Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.12.2006, Blaðsíða 96

RANNVEIG SVERRISDÓTTIR
í raun barátta fyrir tilvist táknmálsins. Raddmálssinnarnir töldu að
heyrnarlausir ætm að læra að tala með rödd og lesa af vörum. Þeir héldu
því fram að táknmál væri slæmt, gæti hindrað þroska heyrnarlausra en
gerði þá fyrst og fremst að útlendingum í eigin heimalandi.15 Táknmáls-
sinnarnir voru því aftur á móti fylgjandi að heyrnarlausir notuðu tákn á
einhvern hátt (eða hendurnar, sbr. e. manuat) en ekki er hægt að segja til
um hvort hér var alltaf um fullkomið táknmál að ræða. Líklegt er að í
einhverjum tilvikum hafi einungis verið átt við að nota hvers konar tákn
eða látbragð til að gera sig skiljanlega án þess endilega að málfræðiregl-
um einhvers táknmáls (málkerfis) hafí verið fylgt.
Það sem hér skiptir þó mestu máli eru viðhorfin. Raddmálssinnarnir
álitu heyrnarlausa á einhvern hátt gallaða og vildu gera þá eins og hina
heyrandi, „laga þá“. Þetta sýnir sig í því að raddmálssinnar viðurkenna
ekki eðlilegustu leið heyrnarlausra til að tjá sig, þ.e. með líkama og hönd-
um. Táknmálssinnarnir taka hins vegar heyrnarlausum eins og þeir eru
og líta svo á að mikilvægast sé að fólk geti tjáð sig og átt samskipti, hvern-
ig það er gert sé aukaatriði.
Hugmyndir táknmálssinnanna um „náttúrulegt“ mál voru byggðar á
því að táknmálið væri nær náttúrunni og upprunanum og þar með nær
Guði. Táknmálin voru því raddmálum æðri ef svo má segja. Táknmáls-
sinnar 19. aldar voru reyndar ekki þeirrar skoðunar að táknmál væru eins
og raddmál og tengdust menningu hverrar þjóðar heldur væru þau „bein
tjáning náttúrunnar sjálfrar“.16 Raddmálssinnarnir túlka þetta á annan
veg. I þeirra huga er táknmálið líka nær náttúrunni en með því eiga þeir
við að það sé vanþróaðra og frumstæðara en raddmál. Það að tala með
rödd (e. speech) töldu raddmálssinnarnir það merkilegasta við mann-
skepnuna og væri það sem gerði manninn æðri dýrum og samkvæmt því
var táknmál vanþróaðra og villtara, nær dýrum. Það sama gilti um þau
látbrigði eða svipbrigði sem eru órjúfanlegur hluti af táknmálum og hluti
af málfræði þeirra, því þau þóttu raddmálssinnum hæfa betur dýrum en
mönnum.17 Baynton nefnir að þróunarkenning Darwins hafí að vissu
leyti markað skil á milli þessara tveggja fylkinga, táknmálssinnarnir voru
flestir vaxnir úr grasi áður en sú kenning kemur fram (1859) en radd-
málssinnarnir voru af yngri kynslóð og byggðu heimssýn sína á því að
15 Sama rit, bls. 9, 16, 27-29.
16 „.. .a direct expression of nature itself*. Sama rit, bls.109.
17 Sama rit, bls.132.
94