að gráta inni í klefa
og hlaupum heim og hættum.
Fyrst þeir skoruðu þrjú mörk í
fyrri hálfleik, þá skorum við að
minnsta kosti þrjú ef ekki fjögur
í þeim seinni. Við leggjum bara
helmingi meira á okkur, við
hlaupum meira, tölum meira
saman og komumst sem heild í
gegnum erfiðleikana.“
Þessari sögu gleymir Rúnar
aldrei og á erfiðum stundum
hefur hún oft komið upp í
huga hans, til dæmis árið 2001
er hann var í áfengismeðferð
á Vogi, en þar hitti hann fyrir
aðdáanda Tottenham, en það
lið átti þá leik gegn Manchester
United. Á Vogi höfðu sjúkl-
ingarnir hvorki aðgang að
sjónvarpi né farsíma; eina
sambandið við umheiminn
fékkst í gegnum tíkallasíma.
Tottenham-maðurinn fregnaði
eftir samtal í símanum að
staðan í hálfleik væri 3–0, sínu
liði í hag. Sagði hann við Rúnar
að þetta væri búið spil fyrir
hans menn en Rúnar hélt nú
ekki og svaraði: „United-menn
gefast aldrei upp.“
Svo líður tíminn og Rúnar
furðar sig á því að Totten-
hammaðurinn hafi ekki komið
og haldið áfram að djöflast í
sér. Þá sér hann manninn sem
vill skyndilega ekkert við hann
tala. Síðar kom í ljós að United
hafði skorað fimm mörk í
seinni hálfleik og unnið með
fimm mörkum gegn þremur.
Varð Rúnari þá hugsað til séra
Róberts og sögunnar góðu.
Rúnar minnist Róberts Jack
með mikill hlýju og rifjar upp
fermingarfræðsluna hjá hon-
um: Fermingarbörnin dvöldu
tæpa viku á Tjörn; dagurinn
hófst á morgunverði og bæn en
að aflokinni predikun var svo
fótboltaæfing klukkan ellefu.
Eftir hádegismat fór síðan hin
eiginlega fermingarfræðsla
fram en knattspyrnuæfing
hófst aftur klukkan fjögur.
Róbert hringdi oft í Rúnar
og segja má að eftir þá erfiðu
lífsreynslu, þegar Rúnar gerði
tilraun til að svipta sig lífi, hafi
presturinn tekið drenginn að
sér. Hann sótti hann á æfingar
og að aflokinni messu var
stundum fótboltaæfing þar
sem einungis messubörnin
fengu að taka þátt. Foreldrar
Rúnars voru fólk annars tíma;
þau höfðu engan áhuga á
fótboltanum, keyrðu hann
aldrei á æfingar og spurðu
aldrei hvernig honum hefði
gengið.
Fermingardagurinn er Rún-
ari enn í fersku minni, en þá
sagði séra Róbert honum að
hann væri þegar búinn að fá
fyrstu fermingargjöfina: Man-
chester United hefði sigrað
Liverpool 2–1 daginn áður og
orðið bikarmeistarar. Þetta er
eina fermingargjöfin sem hann
man eftir. Í predikuninni talaði
Róbert um fyrirliða United sem
ólst upp í fátækrahverfi og átti
ekki fyrir mat, en náði síðar að
lyfta bikarnum. Fór víst nokkuð
í taugarnar á áhangendum
Liverpool að presturinn væri
alltaf að tala um Manchester
United.
Skorað fyrir
stórliðið
Víkur nú sögunni aftur í
ævintýrið þegar Rúnar fór til
æfinga hjá Manchester United
og skoska stórliðinu Celtic.
Var það sumarið 1986, er hann
fór út, en séra Róbert var í
vinfengi við þá Sir Matt Busby,
fyrrum framkvæmdastjóra
Manchester United, og David
Hay, framkvæmdastjóra Celtic.
Ungi maðurinn fékk að æfa
í Manchester í tíu daga og
undir lok dvalarinnar fékk
Guðni og Axel Rúnar hressir á hlaðinu í Valdarási. Mynd úr bókinni Friðrik segir frá.