Íslenzkur iðnaður - 01.12.1938, Síða 16
14
íslenzkur iðnaður
Brennisteinsverksmiðja
vi ð N ámaskarð.
Fyrir nokkru síSan var hafin bygging á verk-
smiðju norður við Mývatn. Þeirri verksmiðju er
ætlað það hlutverk að hagnýta aðallega þann
brennistein, sem finnst um 5 km. austur af Mý-
vatni, í Reykjahlíðarnámum. Á nokkrum stöð-
um í Þingeyjarsýslu, öðrum en Reykjahlíðar--
námum, finnst brennisteinn. Næst Reykjahlíðar-
námum er Krafla, um 5 km. í norðaustur, síðan
svokallaðar Fremri námur, sem eru um 25 km.
suður af Mývatni, í nyrztu útjöðrum Ódáða-
hrauns, og loks Þeistarreykir, sem eru miðja
vegu milli Mývatns og Húsavíkur, þó ekki við
veginn, sem liggur frá Mývatni norður að Húsa-
vík.
Á öllum þessum stöðum finnst brennisteinn,
hvergi þó eins mikið og í Reykjahlíðarnámum.
Að frátöldum þeim, mun mest vera um brenni-
stein í Fremri námum. Þó er þetta með öllu óvíst
enn, því hvergi hefir brennisteinninn verið ná-
kvæmlega mældur, einungis gerð lausleg áætlun
um þann brennistein, sem liggur ofanjarðar í
Reykj ahlíðarnámum.
Brennisteinninn liggur í smáhrúgum ofanjarð-
ar. Það er því raunverulega rangnefni að tala
um brennisteinsnámur. Hann myndast úr loft-
tegundum, sem streyma upp úr jörðinni. Hvem-
ið þessi myndun á sér stað, er ekki með öllu vit-
að. Sennilegast er, að upp úr jörðinni streymi
brennisteinsvetni (H2S). Þegar það nálgast yfir-
borð jarðarinnar, oxyderast nokkuð af þessu
brennisteinsvetni vegna áhrifa loftsins og mynd-
ast þá úr því brennisteinsdíoxyd (S02). Þegar
þessar tvær lofttegundir blandast síðan saman,
myndst úr þeim brennisteinn. Margt mælir með
því, að myndunin sé í stórum dráttum þessi.
Eins og áður er getið, hefir verið gerð lausleg
áætlun um brennisteinsmagnið í Reykjahlíðar-
námum. I þeirri áætlun var einungis tekið tillit
til þeirra brennisteinshvera, sem enn eru „lif-
andi“ og eru ofanjarðar. Áætlunin var, að í þess-
um hverum væru a. m. k. 3000—4000 tonn af
hreinum brennisteini. Nú er það vitað, að hver-
irnir breyta sér oft, kólna og myndast síðan
kannske á öðrum stað. Yfir þessa kólnuðu hveri
fýkur sandur, og þeir sjást ekki, nema borað sé
eftir þeim. í Reykjahlíðarnámum og Kröflu hafa
fundizt sandorpnir og kólnaðir brennisteinshver-
ir. Enn hefir þó ekki verið leitað eftir þessum
hverum sérstaklega með borunum. Það má þó
telja fullvíst, að töluvert af brennisteini muni
finnast, þegar farið verður að bora eftir honum.
Það verður gert á næstu árum.
í þeim hverum, sem enn eru lifandi, myndast
stöðugt breinnisteinn. — Hvað þessi myndun er