Fylkir


Fylkir - 01.12.2022, Blaðsíða 14

Fylkir - 01.12.2022, Blaðsíða 14
14 FYLKIR - jólin 2022 ° ° ég starfsmaður Viðlagasjóðs, sem hafði forgöngu um björgun. Vélum og öðrum verðmætum úr fiskvinnsluhúsunum, sem mest þóttu í hættu, var bjargað. Auk þess að fjarlægja vikur af götum, húslóðum og öllu bæjarlandinu, var kirkjugarðurinn hreinsaður. Það sýndi hvaða hug Eyjabúar báru í brjósti til náttúruperlunn- ar Herjólfsdals, að ekki var við unað að sjá svarta vikurflekki á grænu grasi Dalsins. Höfn Eyj- anna fór heldur ekki varhluta af vikurfallinu. Með dýpkunarskipi Eyjanna var aukin áhersla lögð á að fjarlægja vikur og sand úr höfninni. Á graf- skipið vantaði mann, var mér boðin vinna þar, sem ég þáði. Eftir því sem stærri hluti byggðar- innar varð eyðileggingunni að bráð, fór vonin dvínandi um að búseta yrði hér í bráð. En þegar neyðin er stærst, þá er hjálpin næst. Það voru tvímælalaust allir sem lofuðu Guð, þegar sú frétt spurðist, að hraunrennslið stöðvaðist á síðustu stundu, áður en innsiglingin inn í höfnina lok- aðist. Þegar sjálft eldgosið fór dvínandi, gerðist fólk vonbetra á framhald byggðar í Eyjum. Þessi von varð, sem betur fór að veruleika. Atvinnulífið sótti í sinn gamla farveg. En segja má að ekki hafi allar óskir ræst, því enn í dag vantar nokkuð uppá að fólksfjöldinn nái, því sem var áður. Mín frásögn af miklu lengri sögu, verður ekki öllu lengri. Mín reynsla að vera andspænis slík- um gífurlegum mætti, ná engin orð að lýsa. Þessi máttur getur jafnvel yfirbugað okkar lífsvon. Á slíkum stundum leitar hugurinn til annarrar vonar. En það er til máttarins sem stýrir stjarnaher og stjórnar veröldinni. Bakkastígur -Gjábakkastígur Það hlýtur að hafa verið gott að búa og alast upp á Gjábakka. Eins og komið hefur fram þá bjuggu þau Jóna Elísabet og Gunnlaug- ur allan sinn búskap á Gjábakka, Bakkastíg 17. En kannski færri vita, að öll systkinin nema tvö bjuggu einnig á Bakkastíg fram að gosi. • Bakkastígur 9 efri hæð – Arnodd- ur Gunnlaugsson og fjölskylda • Bakkastígur 9 neðri hæð – Sigur- björg Gunnlaugsdóttir • Bakkastígur 17 – Jón Gunnlaugs- son • Bakkastígur 21 – Ingvar Gunn- laugsson og fjölskylda • Bakkastígur 23 – Guðbjörg Þor- steina Gunnlaugsdóttir • Bakkastígur 23 – Friðrik Þórarinn Gunnlaugsson • Bakkastígur 27- Guðný Gunn- laugsdóttir Innsiglingin frá Klettsnefi eða Vík- inni svokölluðu og inn í höfn var kölluð „ Leiðin“ í gamla daga. Í vondum veðrum gat „Leiðin“ ver- ið ófær skipum og bátum, sem sjófarendur gátu ekki áttað sig á, séð frá sjó. Á fyrri hluta síðustu aldar, var reist stór flaggstöng á vörðu austur af Gjábakka sem sást vel austur fyrir Ystaklett, sem margir eldri Eyjamenn muna eftir. Ef flaggað var á flaggstönginni á Gjábakka þá var „Leiðin“ ófær. Eftir eldgosið 1973 var þetta vandamál úr sögunni, því nýja hraunið veitir mikið skjól. Guðný Gunn- laugsdóttir Guðný Gunn- laugsdóttir er fædd á Gjábakka þann 6. mars 1928 og er því orðin 94 ára gömul, ern eftir aldri, og heldur enn heimili að Höfðavegi 37. Heyrnin er aðeins farin að gefa eftir, en Guðný lætur það ekki trufla sig, því hún er staðföst og dugleg eins og hún á kyn til. Ég settist niður með þeim frænkum mínum, nöfnum og mæðgum við eldhúsborðið að Höfðavegi 37 til að rifja upp liðinn tíma og skauta yfir lífshlaup Guð- nýjar á Gjábakka sem fer að telja heila öld. Guðný er sú eina sem er á lífi af Gjábakkasystkinum, sem fæddist og átti heima á Gjábakka. Ég byrjaði á því að spyrja hana um Bakkastíg 17 eða Gjábakka og þau nöfn sem ég hef séð hús- ið vera kallað, þ.e.a.s. Gjábakki – Vestri-Gjábakki – Litli-Gjábakki. Hún setti í brýnnar og horfði í augun á mér „Húsið hét Gjábakki og ekkert annað. Eystri-Gjábakki var húsið sem Kúti átti heima í og Vestri-Gjábakki var húsið sem Ás- mundur greifi átti.“ Ekki þurfti að ræða þetta nánar. Fyrstu minningarnar frá Gjábakka „Mínar fyrstu minningar frá Gjá- bakka eru frá okkur systkinum, mér, Ingvari, Jóni og mömmu og pabba. Ég er næst yngst en hin sex systkin- in mín voru farin að heiman þegar ég fór að muna eftir mér. Þetta var óskaplega lítið hús og hlýtur að hafa verið mjög þröngt í búi fyrstu árin. Sunnan megin í húsinu var við- bygging eða bíslag með útihurð sem sneri í vestur. Þegar gengið var inn, kom gangur inn í eldhús. Úr þessum gangi var gengið inn í herbergi sem var í suðaustur horni hússins, þar var Jón bróðir. Í norðaustur horninu var þvottahús og klósett. Norðvest- an megin í húsinu var lítið herbergi en þar sváfu mamma og pabbi. Síð- an kom stofan. Suðvestan megin í húsinu og í einu horninu var rúm og þar sváfum við Ingvar bróðir einnig. Eldhúsið var norðanmegin í húsinu og þar var kolaeldavél. Í svefnher- berginu hjá mömmu og pabba var einhverskonar kamína sem brenndi timbri og við hana tengdur einn stór ofn. Vestan við húsið var hlaðinn brunnur þar sem vatni af þakinu var safnað saman. Ég man eftir því, hvað við þurftum oft að fara út og aftengja rörið frá þakinu, þegar austan hvassviðri og sjórok var, svo salt kæmist ekki í vatnið. Húsið var svo austarlega og töluvert sjóbað í verstu veðrum. Útikamrar voru til að byrja með, en síðan kom klósett inn í húsið, við þvottahúsið. Systkini mín sem voru farin að heiman þegar ég man fyrst eftir mér, komu oft og sum nær daglega á Gjá- bakka í smá spjall við fjölskylduna. Um jólin komu allir saman, og þá var sko þröngt í búi en voðalega gaman. Á aðfangadag voru alltaf svið en á jóladag og annan í jól- um steikt kindakjöt eða hangikjöt. Skata á Þorláksmessu þekktist ekki þá, við borðuðum skötu allt árið um kring, það var hluti af heimilismatn- um. Ég man að það var alltaf spilað á jólunum, man bara ekki hvað var verið að spila, það var mjög gaman og mikið fjör. Það gekk töluvert á í spilamennskunni og mikið þrasað eins og Gjábökkum er einum lagið. Á þessum árum var algengt að ein- hverskonar búskap- ur væri einnig, því fjölskyldur voru oftast stórar og mörg börn. En ég man aldrei eftir neinu dýrhaldi á Gjábakka.“ Menntun „Ég útskrifaðist sem gagnfræðing- ur 1945 og fór í framhaldinu á heimavistina á Laugarvatni að læra íþrótta- kennarann. Ég man að ég fór með mótorbát frá Eyjum, mig minnir til Þorlákshafnar og þaðan land- leiðina á Laugar- vatn. Á þessum tíma voru sam- göngur stopular svo þetta var töluvert ferðalag frá Eyjum á Laugarvatn. Við fengum jólafrí og fórum þá út í Eyjar. Það var einnig Eyjastrákur að læra á Laugarvatni á sama tíma, hann var frá Hjálmholti, þar bjuggu foreldra Aftari röð frá vinstri: Ingvar Gunnlaugsson, Elías Gunnlaugsson, Jón Gunnlaugsson, Arnoddur Gunn- laugsson, Aðalsteinn Júlíus Gunnlaugsson, Friðrik Þórarinn Gunnlaugsson og Guðný Gunnlaugsdóttir. Neðri röð frá vinstri: Guðbjörg Þorsteina Gunnlaugsdóttir, Jóna Elísabet Arnoddsdóttir, Gunnlaugur Sigurðsson og Sigurbjörg Gunnlaugsdóttir. Frá vinstri: Jens Kristinsson, Guðný Gunnlaugsdóttir, Guðný Jensdóttir, Elías Vigfús Jensson og Jensína Kristín Jensdóttir. „Gjára“ voru fjölmennir við Bakkastíginn. Á aðfangadag voru alltaf svið en á jóladag og annan í jólum steikt kindakjöt eða hangikjöt. Skata á Þorláksmessu þekktist ekki þá, við borðuðum skötu allt árið um kring, það var hluti af heimilismatnum.

x

Fylkir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Fylkir
https://timarit.is/publication/878

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.