Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.12.2006, Side 217

UM TURNA BABEL
ert frekar en menn eins og Rousseau eða Husserl gerðu í hliðstæðu sam-
hengi og með sambærilegum hætti. Benjamin tekur þetta jafnvel bókstaf-
lega fram: til þess að komast sem næst þessum skyldleika eða þessum
venslum „er upprunahugtakið (Abstammungsbegriff) óhjákvæmilegt“.
Hvar á þá að leita að þessum upprunavenslum? Þau gera vart við sig í því
hvernig miðanirnar geiga, hörfa og er sambeitt. I gegnum hvert tungu-
mál er miðað á einhvern og hinn sama hlut sem engri tungu tekst þó,
einni og sér, að hæfa. Þær geta ekki vænst þess að hæfa hann, og ekki lof-
að sér honum, nema með því að beita saman meiningarviðleitni sinni
„samanlagðri meiningarviðleitni sinni þar sem hver bætir aðra upp“.
Þessi sambeiting í átt að heildinni er höríun inn í sig því það sem hún
leitast við að hæfa, það er „málið hreint“ (die reine Sprache), eða hin
hreina tunga. Það sem þá er miðað á með þessari samvinnu tungnanna
og meiningarviðleitni þeirra er ekki forskilvitlegt tungunni, það er ekki
raunveruleiki sem þær sækja að úr öllum áttum eins og turn sem þær
reyna að ná í kringum. Nei, það sem þær leitast við að miða á, hver um
sig og saman í þýðingu, það er tungumálið sjálft sem babelskur atburð-
ur, tungumál sem er ekki hið altæka tungumál í skilningi Leibniz, tungu-
mál sem er heldur ekki hið náttúrlega tungumál sem sérhvert tungumál
er út af fyrir sig, það er mál-vera tungunnar, tungan eða málið sem slíkt,
þessi eining án nokkurrar sjálfsemdar sem gerir að verkum að til eru
tung«r, og að það eru tungur.
Þessar tungur mynda tengsl hver við aðra í þýðingunni með óheyrð-
um hætti. Þær bæta upp hver aðra, segir Benjamin; en engin önnur fulln-
usta í heiminum getur staðið fyrir þessa, né heldur þennan táknræna
uppbætileika. Þessi einstæða (sem ekkert í heiminum getur staðið fyrir)
er án efa komin undir meiningarviðleitninni eða því sem Benjamin reyn-
ir að þýða á mál skólaspeki-fyrirbærafræðinnar. Innan sömu meiningar-
viðleitni er nauðsynlegt að greina stranglega á milli þess sem miðað er á,
miðið (das Gemeinte), og miðunarháttarins (die Art cles Meinens). Verkefni
þýðandans, óðar en hann festir sjónir á frumsamningi tungnanna og
væntingunni um „hið hreina mál“, útilokar hið „miðaða“ eða lætur það
liggja milli hluta.
Það er miðunarhátturinn einn sem úthlutar verkefni þýðandans. A
hvern „hlut“, í þeirri sjálfsemd hans sem gert er ráð fyrir (til dæmis
brauðið sjálft) er miðað samkvæmt ólíkum háttum á hverri tungu og í
hverjum texta á hverri tungu. Það er meðal þessara hátta sem þýðingin
2I5