Heilbrigðisskýrslur - 02.12.1982, Page 13

11
Smjör og smjörlíki
Veturinn 1977 - 78 urðu miklar sveiflur á smjörneyslu. Niður-
greiðslum var hætt um tíma eftir áramótin. Hlutfallið milli
smjörs og smjörlíkisviðbits breyttist með hækkandi verði úr *
12:1 í 3:1. Þessi hlutföll eru fundin með því að telja saman
og bera saman framtalinn skammtafjölda á hvoru fyrir sig.
Eins og áður er sagt, er viðbit og álegg á brauð, það sem börn-
um hættir helst við að gleyma og verður því að reikná heildar-
magn viðbits eftir fjölda brauðsneiða, en um það atriði var
sérstaklega spurt í vorkönnuninni.
Brauðneysla hefur minnkað um helming og þar með einnig viðbit-
ið. A og D vítamínneysla hefur því minnkað. Lýsisbræðingur
var notaður mikið sem viðbit áður fyrr, einkum á Vestfjörðum.
Lýsisbræðingur er blanda úr lýsi og tólg, sem inniheldur stóra
A og D vítamínskammta. Vítamínbætt smjörlíki er vítamínauðugra
en smjör.
Kornvörur
a) Brauð og kökur 1,45 skammtaf á dag (1938: 2,78 skammtar á dag)
Brauðneysla hefur minnkað, en sætabrauðsneysla aukist að sama
skapi. Brauðneyslan er um 100 g á dag, en það er 3 brauðsneið-
ar (miðað er við að hver brauðsneið sé 30 - 35 g). Samkvæmt
könnuninni sem gerð var 1938-40 var brauðsneið mun meiri eða
um 200 g á dag. Segja má að heilkornsbrauð og fínmalað hveiti-
brauð skiptist til helminga. Þá er vert að geta þess, að hveiti
í brauðgerðarhúsum er ekki vítamínbætt á sama hátt og hveiti
það sem keypt er í smáumbúðum til heimilanna.
b) Grautar og "morgunkorn" 0,79 skammtar á dag
(1938: 1,58 skammtar á dag)
Hafragrautur sem áður fyrr var hafður kvölds og morgna er nú
óðum að hverfa, en "morgunkorn" (Cornflakes) og "pakkasúpur"
koma í staðinn. Þetta er slæm þróun. Hrísgrjóna-, sagógrjóna-
og aðrir grautar eru einnig að hverfa. Neysla kornvöru hefur