Fréttablaðið - 08.03.2023, Blaðsíða 9

182.000
Farþegar til Akureyrar.
120.000
Farþegar til Ísafjarðar.
290.000
Farþegar til
Reykjavíkur.
45.000
Farþegar til
Grundarfjarðar.
3.840
Íbúafjöldi Ísafjarðar.
135.668
Íbúafjöldi Reykjavíkur.
840
Íbúafjöldi
Grundarfjarðar.
19.913
Íbúafjöldi á Akureyri.
Skipin hafa einnig
verið kærkomin við-
bót á þeim svæðum
þar sem gistirými er
takmarkað.
Sigurður
Jökull Ólafsson,
markaðsstjóri
Faxaflóahafna
Mörg af þessum „leið-
inlegu“ skipum með
óhagstæðum vélum
voru tekin og rifin í
heimsfaraldrinum.
Pétur Ólafsson,
hafnarstjóri hjá
Hafnasamlagi
Norðurlands
Fólk fer út og gerir aðra
hluti en að borða bara
þrjár máltíðir uppi á
hóteli alla daga.
Ingvar Örn
Ingvarsson, tals-
maður Cruise
Iceland
Forsvarsmenn skemmti-
ferðaskipa segja að margar
breytingar hafi átt sér stað í
iðnaðinum og sýna tölur úr
loftgæðamæli Faxaflóahafna
að mengun hafi ekki farið yfir
umhverfismörk árið 2022.
Þeir segja skemmtiferðaskip-
in mikilvæga líflínu smærri
sveitarfélaga.
helgisteinar@frettabladid.is
Faxaf lóahafnir sendu nýlega frá
sér tilkynningu þar sem bent var
á að loftgæðamælir Faxaflóahafna
í Laugarnesi sýndi að mengunar-
efni vegna viðlegu skemmtiferða-
skipa á Skarfabakka fóru ekki yfir
skilgreind umhverfismörk á árinu
2022 í neinu tilviki. Þeir sem tengj-
ast komum skemmtiferðaskipa telja
margir umræðuna um mengun og
óhagkvæmni innan þjónustunnar
vera úrelda.
Heimsfaraldurinn reyndist mjög
erfitt tímabil fyrir rekstur skemmti-
ferðaskipa og fengu skipin meðal
annars stimpil á sig sem „pláguskip“
þegar myndir birtust á heimsvísu
sem sýndu bæði smitaða farþega
og áhafnir fastar um borð. Þar á
undan höfðu skipin verið gagn-
rýnd fyrir mengun og offramboð á
ferðamönnum en árið 2019 fóru 30
milljón manns um borð í skemmti-
ferðaskip um heim allan.
Pétur Ólafsson, hafnarstjóri hjá
Hafnasamlagi Norðurlands, segir
að miklar breytingar hafi átt sér
stað innan þjónustunnar undan-
farin ár og að mikilvægt sé að hafa
þær breytingar í huga í ljósi þess
hve mikilvægur iðnaðurinn er nú
orðinn fyrir margar smærri hafnir
á Íslandi. Á milli 15 til 20 hafnir fá
skemmtiferðaskip til sín árlega og
eru komur þeirra farnar að skipta
bæði hafnarsjóði og sveitarsjóði
gríðarlega miklu máli.
„Mörg af þessum „leiðinlegu“
skipum með óhagstæðum vélum
voru tekin og rifin í heimsfaraldr-
inum. Þannig að eftir standa ný
skip með umhverfisvænni vélum
sem eyða minna. Nýjustu skipin
eru til dæmis öðruvísi í laginu
og eru gerð þannig að þau kljúfi
öldurnar betur sem kallar á minni
orku. Ég get alveg lofað þér því að
það vill ekkert skipafélag fá á sig
stimpil fyrir að vera einhver meng-
ungarsóði.“
Pétur segir einnig að faraldurinn
hafi ýtt við þróun sem var þegar
byrjuð og eru velflest skip nú komin
með hreinsibúnað sem hreinsar
útblásturinn um allt að 98 prósent.
Þar að auki hafa mörg skip einnig
möguleika á að nota aðra umhverf-
isvænni orkugjafa.
„Hvort sem við erum að tala um
skip, bíl eða flug. Þetta mengar allt
saman. Okkur finnst samt eins og
fólk sé að tala þennan iðnað niður
út af einhverri ímyndaðri sam-
keppni. Fram til þessa hafa farþegar
skemmtiferðaskipa bara verið sex
til átta prósent af heildarferða-
mönnum sem koma til landsins.“
Umhverfisstofnun staðfestir í
samtali við Fréttablaðið að brenni-
steinsmagnið sem stofnunin mælir
í útblæstri frá skemmtiferðaskipum
sé undir einu prósenti og jafnframt
er tekið undir að margar jákvæðar
breytingar hafi átt sér stað undan-
farin ár.
Ingvar Örn Ingvarsson, talsmaður
Cruise Iceland, telur að sú neikvæða
umræða um skemmtiferðaskip sem
eigi sér stað samsvari náttúrulegri
þróun ferðaþjónustunnar í litlu
landi eins og Íslandi.
„Upphafið á þessu öllu saman er
þegar fólk hefur einhverjar fyrir-
framgefnar hugmyndir um það
hvernig hlutirnir eru og þekkir
ekki hvernig þeir eru raunverulega,
það er einmitt það sem veldur for-
dómum. Í landi eins og á Íslandi þar
Helmingur tekna frá skemmtiferðaskipum
Skemmtiferðaskip skiluðu meðal annars 500 milljónir króna í hafnartekjur fyrir Akureyrarbæ.
fréttablaðið/sigtryggur ari
Kaup, sala og
samruni fyrirtækja.
• Verðmat
• Ráðgjöf og undirbúningur
fyrir sölumeðferðir
• Milliganga um
fjármögnun
• Samningagerð
kontakt@kontakt.is | 414 1200 |Ránargata 18, 101 Reykjavík
www.kontakt.is
Kaup, sala og
samruni fyrirtækja
• Verðmat
• Ráðgjöf og undirbúningur
fyrir sölumeðferðir
• Milliganga um fjármögnun
• Samningagerð
sem ferðaþjónustan er tiltölulega ný
af nálinni þá kemur alltaf eitthvað
nýtt inn eins og skemmtiferðaskip
og því fylgja fordómar alveg eins og
það voru fordómar gagnvart bak-
pokaferðamönnum og lággjalda-
flugfélögum á sínum tíma.“
Ingvar segir það einnig vera mis-
skilning að farþegar skemmtiferða-
skipa eyði litlu í landinu. Hann segir
stóran hluta ferðamanna skemmti-
ferðaskipa vera verðmæta ferða-
menn, frekar en ódýra ferðamenn
og að miklu sé eytt þrátt fyrir fyrir-
framgreidda fæðu og gistingu.
„Íslendingar fara til dæmis til
Tenerife í massavís og eru oft í fullu
fæði á hótelinu, en það eru ekki
margir sem borða bara hótelmat-
inn. Fólk fer út og gerir aðra hluti en
að borða bara þrjár máltíðir uppi á
hóteli alla daga.“
Sigurður Jökull Ólafsson, mark-
aðsstjóri Faxaf lóahafna, segir að
farþegum skemmtiferðaskipa megi í
raun skipta í tvennt. Í fyrsta lagi eru
þeir sem skilgreinast undir almenna
viðkomu og annars vegar skiptifar-
þegar. Það eru þeir farþegar sem
hefja eða ljúka siglingu í höfn, fljúga
til og frá landinu og dvelja einhverja
daga í landi með tilheyrandi eyðslu
fyrir eða eftir skemmtisiglinguna.
Hann segir að tölur frá Kaupmanna-
höfn og Stokkhólmi sýni að slíkir
skiptifarþegar skilji eftir sig þrisvar
sinnum meira í landi.
„Í ár til dæmis þá áætlum við að
um 84 þúsund farþegar sem koma
til Reykjavíkur verði skiptifarþegar.
Stefnt er að því að rannsaka eyðslu
slíkra farþega betur hér á landi,
svo hægt verði að hafa raunhæfan
samanburð við aðra ferðamenn.“
Spurður um þann mikla fjölda
ferðamanna sem koma með hverju
skipi inn í lítil bæjarfélög segir Sig-
urður það undir hverju sveitarfélagi
fyrir sig að áætla þolmörk gagnvart
ferðamönnum. Hann bendir hins
vegar á að gestir skemmtiferðaskipa
sem koma til Íslands óski heldur
ekki eftir að það sé farið yfir þau
mörk sem hvert svæði þolir.
„Fyrir hafnir eins og Ísafjörð,
Akureyri, Seyðisfjörð og svo fram-
vegis þá skipta komur skemmti-
ferðaskipa gríðarlega miklu máli
– enda standa komur skemmtiferða-
skipa oft undir meira en 50 pró-
sentum af tekjum þeirra hafna. Þar
sem sveitarfélögin í kringum hverja
höfn eru eigendur hafnanna, nýtur
samfélagið í kringum hverja höfn
góðs af því.
Skipin hafa einnig verið kær-
komin viðbót á þeim svæðum þar
sem gistirými er takmarkað,“ segir
Sigurður. n
Fréttablaðið markaðurinn 98. mars 2023
miðVikuDaGur