FLE blaðið - 01.01.2022, Blaðsíða 19

19FLE BLAÐIÐ JANÚAR 2022
ur til staðar og félag velur að notast við endurmatsaðferðina,
á gangvirði. Við notkun endurmatsaðferðar er eignin metin á
gangvirði og breytingar á gangvirði færðar yfir aðra heildaraf-
komu (ef gangvirði er hærra en kostnaðarverð) eða í gegnum
rekstur (ef gangvirði er lægra en kostnaðarverð).
Eiginleikar rafmynta eru hins vegar í efnahagslegu tilliti samb-
ærilegt hrávörum eins og gulli að því leyti að:
• Það er hægt að skipta á þeim fyrir vörur og þjónustu en
aðeins ef mótaðilinn er samþykkur slíkum viðskiptum;
• Virði þeirra mótast af skorti og kostnaði við námugröft
þeirra (þátt fyrir að rafmyntir verði til með notkun á tölvu-
vinnslu til þess að leysa ákveðin reiknirit en ekki með
bókstaflegum námugrefti);
• Þær geta verið auðseljanlegar eins og til dæmis
gull en innihalda engan samningsbundinn rétt
til að móttaka handbært fé eða aðra fjáreign.
Reikningsskil rafmynta geta verið flókin út frá eðli þeirra og
því mikilvægt að þær upplýsingar sem settar eru fram í skýr-
ingarhluta reikningsskilanna veiti lesanda þeirra fullnægjandi
upplýsingar til að skilja bæði þær forsendur sem stjórnend-
ur félagsins horfa til við flokkun rafmynta sem og við mat
þeirra þar sem það á við. Í sömu umfjöllun alþjóðlegu túlk-
unarnefndarinnar sem vísað er í hér að ofan kom fram að
eftirfarandi skýringarkröfur alþjóðlegu staðlanna eiga við um
rafmyntir og eignarhald á þeim.

• Félög ættu að veita upplýsingar í skýringum í samræmi
við kröfur:
o IAS 2:36 til 39 vegna rafmynta sem eru almenn sölu-
vara í starfsemi félagsins, þær skýringarkröfur fjalla
m.a. um að upplýsa um þær reikningsskilaaðferðir sem
félagið hefur innleitt við að meta birgðir, bókfært verð
birgða og þeirra birgða sem metnar eru á gangvirði,
fjárhæð birgða sem hafa verið gjaldfærðar á tímabilinu,
fjárhæðir niðurfærslu og breytingar á henni á tímabilinu
og ástæður þeirra og fjárhæð birgða sem eru veðsett-
ar; og
o IAS 38:118 – 128 vegna rafmynta sem skilgreindar eru
sem óefnislegar eignir undir IAS 38, þær skýringarkröf-
ur fjalla m.a. um að upplýsa um hvort að líftími eign-
anna sé takmarkaður eða ótakmarkaður, afskriftarað-
ferðir sem notast er við fyrir óefnislegar eignir með tak-
markaðan líftíma, fjárhæð kostnaðarverðs og uppsafn-
aðar afskriftir þeirra sem og afstemmingu á bókfærðu
verði óefnislegra eigna frá upphafi tímabilsins til loka
þess.
• Ef félag færir rafmyntir á gangvirði (þ.e félagið beitir
endurmatsaðferð óefnislegra eigna eða ef félagið er hrá-
vörumiðlari sem metur birgðir á gangvirði að frádregnum
sölukostnaði) ber að setja fram þær upplýsingar sem
gerð er krafa um í IFRS 13, staðli sem fjallar um mat á
gangvirði.
• Félag ætti að setja fram þær forsendur sem stjórnendur
byggja á við mat á reikningshaldslegri meðferð rafmynta
ef þær forsendur hafa veruleg áhrif á þær fjárhæðir sem
færðar eru í reikningsskilin (IAS 1:122)
• Fyrirtæki ættu að upplýsa um alla verulega atburði sem
gerast eftir reikningsskiladag en hafa ekki áhrif á skráð
verðmæti á reikningsskiladegi (miðað við kröfur IAS 10).
• Í þessu samhengi er viðeigandi að upplýsa um það í skýr-
ingum ef breytingar verða á gangvirði rafmyntarinnar eftir
reikningsskiladag og þær breytingar eru það verulegar að
það gæti haft áhrif á þá ákvörðunartöku sem upplýstur
lesandi reikningsskilanna gæti tekið á grundvelli þeirra.
Við eignarhald á rafmyntum þarf einnig að horfa til annarra
þátta. Einn af þeim þáttum snýr að því hvernig rafmyntirnar
eru geymdar. Sumir velja það að geyma sínar rafmyntir í veski
sem er í vörslu hjá þriðja aðila. Í þeim tilfellum er mikilvægt
að greina hvort eignin falli undir skilgreininguna á því að vera
undir yfirráðum félagsins. Við þá greiningu ber einnig að hafa
í huga viðeigandi lög og reglugerðir ásamt skilmálum samn-
ingsins og annarra samninga sem gætu haft áhrif á réttindi
og skyldur félagsins og vörsluaðilans. Sú greining ætti að vera
gerð fyrir hvert veski sem er í vörslu þriðja aðila og stjórn-
endur ættu jafnvel að íhuga að fá greiningu lögfræðinga á
viðeigandi samningum. Lista yfir þætti sem stjórnendur ættu
að íhuga við mat á yfirráðum má finna hér að neðan. Rétt
er að athuga að þessi listi er ekki tæmandi og því geta verið
aðrir þættir sem þörf er á að skoða. Einnig er mikilvægt að
hafa í huga að ekki ætti að horfa á einn þátt sem ákvarðandi
þátt við mat á því hvort til staðar séu yfirráð yfir rafmyntum.
• Eru lög eða reglugerðir sem eiga við um vörsluaðilann
eða eiganda rafmyntanna? Ef slíkt er til staðar, kemur
fram í þeim hver sé lagalegur eigandi rafmyntarinnar?
• Kemur fram í skilmálum samnings á milli félagsins og
vörsluaðilans hvort að félagið framselji eignarhaldið yfir
til vörsluaðilans?
• Er vörsluaðilinn með réttinn (undir samningsbundnum
skilmálum samnings eða lögum og reglugerðum) til að
selja, flytja, lána eða veðsetja rafmyntirnar án samþykkis
og/eða tilkynningar til félagsins?
• Ef til gjaldþrots kemur hjá vörsluaðilanum eru rafmyntirn-
ar hluti af þeim eignum sem til skipta koma? Ef svo er,
hefur fyrirtækið forgangskröfu í þeim tilfellum?
• Getur fyrirtækið leyst út rafmyntirnar á hvaða tíma sem
er og undir hvaða ástæðum/aðstæðum sem er? Ef ekki,
hvaða þættir eru það sem stýra því að hægt er að taka
rafmyntirnar úr vörslu? Eru einhverjir tæknilegir eða aðrir
þættir sem geta komið í veg fyrir það að hægt sé að taka
rafmyntirnar úr vörslu innan eðlilegs tíma óháð samnings-
bundnum eða lagalegum rétti?