Skipulagsmál höfuðborgarsvæðisins - 01.06.1981, Blaðsíða 21

Að lokum vil ég benda á þau atriði, sem ég tel skipta mestu máli varðandi
hrossa- og sauðfjáreign á höfuðborgarsvæðinu, þegar litið er til fram-
tíðarinnar.
21
I. HROSSAEIGN
NÚ þegar eru umsvif hestamanna á höfuðborgarsvæðinu mikil og fjöldi
fólks nýtur útivistar við hestamennsku. Gera má ráð fyrir, að tiltækt
beitiland fyrir hross á svæðinu sé nú þegar fullnýtt og sumsstaðar
ofnýtt, enda er fjöldi hrossa fluttur í hagagöngu, t.d. austur í sveitir.
Á þessu svæði eru fremur takmarkaðir möguleikar á uppgræðslu lands til
hrossabeitar.
Erfitt er að gera sér grein fyrir áframhaldandi fjölgun hrossa, en
ástæða er til að ætla, að hún haldi áfram, ekki síst vegna þess að
fjöldi ungmenna kemur hér við sögu. í skýrslu Einars E. Sæmundsen
landslagsarkitekts um hestamennsku á höfuðborgarsvæðinu, sem nýlega
var lögð fram, kemur í ljós að nú þegar er fyrirhugað að bæta við hús-
rými fyrir á 3. þúsund hross á skipulögðum svæðum, t.d. í nýju 950
hesta hverfi Garðbæinga ofan við Rjúpnahæð, skammt frá Vífilsstaðavatni.
Einnig er í sömu skýrslu áætlað lauslega út frá þróun liðinna ára, að
hrossum muni fjölga um 300 á ári á höfuðborgarsvæðinu. Hér er því um
stórmál að ræða. Eftir því sem hrossum fjölgar og byggðin þéttist
eykst þörfin fyrir heppilegar reiðleiðir í eða í næsta nágrenni þétt-
býlissins, sem samræmast öðrru tengdu útivist, svo sem gönguleiðum og
skógrækt. Tillögur um slíkar reiðleiðir á höfuðborgarsvæðinu er að
finna í framangreindri skýrslu Einars E. Sæmundsen. Heildarfjöldi
hrossa skiptir hér meginmáli. Vitað er, að sumir hestamenn í þéttbýli
eiga fleiri hross en góðu hófi gegnir og eykur það á vandann. Áætlað
er, að hver hestamaður á svæðinu eigi að meðaltali 3 hross. Spurningin
er hvort nauðsyn beri til að setja fjöldanum takmörk í framtíðinni,
þ.e.a.s. hamla gegn því að þéttbýlisbúar eigi fleiri reiðhross en
hóflegt má telja til útreiða í tómstundxmi. Stóðeign getur ekki talist
réttlætanleg við þessar aðstæður.
II. SAUÐFJÁREIGN
Þótt sauðfé fari fækkaiidi á svæðinu má ætla að nokkur hópur fólks vilji
sinna kindum í tómstundum sínum sér til yndis og ánægju. Eftir því sem
tengslin á milli þéttbýlis og sveita minnka, og æ færri borgarbörn taka
þátt í sveitastörfum, er nokkurs virði að geta t.d. farið með börn í
réttir á haustin í næsta nágrenni og sýnt þeim lömbin á vorin. Þetta
kunna margir að meta. Vel skipulagt og hóflegt sauðfjárhald er unnt
að samræma öðrum þáttum landnýtingar á höfuðborgarsvæðinu, svo sem skóg-
rækt. Gera þarf strangar kröfur til frágangs fjárhúsa líkt og hesthúsa,
svo og til allrar umgengni og hirðingar. Á sumrum gengur féð í afrétti,
og með girðingum er hægt að koma í veg fyrir að fé komist niður á
„láglendið". Nú þegar er búið að taka að mestu fyrir lausagöngu bú-
fjár á þéttbýlissvæðinu frá Hafnarfirði til Reykjavíkur. Semja þarf
við bændur, sem eiga ógirt lönd innan „friðaðra" svæða, t.d. ábúanda
Vatnsenda við Elliðavatn og nokkra bændur í neðanverðri Mosfellssveit,
um búfjárhald þeirra.
Sauðfjáreign á höfuðborgarsvæðinu takmarkast fyrst og fremst af til-
tækri afréttarbeit, og því er eðlilegt að leita eftir mati á beitar-
þoli út frá gróðurkortum, þannig að fjárfjöldi verði ætíð innan skynsam-
legra marka. Ekki væri óeðlilegt að ákveða hámarksfjölda, sem hver
fjáreigandi mætti eiga, sérstaklega ef takmarka þyrfti heildarfjöldann.
Á síðustu árum hefur beitarálag minnkað í afréttunum upp af höfuðborgar-
svæðinu, bæði vegna fækkunar sauðfjár og vegna þess að bönnuð var hrossa-
beit í afréttum í Landnámi Ingólfs fyrir nokkrum árum. Gróðurfarsástand
fer því batnandi. Ástæðulaust er að setja upp girðingar í afréttunimi.