Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.12.2006, Page 48
ELAINE SHOWALTER
verið bælt og þar sem konur byltingarinnar skrifa með „hvítu bleki“. Hér
er hið myrka meginland þar sem hlæjandi Medúsa Cixous og kvenskær-
uliðar Wittig dvelja. Með því að halda viljugar inn á villta svæðið, geta
konur skrifað sig út úr hinum „þröngu vistarverum feðraveldisins“.42
Lýsingar á þeim leiðangri eru nú vel þekktar úr femínískum leitarbók-
menntum og ritgerðum sem skrifaðar hafa verið um þær. Höfundur/að-
alkvenhetjan ferðast, oft undir leiðsögn annarrar konu til „móðurlands“
frelsaðra langana og kvenlegs trúverðugleika; að stíga í gegnum spegilinn
eins og Lísa í Undralandi verður oft að tákni fyrir þetta ferðalag.
Ymis afbrigði róttæks bandarísks femínisma byggja á þeirri róman-
tísku hugmynd að konur séu í nánari tengslum við náttúruna, umhverfíð
og lögmál kvenveldis, í senn líffræðileg og vistfræðileg. Kven-/vistfræði
(Gyn/Ecology) eftir Mary Daly og skáldsagan Upp áyfirborðið (Smfacing)
eftir Margaret Atwood skapa þessa femínísku goðsögn. Evrópskir og
bandarískir kvenrithöfundar hafa oft skapað amasónskar útópíur, borgir
eða lönd sem liggja á óbyggða svæðinu eða útmörkum þess. Hin blíða
Cranford eftir Elizabeth Gaskell er sennilega amasónsk útópía; sama má
segja um Hennarland (Herland) Charlotte Perkins Gilman, eða, svo að
nýrra dæmi sé tekið, Letiland (Whileaway) eftir Joanne Russ. Fyrir
nokkrum árum reyndi femíníska bókaútgáfan Daughters, Inc. að búa til
viðskiptalíkan samkvæmt hinni amasónsku útópíu eða eins og Lois
Gould lýsti því í New York Times Magazine (2. janúar 1977), „Þær álíta
sig vera að semja vinnuáætlun fyrir hið nýja gagnrýna skeið innan fem-
ínismans. Algert sjálfstæði undan yfirráðum og áhrifum allra
„karlstýrðra“ stofnana - fjölmiðlanna, heilbrigðis-, mennta-, og dóms-
kerfanna, lista-, leikhús- og bókmenntaheimsins, bankanna“.
Þessir draumar um friðsælt griðland eru fýrirbæri í kvennabók-
menntasögu sem femínískir gagnrýnendur þurfa að kannast við. Við
verðum þó einnig að átta okkur á því að engin skrif eða gagnrýni geta
þrifist algerlega utan hins ráðandi kerfís; engin útgáfa er óháð fjárhags-
legum og pólitískum þrýstingi hins karlstýrða samfélags. Hugmyndin
um að textar kvenna spretti á villtu svæði er gáskafullur orðaleikur; í
þeim veruleika sem við þurfum að fást við sem gagnrýnendur, eru skrif
kvenna „tvírödduð orðræða“ sem hefur að geyma félagslegan, bók-
menntalegan og menningarlegan arf bæði hins þaggaða og hins ráð-
42 Mary McCarty, „Possessing Female Space: „The Tender Shoot,““ Women’s Sttidies
8(1981), bls. 368.
46