Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2021, Qupperneq 5

BERGLIND RÓS, TORFI H. , GUÐRÚN OG SIGRÚN MARGRÉT
4
höfundurinn býr til eiga það sammerkt að vera mjög uppteknar af kynlífi en
eiga erfitt með að mynda varanleg sambönd. Kenningar Evu Illouz og Carol
Gilligan skýra ofuráhersluna á samspil kyngetu, æskufegurðar og samband
við tengslaröskun í kapítalísku neyslusamfélagi. Hlynur tekur til umfjöllunar
verk íslenskrar myndlistarkonu, Kristínar Gunnlaugsdóttur. Á miðjum ferli
hennar verður athyglisverð breyting á fagurfræði hennar, þar sem áferðar-
falleg verk í helgimyndastíl víkja fyrir mun grófari og kaldhæðnari verkum,
þar sem kvenlíkaminn er gjarnan sýndur í grótesku ljósi. Hlynur beitir að-
ferðum listfræðinnar til að ræða þessi umskipti sem hann tengir líka við hug-
myndir Evu Illouz um sjónrænan kapítalisma. Það var því við hæfi að velja
mynd Kristínar Ég sé þig til að prýða kápu þessa heftis. Er henni þakkað fyrir
að veita leyfi til þess.
Íris Ellenberger rannsakar sendibréf milli kennara Kvennaskólans í
Reykjavík frá því um aldamótin 1900, en sum þeirra hafa aðeins nýlega verið
gerð aðgengileg. Bréfin bera vott um sterkan ástarhug milli kvenna. Í með-
förum Írisar verða þau að merkilegri sögulegri heimild, sem hún setur í sam-
hengi við sókn kvenna til menntunar á þessum tímum þar sem skólar gátu
verið vettvangur andófs og ungar konur gátu gert tilraunir með nýja sjálfs-
mynd. Bréfin varpa athyglisverðu ljósi á hvernig samkynja ástir tvinnuðust
saman við fyrstu bylgju femínismans á Íslandi. Sólveig Anna Bóasdóttir segir
frá umræðum guðfræðinga um samkynhneigðar ástir yfir tveggja alda tíma-
bil og baráttunni fyrir viðurkenningu kirkjunnar á þeim, bæði erlendis og
hérlendis, en hún var sjálf virkur þátttakandi í þeim. Réttlæti er mikilvægt
hugtak á þeirri vegferð, en lengi vel samræmdist rétturinn til að elska ein-
stakling af sama kyni ekki kennisetningum kirkjunnar sem hélt því fram að
aðeins ást milli karla og kvenna væri guði þóknanleg. Á Norðurlöndum og
víðar hafa þessar kennisetningar að mestu leyti vikið fyrir hugmyndum um
réttláta ást sem viðurkennir rétt einstaklinganna til ástar óháð kyngervi.
Við þökkum öllum höfundum fyrir að hafa hlýtt greinakalli okkar og
senda inn greinar. Mun fleiri sýndu þemanu áhuga og er líklegt að margir
þeirra muni fylgja því eftir og birta greinar á öðrum vettvangi. Ástin er
merkilegt viðfangsefni, ekki síst þegar hún er sett í sögulegt og félagslegt
samhengi. Við erum sannfærð um að ástarrannsóknir eigi eftir að vaxa og
dafna á næstu árum og hvetjum lesendur Ritsins til að fylgjast grannt með.
Að þessu sinni falla tvær greinar utan þema en þær eru í ritstjórn Guðrún-
ar Steinþórsdóttur og Sigrúnar Margrétar Guðmundsdóttur. Fyrri greinin
er á sviði heimspeki og er eftir Gunnar Harðarson. Í stað þess að halda því