Skinfaxi - 01.03.2018, Blaðsíða 22

22 SKINFAXI
Ungmennafélög landsins fóru af stað full af eldmóði
þegar þau hófu skógrækt í byrjun síðustu aldar.
Skógrækt varð snemma á stefnuskrá margra
félaga og markmið þeirra var að draga úr gróður-
eyðingu og klæða landið skógi á nýjan leik. Um
leið og Ungmenna félag Íslands (UMFÍ) var stofnað sem lands-
samband ungmennafélaga árið 1907 var farið að ræða hug -
myndir um sérstakan skógræktardag ungmennafélaganna til
að styðja við að nálgast þetta markmið.
„Ungmennafélögin voru mjög stórhuga í skógrækt. En þau
höfðu ekki mikið til að fara eftir og því var skipulagið ekki
mikið til að byrja með,“ segir Sigríður Hrefna Pálsdóttir sem
skoðaði þessa vinnu ungmennafélaganna í loka verk efni sínu
í skógfræði og landgræðslu við auðlinda- og umhverfisdeild
Landbúnaðarháskóla Íslands á Hvanneyri í vor. Hún ferðaðist
um landið sumrin 2016 og 2017 með stuðningi UMFÍ og
Skógræktarfélags Íslands í leit að reitunum, skrásetti þá sem
hún fann, staðsetti þá með GPS-tæki og tók út ýmsar upplýs-
ingar um þá, svo sem þéttleika og tegundir. Markmið Sigríðar
var að kanna hvort einhverjir reitanna kynnu að henta til úti-
vistar fyrir almenning. Sú er raunin í ýmsum tilvikum.
Ætluðu að klæða landið skógi
Í ritgerðinni kemur fram að í upphafi skógræktarvakningar inn-
ar í byrjun síðustu aldar hafi verið lítið um skóg á Íslandi en
eitthvað verið til af friðuðum gömlum birkiskógi. Í skóg ræktar-
verkefni ungmennafélaganna hafi falist að finna og friða
svæði sem svo væri hægt að gróðursetja í. Áherslan hafi ver -
ið lögð, hjá ungmennafélögum og fleir um, á að finna erlend-
ar trjátegundir sem gætu vaxið vel á Íslandi. Með það fyrir
augum voru gerðar tilraunir um það hvaða tegundir gætu þrif-
ist hér á landi, aðrar en birki. UMFÍ gaf út leiðbeiningabækl-
inga um skógrækt strax á fyrstu skrefum verkefnisins og þar
var að finna ýmsar upp lýsingar um það hvernig skyldi bera
sig að við gróðursetn ingu, eftirlit og viðhald skóga.
Mér leið
svolítið eins og
Indiana Jones
Dæmigerður skógarreitur við Innstaland í Skagafirði.
Við stofnun ungmennafélaganna á fyrsta
áratug síðustu aldar var markmiðið að
klæða landið skógi milli fjalls og fjöru.
Sigríður Hrefna Pálsdóttir hefur kortlagt
meirihluta skógarreitanna en á eftir að
finna þá suma.
Birkið vinsælast
Birki er algengasta trjátegundin í þeim skógarreitum sem
Sigríður fann en sitkagreni er í öðru sæti. Á meðal ann-
arra helstu tegunda voru rússalerki, stafafura og Alaska-
ösp. Sigríður segir að tegundavalið virðist hafa að ein-
hverju leyti hafa verið annað í skógarreitum ungmenna-
félaganna en almennt tíðkaðist í skógrækt hér á landi og
verið fjölbreyttara. Trjátegundir í hverjum reit voru tvær
og upp í níu talsins.