Fréttablaðið - 24.02.2023, Side 8

Við megum klappa
okkur á bakið en þetta
er á sama tíma hvatn-
ing til þess að gera
betur.
Gylfi Þór Þor-
steinsson,
aðgerðastjóri
vegna mótttöku
flóttafólks
Það er eitt ár núna og
Rússar munu örugg-
lega ráðast á okkur af
meira afli.
Waleria
Mjagkowar
Ég hef aldrei farið neitt
og ætlaði mér ekki að
gera það. Það var
vinna, húsnæði og allt
sem ég óskaði mér í
Úkraínu
Ivan Gordienko
Við höfum aldrei
upplifað svona hræði-
legt ástand og það er
ekki bara eldra fólk
sem er í áfalli, heldur
líka börn
Lyudomila
Vdovichenko
Ivan Gordienko, Lyudomila
Vdovichenko og Waleria
Mjagkowa komu öll til Íslands
í vikunni frá Úkraínu. Þau
eru ekki tengd fjölskyldu-
böndum en tóku þá ákvörðun
á sama tíma, nærri ári eftir
að innrásin hófst, að yfirgefa
Úkraínu vegna ótta við það
sem gæti gerst í dag.
lovisa@frettabladid.is
ÚKRAÍNA Í dag er ár frá því að inn-
rás Rússa hófst í Úkraínu. Þau Ivan,
Waleria og Lyudomila hittust á flug-
vellinum á leið sinni til Íslands og
ákváðu að ferðast hingað saman og
halda saman. Þau komu af ólíkum
ástæðum en öll eiga þau það sam-
eiginlega að vilja, að þessu loknu,
komast aftur heim.
Waleria Mjagkowar segist hafa
óttast tímamótin sem eru í dag og
hvað Pútín geri. Þess vegna ákvað
hún að flýja Úkraínu tímabundið
og ætlar sér að snúa aftur þegar
aðstæður eru aðeins öruggari.
„Við hittumst á flugvellinum og
þekkjumst ekkert fyrir. Það er auð-
velt fyrir fólk frá Úkraínu að tengj-
ast á ferðalagi og verða vinir,“ segir
Waleria.
„Það er eitt ár núna og Rússar
munu örugglega ráðast á okkur
af meira afli. Ég bý við landamæri
Belarús og Rússlands. Það er hættu-
legt þar og ég var hrædd og ákvað að
fara,“ segir Waleria og að hún hafi
viljað fara eitthvert þar sem hún er
öruggari.
„Ég trúi á Úkraínu og fer eflaust
aftur innan mánaðar,“ segir hún
og að Ísland hafi orðið fyrir valinu
vegna náttúrufegurðar. „Og svo
dreymir mig um að sjá norðurljósin.
Ég vona að ég verði heppin,“ segir
hún að lokum.
Lyudomila Vdovichenko hefur allt
frá því að stríðið hófst sinnt ýmsum
sjálfboðaliðastörfum í Úkraínu. Hún
segir að allt frá því að innrásin hófst
hafi hún safnað saman myndum
frá börnum sem hún hafi svo gefið
úkraínskum hermönnum til að veita
þeim styrk til að halda áfram. Hún
segir að hennar von sé að á meðan
dvöl hennar stendur geti hún fengið
að sýna myndirnar einhvers staðar
en hún kom með 120 myndir með sér
til Íslands.
Á myndunum má sjá börnin
teikna hvatningarorð til hermanna,
að Úkraína sigri og ýmis tákn sem
tengjast Úkraínu eins og gula blómið
og fánalitirnir en blái liturinn merkir
himininn og gula blómið merkir
korn en Úkraína er stærsti fram-
leiðandi korns í heiminum.
Ástæðan fyrir því að Ísland varð
fyrir valinu er vinkona hennar sem
kom fyrir ári og hvatti hana til að
koma. Auk þess segist Lyudomila
vilja kynnast listum og menningu
hér og taka eitthvað af því aftur með
sér til Úkraínu.
„Í Úkraínu elskum við friðinn eins
og þið á Íslandi. Við höfum aldrei
upplifað svona hræðilegt ástand og
það eru ekki bara eldra fólk sem er
í áfalli, heldur líka börn,“ segir hún
og að þegar börn sjái svona mikinn
hrylling breytist þau og loki það inni.
„Við áttum allt, húsnæði og garða
til að rækta grænmeti, en núna hefur
fólk misst allt. Svo margir vita ekki
hvernig morgundagurinn verður eða
bara hvort þau eigi að fara til vinstri
eða hægri og leita sér ekki hjálpar,“
segir hún og að þessi endalausa
óvissa sé fólki erfið.
„Ég er búin að vinna sem sjálf-
boðaliði frá því að stríðið byrjaði og
suma daga koma allt að 500 manns í
leit að aðstoð. Ég held að allir í Úkra-
ínu sé með áfallastreituröskun. Fólk
vill oft vita hvað við ætlum að gera
en fyrir okkur er svo erfitt að búa
til plan eða vita hvað við eigum að
gera næst. Við höfum upplifað ótrú-
legustu hlyti frá því að stríðið hófst.
Það hafa verið stanslausar árásir
og þú veist aldrei á hvaða húsi loft-
skeytin lenda,“ segir hún og að fólk
upplifi minni bjartsýni eftir því sem
líður á innrásina.
„Við viljum búa í okkar landi.
Við þurfum ekkert að fara annað.
Það er allt í Úkraínu, strönd, fjöll
og allt sem maður gæti viljað. Við
viljum að þessu stríði ljúki sem
fyrst svo við getum boðið ykkur
að koma í heimsókn svo við getum
sýnt ykkur landið og hversu fallegt
það er. Ég er svo stolt af því að vera
úkraínsk.“
Ivan Gordienko hefur aldrei farið
frá Úkraínu áður en sá sér ekki
annað fært en að yfirgefa landið
núna og fara á f lótta.
„Ég hef aldrei farið neitt og ætlaði
mér ekki að gera það. Það var vinna,
húsnæði og allt sem ég óskaði mér í
Úkraínu en ég er búinn að upplifa
þetta ástand mjög lengi. Það var
ekki hægt að opna glugga eða hurð
án þess að heyra sprengingu,“ segir
Ivan en hann býr við landamæri
Moldóvu þar sem Rússar eru með
stöðugar árásir þessa dagana.
Spurður hvort hann sjái fyrir
sér að fara aftur segir hann að
hann ætli aftur þegar það sé orðið
öruggt. n
Búast við harkalegri árás Rússa í dag
Myndir sem
teiknaðar voru
af úkraínskum
börnum fyrir
úkraínska her-
menn.
FRÉTTABLAÐIÐ/
ANTON BRINK
lovisa@frettabladid.is
ÚKRAÍNA Í fyrra komu til landsins
2.345 flóttamenn frá Úkraínu. Það
sem af er ári hefur 281 komið til
landsins og eru því alls 2.626 flótta-
menn á landinu frá Úkraínu. Gylfi
Þór Þorsteinsson, aðgerðastjóri
teymis um flóttafólk frá Úkraínu,
segir að fólkið sé dreift um landið.
„Við megum klappa okkur á bakið
en þetta er á sama tíma hvatning til
þess að gera betur,“ segir Gylfi sem
þó viðurkennir að verkefnið hafi
ekki gengið hnökralaust en fjöldinn
var auðvitað miklu meiri en hefur
nokkurn tímann verið.
„Sem dæmi er heilsugæslan að
afgreiða 400 manns á mánuði sem
er nálægt því sem var á ári áður,“
segir Gylfi og nefnir einnig húsnæð-
ismálin en vel hefur tekist að finna
húsnæði fyrir fólk með stuttum
fyrirvara.
„Miðað við spár gerum við ráð
fyrir í það minnsta jafnmörgum
og í fyrra, eða að þau séu nær sex
þúsund í heildina,“ segir Gylfi en sá
fjöldi inniheldur alla f lóttamenn
sem hingað koma.
Gylfi Þór tók við stöðu aðgerða-
stjóra í mars í fyrra og segir að
samningur sinn renni út við lok
næsta mánaðar. Framhaldið hafi
ekki verið rætt en að hann hafi hug
á að sinna verkefninu áfram. n
Jafnmargir eða
fleiri koma í ár
lovisa@frettabladid.is
ÚKRAÍNA Í nýrri skýrslu Barna-
hjálpar Sameinuðu þjóðanna, UNI-
CEF, 365 dagar af stríði og f lótta
úkraínskra barna, kemur fram að
7,8 milljónir barna í Úkraínu lifi við
stríð og afleiðingar þess. Alls hafa
438 börn látið lífið vegna átakanna
og nærri þúsund eru særð. Þúsundir
skóla og yfir 782 heilbrigðisstofn-
anir hafa eyðilagst í árásum síðast-
liðið árið.
„Eitt ár af stríði hefur rænt börn
Úkraínu nánast öllu: heimili, ást-
vinum, skólum, leikvöllum, vinum,
sálarró, lífi og limum. Von og þraut-
seigja verða þó aldrei af þeim tekin
og UNICEF hefur staðið sleitulausa
vakt við að tryggja þrautseigjuna
og halda í vonina,“ segir Birna
Þórarinsdóttir, framkvæmdastjóri
UNICEF á Íslandi, en neyðarsöfnun
samtakanna á Íslandi í kjölfar árás-
arinnar hefur gengið afar vel. n
Börn rænd öllu
Birna Þórarins-
dóttir er
framkvæmda-
stýra UNICEF á
Íslandi
Þórdís Kolbrún
Reykfjörð Gylfa-
dóttir, utanríkis-
ráðherra
lovisa@frettabladid.is
ÚKRAÍNA  Ísland, ásamt kjarnahópi
ríkja, styður stofnun sérstaks dóm-
stóls vegna glæpa gegn friði í Úkra-
ínu. Utanríkisráðherra segir að með
stofnun slíks dómstóls verði hægt að
aflétta friðhelgi helstu leiðtoga og
draga þá til ábyrgðar fyrir glæpina
í Úkraínu.
Hún er stödd í Strassborg í dag á
sérstökum fundi ráðherranefndar
Evrópuráðsins sem tileinkaður er
málefnum Úkraínu. Þar leggur hún
til að sett verði á stofn  alþjóðleg
tjónaskrá á eignaskemmdum, mann-
tjóni og alvarlegum meiðslum sem
innrás Rússlands í Úkraínu hefur
leitt af sér.
„Evrópuráðið er reiðubúið til að
halda utan um slíka tjónaskrá og á
fundinum í dag samþykkja aðildar-
ríki Evrópuráðsins að vinna næstu
skref að stofnsetningu sérstakrar
tjónaskrár vegna Úkraínu. Hér er
um stórt skref að ræða,“ segir Þórdís
Kolbrún um skrána en fundur ráð-
herranefndarinnar í dag er tileink-
aður málefnum Úkraínu.
Í maí á þessu ári verður haldinn
leiðtogafundur Evrópuráðsins í
Reykjavík en sú staða sem komin er
upp í álfunni í kjölfar innrásar Rúss-
lands í Úkraínu verður þar í brenni-
depli.
„Við erum staðföst í því markmiði
að niðurstaða leiðtogafundarins
skipti raunverulegu máli fyrir Úkra-
ínu og ábyrgðarskyldu vegna þeirra
brota sem Rússland hefur framið þar
í landi,“ segir Þórdís Kolbrún og að
hluti af því að innleiða slíka ábyrgð-
arskyldu sé stofnun tjónaskrárinnar
og dómstólsins.
Nú þegar ár er liðið frá upphafi
stríðsins segir Þórdís Kolbrún að
ljóst sé að Rússar virði að vettugi
alþjóðalög í hernaði sínum í Úkraínu
„Ísland hefur talað fyrir mikilvægi
þess að alþjóðasamfélagið geri allt
sem í valdi þess stendur til að rann-
saka og saksækja fyrir þau voðaverk
sem framin hafa verið í Úkraínu og
við vinnum að því að tryggja ábyrgð-
arskyldu vegna þeirra.“ n
Tryggja að Rússar svari fyrir voðaverk sín
8 FRÉTTIR FRÉTTABLAÐIÐ 24. FEBRÚAR 2023
FÖSTUDAGUR