Þjóðólfur - 01.12.1947, Blaðsíða 6

6
(iagn <7appe(

\
o
c/ i
Jazzinn er upprunninn frá negrun,
en vandlega athuf;ist ekki {jein í Áfríku,
heldur kynhrnðruri þeirra hinunegin við
Atlantshafiðo en forfeður þeirra voru
teknir frá Afríku fyrir 15o-2oo árura af
illa innrættum þrælakaupmönnum, til að
þræla á tóhaks og sykurplantekrum f
Carolina og Kentucky. Þessir svertu
þrælar og afkomendur þeirra sungu við
samkomur sínar hina svokölluðu Blues-
söngva, og Spiritulas, hinir fyrrnefndu
voru veraldlegir söngvar sem túlkuou
viðhorf negranna til þeirra erfiðu lífs-
kjara sem þeir höfðu við að húa, og sem
afleiðing af þessu voru þeir oftast x
dökkum tóntegundum moll. Kn spiritularnir
voru trúarsöngvar sem á einfaldan og
áhrifamikinn hátt túlkuou þa-á negrann.a
eftir hetra lífi»
Blues-söngvarnir voru í tvískiptum
takti og venjulega hyggðir upp af deild-
um með tolf töktum, en hin einfalda har-
monieka cg melódiska gerð þeirra gefur
hinn hezta hugsanlega grundvöll til im-
prcvísationar.(Impróvísations Þegar
hljóðfæraleikari semur upp úr ser músik
yfir gefið stef) . Negrarnir elska impró-
vísationina, og það er þessi eiginleiki
sem ásamt hinum einkennandi "sýnkópum"
spíritúlanna,sem gefur hinum gamla negra-
söng ákaflega mikið gildi fyrir jazz-
stílinn.
Til að skilja hvað átt er við með "sýn-
kópu) skulum við athuga venjulegan
4/4 takt og einstaka liði x honums 1? 29
3, 4. Af þeim eru venjulega sá fyrsti og
þriðji með meiri áherzlu, en hinir annar
0g fjórði með minni áherzlu. NÚ getur
stundurn komið fyrir færsla á hinni ryi-
miskxi áherzlu (rytmishljóðfall) og það
er ekkert sem jazzinn hefur fundið upp
á, heldur fyiúrhrigði sem þekkt er úr
þjóðtónlist margra Evrópulanda og finnst
jafnvel í hinni háklassisku Evróputónlist-
Orsökin fyrir "sýnkópu"ers að tónn
sem vegna stöðu í taktinum ætti að vera
áherzlulítill hindzt yfir a næsta tón
sem fær svo ekki áherzlu, þar sem áherzl-
an færist yfir á fyrsta veika toninn í
taktinum, slík færsla kallast "sýnkópa"
og er mjög þýðingarmikil í. jazzinum.
Prá negrasöngvunum þroast jazz—
stíllinn í lok 19« aldarinnar* Ssir sem
sköpuðu stílinn voru negrahijómsveitirn-
ar á dansknæpunum x Ke'w Orleans, og enn-
þá er líev Crleans stíllinn talinn vera
hinn hi’einasti jazzstíll, í honum koma
fram allar undirstöður sem ennþá eru mest
einkennandi fyrir stílinn.
Fyrst og fremst improvisationin. í
hinum "hreina." jazz er improvisationin
ómissandi þáttur en hagnýting hennar
takmarkast skiljanlega, eða fellur alveg
hurt ef jazzinn er notaður sem leiksviðs
tónlisb þar sem jazzinn fylgir uppi’una
sxnum og ákvarðast ekki eingöngu af dans-
inum, gefa hin einföldu stef hans afar-
goðan grundvöll fyrir tjáningu hugmynda-
flugs í meðfer^ hijóðfæranna og variat-
ionarhæfileika (variation^breyting, hug-
leiðing yfir gefið stef) og einmitt þessí
möguleiki til vxðhrigða og personulegra
tjáningar liggur £ improvísationinni og
gefur sórstök hlælcrigðio
Það segir sig því sjalft að stórar
hljomsveitir sem notaðar eru nú á dögumt,
framhald á hls. 7«